Уладзімір Высоцкі: Я не падману: вершы, песні, балады

Сам вінаваты — льлю сьлязу і вохкаю:
У каляіну я ўсьлізнуў глыбокую.
Я мэты прызначаў раней на выбар сам,
Цяпер жа з каляіны мне ня выбрацца.

Крутыя коўзкія краі
У гэтых брудных каляін!

Каляіна віецца зьмяёй.
Хутка лопне цярпеньне маё!
І кляну я: каб гэтак ён жыў,
Хто яе для мяне пралажыў!

Але ж чаму мне ўсё ня ў тон — нахабны я!
Умовы ў каляіне той нармальныя:
Ніхто ня стукнець, не прытрэць — ня скардзіся!
І ўперад, калі ласка, едзь — ня ўпарціся!

У каляіне хоць сьпявай:
Хапае ежы і пітва!

І я хутка сябе астудзіў:
Не адзін я сюды заблудзіў!
Кола ў кола трымай — не трасе! —
І даедзеш туды, куды ўсе!

Вось нехта выбрыкнуў-паўстаў: «А ну, пусьці!»
І з каляіны драцца стаў па дурасьці.
Да дна запас ён папаліў цяпла душы —
І паляцелі клапаны і ўкладышы!

Ды скарабаціў ён краі
І каляіну пакрывіў!

Вось яго абрываецца сьлед…
Дзівака адкульнулі ў кювет,
Каб ён заднім ня мог замінаць
Па чужой каляіне імчаць.

І да мяне прыйшла бяда — старцёр заеў!
Цяпер жа гэта не язда, а ёрзаньне!
І трэба б выйсьці, падштурхнуць — няспрытна мне.
Мо, дапаможа хто папхнуць ды й выцягне?

Не прычакаць падмогі, не —
Чужая каляіна мне!

Распляваўся б я глінай і ржой
З каляінаю гэтай чужой!
Але тым, што яе паглыбляў,
Я і ў задніх надзею адняў.

Праняў мяне халодны пот да костачкі!
І я ўзабраўся на капот, маркотненькі.
Гляджу — размылі ручаіны кволы яр.
Там выезд бачу з каляіны — вольны я!

З-пад колаў гразьзю я плюю
На каляіну не сваю!

Гэй ты, задні! Рабі, як і я!
Гэта значыць — ня трэба за мной!
Каляіна тут — толькі мая!
Выяжджай каляінай сваёй!..

Мой чорны homo ў гарнітуры шэрым —
Ён быў дырэктарам, міністрам, афіцэрам…
Як злы паяц, мяняў ён маскі, чыны,
І біў пад дых зьнянацку, без прычыны.
І, сьмеючыся, мне ламалі крылы,
А я хрыпеў — ці гэтак, можа, выў.
І зьнемагаў ад болю і бясьсільля,
Адно шаптаўшы: «Дзякуй, што жывы!»
Я верыў прымхам і шукаў прыметы —
Маўляў, міне! Цярпі! Такой бяды!
Я нават прарываўся ў кабінеты
І заракаўся: «Болей — нікуды!»
Вакол мяне клікушы галасілі:
«Грабе ў Парыж, нібыта мы ў Тамбоў!..
Такога трэба вытурыць з Расеі!
Але ж начальству, бач, не да яго…»
Пляткарылі пра дачу і зарплату,
Пра грошай процьму — па начах кую…
Я ўсё аддам — бярыце без даплаты
Трохпакаёўку — камеру маю!
Давалі мне парады, як дэкрэты,
Абняўшы мяне зьлёгку за плячук,
Мае сябры — вядомыя паэты:
«Ня трэба рыфмаваць: крычу — тарчу…»
І лопнула ва мне цярпеньня жыла!
І я са сьмерцю перайшоў на ты!
Яна даўно вакол мяне кружыла,
Пабойвалася толькі хрыпаты.
Суда ўнікаць ня маю я намераў.
Спытаюць — адкажу, які мой лёс.
Я да секунд жыцьцё сваё абмераў
І худа-бедна, ды цягнуў свой воз.
Я зразумеў, дзе лжывасьць, а дзе сьвятасьць
Даўным-даўно. І гэта — як алмаз!
Мой шлях адзін! — Другіх шукаць ня варта!
На шчасьце, ў мяне выбару няма.

І чаму ўсё ня так? Здэцца ўсё як тады —
Тое ж неба ў блакітных сурвэтках,
Той жа лес, і паветра, і кроплі вады…
Толькі ён не вярнуўся з разьведкі.

Хто меў рацыю з нас, хто паразу цярпеў?
Не спазнаць — мы ня скончылі спрэчкі.
Стала мне не хапаць яго толькі цяпер,
Калі ён не вярнуўся з разьведкі.

Ён маўчаў неўпапад і ня ў такт падпяваў,
Пра сябе гаварыў мала й рэдка,
Ён мне спаць не даваў, ён на золку ўставаў,
А цяпер — не вярнуўся з разьведкі.

Стала пуста цяпер — ды не той прыгавор…
Двох было нас — я раптам засьведчыў!..
Для мяне — быццам хваля накрыла касьцёр.
Гэта ён не вярнуўся — разьведчык.

Вось прарвалася, быццам з палону, вясна.
Памыліўшыся, клікнуў я ў кветкі:
«Сябра, кінь пакурыць!» — а ў адказ цішыня:
Ён ужо не вярнуўся з разьведкі.

Нашы мёртвыя нас не пакінуць зь бядой.
Хто загінуў — цяпер вартавыя…
Абмываецца лес небам, быццам вадой,
Моўчкі дрэвы стаяць векавыя.

Нам і месца ў зямлянцы хапала раней,
Нам і час працякаў неўзаметкі…
Аднаму ўсё цяпер, — толькі мроіцца мне:
Гэта я не вярнуўся з разьведкі.