Рыгор Барадулін - Руны Перуновы

Чалом б'ючы сваім асновам —
Ад курганоў да згаслых трун,—
Параіцца хачу са словам,
Пакуль маўчыць пярун.

Да сэнсу хочацца прабіцца,
Як арганаўту да руна.
Яна баіцца,
Навальніца,
Маўчання перуна.

КАПЛІЦА

Вада на тое й тоіцца, каб ліцца,
Рыпіць ля крушні скруха:
Сон не руш…
Узгадвае пра капішча капліца –
Начлег часовы пералётных душ.

Душы хутчэй бы з зорамі пыліцца,
Ды глухне шлях ад зманнай гаманы.
І кеміць, як халодны грэх,
Капліца:
Цяжэйшы пыл нябесны ці зямны?..

Мычыць у неюе зорная цялiца.
Цямнее крыж,
Як воран-чарнакрыл.
І крылаў дачакаецца капліца,
Каб паляцець і ёй за небасхіл...

СВЯТАСЦЬ

Здаецца падчас, што й паганскіх багоў
Як першапраходцаў, як чорнарабочых
Госпад паслаў да зямных берагоў,
Да працы зусім незямное ахвочых.

Яны пабылі – дрэвы ды камяні,
Вятры з перунамі – багамі.
І слову служылі, й глухой цішыні,
І першае святасці дапамагалі.

Ад дрэў радавод багоў нават пні
Сякера веры секла з размаху.
Але дагэтуль іх карані
Варушацца ў цемры нашага страху…

ПРА ШТО ДУМАЕ КАМЕНЬ

Неба кідае думкі не на абразу,
Ды ад жаху згарэць у зямной мітусні
Камянеюць нябесныя думкі адразу,
Перакідваючыся ў камяні.

І, задумаўшыся, не варухнуцца вякамі
Камяні –
Незразуметыя мысляры.
Іх маланкі гарачымі грэюць рукамі,
І напрошваецца туман у сябры.

Ім спакою стае, як лагоднага моху.
Толькі более іхнай маўклівай радні.

На зямлі, што як падчарка небава,
Могуць
Вольна думаць
Бадай што адны камяні…

ВЫЛУЧНА БЕЛАРУСКІ

Вылучна беларускі сапраўды
Ён, звычай,
Звечаны святымі святамі,
Каб са жніва
Пакінуць на Дзяды
Галодным птушкам
Каласкі з зярнятамі.

Каб памянулі й птушкі
Заадно
Высокіх продкаў,
Звонку звонка зябнучы.
Змяркання маразявае віно
Не хоча вылівацца ў
Прагнасць зяп начы.

Сухі дзядоўнік,
Як ахвярны дуб,
Бразджыць дуддзём,
Апанаваны шэранню.
I чуб дзядоўніку
Мароз даскуб.
А на Дзяды
I змрок куццёй вячэрае.
Запяўшы
Хмарай шэрае радно,
Нябесны Гаспадар
Сузор'і вешае.
Не птушкі прыляцелі пад вакно,
А душы прашчураў —
Вястункі вешчыя.

* * *

Спіць Дамініка.
І лялька
Просіцца з ложка далоў.
Ноч мае форму яйка,
Не прызнае вуглоў.

Ноч –
Тое яйка, з якога
Вылупіцца святло,
Зробіцца многа
З нічога,
Рэчку ўзгадуе вясло.

Дзедзіна песціць і грэе,
Туліць у ціхаце.
Спіць дамавік
І старэе,
Спіць Дамініка й
Расце.

ЧАС ВЫПАЎЗАННЯ ЗМЕЙ

Ведаюць час, калі
Выпаўзці з цемры варта,
Зябкія вугалі,
Страху сляпая варта.

Ведаюць, як і дзе
Выпусціць лепей джала.
Лютасць змяю вядзе,
Смеласці трэба мала.

Толькі абвіцца умей
Шчыра каля спажывы.
Час выпаўзання змей
Ціхі,
Таму й жахлівы.

РАДКІ, ШТО ХАТНІК НАШАПТАЎ

Безабаронна дрэмле крона,
Брэх даганяць сябе пабег,
Сцюдзёна каркае варона,
Са стрэх смяецца цёплы снег.

БРЫТВА

Брытва —
Ранішняя малітва.

Ты зарослага думкамі голіш
І Бога моліш,
Каб, зарослы за дзень, гаспадар
Вярнуўся дамоў на вячэру,
Каб ягонага не ўбачыць ашчэру.

Ты не бываеш ленаю,
Занесеная над венаю.

І дамавіна
Рупнасць тваю ацаніць павінна.

Бываеш сляпой і відушчай.

У немасці сценаў
Дазваляеш багаславіцца.

Над сіняю пушчай
Венаў
Белая бліскавіца...

ТРАЕЦКІЯ ДЗЯДЫ

У хаце дыхае аерам, маем.
Схаваўшы цень свой пад крысо,
Дзяды
Траецкія прыйшлі.
Мы іх прымаем,
Чым маем.
— Хоць спачніце ад хады!

Маўчаць Дзяды,
Маўчаць, як аблачыны,
Што мусілі праліцца цішынёй.
І прыцемкаў забытых
Пух качыны
Змятаецца нябачнай даланёй.

Траецкі дождж
Паволі любіць ліцца.
Чакаў,
Калі прыйшла пара касіць.