Рыгор Барадулін - Руны Перуновы

КАЛІ СЦЯМНЕЕЦЦА...

Калі сцямнеецца ў душы і ў хаце,
Прыходзяць вершы, як пазныя госці,
I маняцца застацца на начлег.
Я іх прашу:
— Мой сум закалыхайце,
Маёй жа мне пазычце весялосці,
Якою грэўся яблыневы снег.

Саджу на чысты кут і нетаропка
За чаркай звечарэлага ўспаміну,
Як дома колісь, з імі гаманю.
Парой гамонку перапыніць кропка.
Сказ нецярпліва выпрастае спіну.
I рупіць рыфме крыўдзіць цішыню...

МОЙ РАДАВОД

А радавод мой
Не гэтакі ўжо й сукаваты.
Радаводнага дрэва
Жывучыя карані
Завузлаваціся
Ля мамы й таты,
I зноў падаліся
Да незгаворлівай глыбіні.

Ці ўзяць няўмольнасць
Хацела болыпую пошліну.
Ці да літасці
Не даткнуліся азяблыя ксты.
Унучка, дачка
Ды я, ўжо апошні,
Дрыжым на галінцы
Абнадзееныя.
Як лісты...

ЗА ГРЭХ ЗЯМНЫ...

Вуж — цёмны муж
Прагнаны Бліскавіцай
За грэх зямны
З нябёсаў на зямлю
Параду даў —
Двайніцу кавалю
З агню цягнуць
Халоднай рукавіцай.
Каб да сваёй двайніцы
Бліскавіца
Зараўнавала горача
Вужа.
Каб ціха расступілася
Мяжа,
Каб спарышы
Хацелі паўтарыцца.

ВЫЗНАЧЭННЕ ТРАВЫ

Дзе ачунялая, дзе шалёная,
Дзе, як лязо катава,
Асака,
Дзе, як мілосць, далікатная
Мурава,
Сястра каласка,
Стралы пляменніца,
Смарагда,
Што таямніцай праменіцца,
Суперніца,
Ярылава верніца,
Яна адна
З прадоння й дна
З дасвецця
I з тагосвецця
Вернецца,
Як знава,
Бязлітасная трава.

СОНЦАКРОПКА

Спрасоння Пярун барадаты
Сваё нецярпенне цадзіў праз зубы.
Бліскавіцы, як стараннай школьніцы,
Захацелася запісаць хоць нешта
На чыстым лістку блакіту.
Але Віхор
Быў з раніцы не ў гуморы
I сыраватай хмурынкай
Беглыя накіды сцёр таропка.
I ад нервовага тэксту
Засталася ўпэўненая сонцакропка.
Да вечара.

ПРАПАЖА

Похапкам паліць Пярун
Лучыну нервовую бліскавіцаў,
Каб у цемрачы адшукаць
Пярсцёнак,
Які прымяраў на мезінчык.
А той пакаціўся
Круглы,
Як рэха,
У далёкае некуды.
Пярун толькі бачыць,
Як бліскаюць
Босыя пяткі дажджу...
А ён зніцелы, худы
Уцякае куды?
Што шукае?

ДАДОМУ

Вяртаюць халады душу дадому
Пад столь, дзе ад калыскі цень жывы.
Дзе, стому не даверыўшы нікому,
Сон падрамаць плыве на паплавы.
Дзе аніпадлеглы духу злому
Сумуе па лістах на Пакравы.
Князь Хатнік — костка ў горле духу злому —
Грамнічных траў набраў у рукавы.

Бадзёрай памяць робяць халады.
Ёй даспадобы разамлець ад спёкі,
Золь смокча соты дроў з сырой грады.
Асеў з грахамі асачысты стог.
Маўчаць у задуменнасці аблокі.
Ці словы маміны, што ўчуцьме Бог?

АДХІНУЦЬ НЕБАКРАЙ...

У каменяломнях мазгоў
Думка блукаць пачынае
Упоцемку без ліхтара.
А сцені паганскіх багоў
Даплываюць у заўтра чаўнамі,
Падахвочваючы штукара
Адхінуць небакрай.
Каб адчуць халадэчу спрадвечча
I глыбіню цішыні.
Толькі пякучы адчай
Звар'яцелай зоркі трапеча
Беспрабудна ў бяспаМяцця
На далані...

* * *

Усё жыццё, як дзень адзін, прайшло.
Усё, што мучыла і хвалявала,
Перагарэла, ўціхлася трывала.
З цямніцы цені выйшлі на святло.
Таіць свой позірк перастала зло.
Змяя спакусы прыхавала джала.
Старацца лёсу засталося мала.
І паскупела ў шчодрасці кубло.

Спагады палахлівыя галіны
Дрыжаць і ахінаюць цішыню.
Даўно паразумеліся правіны.
Смялее страх, як цёмнае пытанне.
Ды падстаўляе радасць даланю
Пад лівень сонечны на развітанне.

* * *

Магіла — прагавітае вакно,
З якога цемра з крыўдай пазірае.
I раіць адпачыць зямля сырая,
Дзе жаль намацвае ў прадонні дно.
Каго прымаць, магіле ўсё адно.
Яна — як сенцы ціхай хаты з краю,
Дзе свой адчай надзея дакарае,
Спавітая ў нябеснае радно.

Пакуль дарэмна даганяеш дні,
Самотная цябе чакае й цяміць,
Што немагчыма абмінуць яе,
Што сэнс жывы ў халоднай глыбіні,
Што над грудком нямым сівее памяць,
Што кожнаму свайго вакна стае.

* * *

Руіны – напаміны даўніны,
З якой даўнеем яваю і снамі.
Руіны нас былых заўсёды з намі.
Маўчаць, аглухлыя ад гаманы.
Мы, і ў гурме забытыя, адны
Руінімся згарбела курганамі.
Начэюць нашы мроі груганамі,
Што прыляцелі з золкай стараны.