Кастусь Цвірка - Сцежка дадому

Так апусцела ўсё кругом!..
I думка лезе мне ў самоце:
А як жа будуць без яго
Людзі на балоце?

* * *

Быць дабрэй,
Быць чысцей,
Пра людзей (яны ж усе
бездакорныя па прыродзе!)
Думаць часцей.

Не, гэта — не мода,
Гэта (зноў жа адтуль,
з краіны маленства,
Адкрытай, як неба) —
Душы патрэба.

* * *

Белы верш —
як распрэжаны конь,
што пусцілі на канюшыну.
А можа, ўсё-такі часам —
каб бег куды трэба —
Цуглямі рыфмаў
яго закілзаць?

ДЗЕДАЎ НАКАЗ

Не забыць бы дзедавага
Слова залатога:
Не рабі ліхога,
Не кажы пустога.

* * *

Разбегліся думкі мае,
як мурашкі —
якая куды.
Я хацеў іх сабраць
у клубок —
спакайней бы было,
калі б былі яны ўсе пры мне.
Але паспрабуй ты за імі ўгнацца!
Зловіш адну — другая ўцячэ.
Я лаўлю іх, лаўлю.
Покуль якая - небудзь не зловіць мяне
I не павядзе за сабою.
А астатнія будуць чакаць сваёй чаргі...

СЯБРАМ-ПАЭТАМ «ПРЫЗЫВУ» ПЯЦІДЗЕСЯТЫХ

Вось і прыйшла пара для справаздач.
Ніл Гілевіч

Як непазбежна льецца
Вада жывая — Час!
Яшчэ ж мы ўчора, здэцца
(Не прызнавалі нас?),

Насілі — разам з краем —
Празванне «малады».
А ўжо — глядзі — збіраем
У зборнікі гады.

Як вехі — даты, даты.
Тасую годы, рад,
I вершы, як салдаты,
Выстрайваюцца ў рад.

Байцы святла, любою
Пагодай, першацвет,
Ішлі на поле бою —
На поласы газет.

Няслі з сабой ад стрэхаў
Зямлі трывогі-сны,
Нямоўкнучае рэха
Бяды людской — вайны,

Усё паведаць праглі:
I горкую, без слоў,
Жальбу удоў, і скаргі
Закінутых палёў.

У людзі ў строфах неслі
Пах лесу, дым расы,
Звон жніва, роднай песні
Жывыя галасы.

А з імі, з казкай красак —
Жыцця ў радках стае! —
Няслі й памылкі часу,
А часам — і свае.

Зару зямлі трубілі.
Бывала — неўпапад.
I, як салдат, іх білі,
Любілі, як салдат.

Пазналі, і не скупа,
Яны — не падаць ніц —
I вастрыню і тупасць
Рэдактарскіх нажніц.

Ды хоць смылелі раны
I кліч часамі глух,
А ўсё-ткі ветэраны
Свой захавалі дух.

Дык ці ж у новым часе —
Шумі, жыцця прыбой! —
Ляжаць ім у запасе?
Ізноў — у бой!

СТАРАДАРОЖСКІ РАЁН

На карце хай загнаны ў рог,
Ды не ўбаку ні трошкі
Ад новых пуцявін-дарог
Раён Старадарожскі!

Ля ўсіх пасёлкаў і шляхоў
Тут пад смыкамі ветру
Пяюць штодня ў руках слупоў
Драты — цымбалы веку.

А колісь пушча скрозь гула,
Калі ішла віхура.
I дзесь Алелькава страла
Тут наганяла тура.

Тут «сакуны» жылі ў лясах
З мядзведзямі сам-насам.
Гаворка й сёння ў нас на «са»:
«Намаяўса», «суняўса».

Матычыў ляды хлебароб,
А трэ было, дык добра
Касіў у сечы — лоб у лоб —
Татар ды обраў орды!

Быў і фашысту ў нас не дом —
Сядзеў, ад страху сівы.
Наш партызанскі грозны гром
Трос прыхадняў, як слівы.

Вёў мсціўцаў па барах старых
Крапак мажны, як шула,
Цудоўны баявы камбрыг
Хірург раённы Шуба.

Змёў час чужынцаў след з зямлі,
Іржа паела каскі.
У лузе чэрвеньскім чмялі
Апанавалі краскі...

А трэба на баравікі
Напасці з кашалямі,
Кіруй адразу пад Ляўкі. —
Ўвесь Мінск там з «Жыгулямі»!

Заўсёды ў працы мой раён,
Работнік цягавіты.
Здаўна славуты ў свеце ён
Ліповым мёдам, жытам,

Ільноў нябеснай сінявой,
Сасною, звонкай, гонкай,
Ну і вядомай за Масквой...
Старадарожскай горкай.

Будуе, косіць, сталь куе,
Арэ — ушыр і ўдоўжкі —
I песню новую пяе
Раён Старадарожскі!

* * *

Палессе...
Рэха правадоў сустрэчных.
Ваюе наш аўтобусік з пяском.
Пад вечар — песня ціхая — Славечна
Дарогу перайшла нам пад мастком.

Куды ляцім, этнографы?
Ля песні
Палатку ўскінем —
Пачакае час!
Тут, пад зарой,
Калі камар не з'есць нас,
Палесся нораў вывучым мы ўраз!

Якая ціш!
Чуваць крынічкі мова —
Хто кінуў нітку срэбную са стром?
А звечарэла —
З чарнаты альховай
На ўсё Палессе —
Салаўіны гром!..