Кастусь Цвірка - Сцежка дадому

Ты не прыйшла... Клён пацямнеў.
Зямлі шматфарбнасць гасіць вечар.
I холад нізавы мяне
Патроху ўжо бярэ за плечы.

Ты не прыйшла... Мо твой цягнік
Сышоў на перагоне з рэек?
Ці недзе сон, як чараўнік,
Скаваў няўзнак праменні веек?

Ты не прыйшла... Што без цябе
Мне гэты свет — яго б не браў я!
Што мне на ўзгоркавым гарбе
Шалёны водар разнатраўя!

* * *

Згубіў цябе. Куды ж пайсці?
Ні адраса, ні тэлефона.
Як промень воч тваіх знайсці
У горадзе мільённым?

Я без цябе — аглухлы грот,
Пусты, без пчолаў, вулей.
Ізноў, ізноў — каторы год! —
Кірую ў джунглі вуліц.

Мо між людзей твая мільгне
Касынка выпадкова?
Мо дзе ўзляцяць насустрач мне
Дзве ластавачкі броваў?

А за вясной — кіпіць вясна,
Не згледзіш — час асенні.
Тапчу, тапчу асфальт звідна,
Шукаю голку ў сене.

* * *

I дабрата і прыгажосць —
Гляджу: такое спалучэнне!
А можа, гэта ўсё і ёсць
Душы высокае свячэнне?

Прамень твайго святла і я
Злавіў вачмі ў паглядзе шыбкім,
I адгукнулася мая
Душа на промень той, як скрыпка.

Імчала электрычка нас,
За шклом мільгалі светафоры
I неба немае, дзе — час! —
Збіраўся зор высокі форум.

Дзесь ля Ушы, нібы рака,
Вагон запоўніла вяселле,
I ўжо віхуру гапака
Панеслі колы між аселіц.

Нас грэў вясёлы танец той,
I падпяваў паціху кожны:
Ты —
ява казкі залатой,
I я —
вандроўнік спадарожны.

На развітанне з цеплынёй
Ты пасміхнулася мне ветла,
I ў чорнай цемені начной
Мне раптам стала гэтак светла!

Ішоў я, повен мараў-сноў,
Асенняй вуліцаю хліпкай,
I пела, пела, пела зноў
У сэрцы сонечная скрыпка.

* * *

Цячэ гародамі Гарынь,
А у Гарыні — неба сінь,
А ў Гарыні —
дзень які! —
Далека ўнізе
ястрабкі.
Вас сцежка берагам вяла,
Між лозаў петлі вам віла.
Пясок, што слаўся ля ракі,
Лізалі хваляў языкі.
Маўчалі вы абое: там
Слоў не хапала ў свеце вам.
Ды пра агонь душы ярчэй
Казалі позіркі вачэй.
Хоць ехаў ты, ды браў навек
Бляск гэты ясны з-пад павек,
Браў рук цяпло, браў гэты плёс,
I гэту сцежку паміж лоз,
I стужку чыстую — Гарынь,
I у Гарыні — неба сінь,
I ў Гарыні —
дзень які! —
Далёка ўнізе
ястрабкі.

* * *

Не крыўдуй на мяне, не крыўдуй,
Калі што сказаў бесталкова:
Буйных дум маіх чараду
Хіба ж проста ўціснуць у слова?

Для мяне ты — пасланне нябёс,
Што змяніла ўсіх сноў кірунак,
Ява мары маёй, мой лёс,
Мая муза, мой паратунак.

Нібы раптам усе ўзышлі
Мае зоры з вышыняў бяздонных,
Ружы ўсе мае расцвілі,
Што так доўга спалі ў бутонах!

Ясната воч спагадных тваіх —
Як, і сам я не знаю —
Узняла мяне, ўзвысіла ўміг,
Падхапіла, як хваля марская.

* * *

Пакуль маё сэрца замкнёна было
на цяжкі, як наледзь, замок нявер'я,
Яно здавалася мне з кулачок, не большым.
А гэта ж у ім —
рэкі шырока плывуць,
хвалямі плёскаючы аб берагі,
Лугі вясновыя зіхацяць
золатам лотаці,
незабудак блакітам,
Вятры паднябесныя граюць
на карабельных мачтах напятых,
Сонца гуляе,
гараць прамяніста планеты і зоры сусвету...
Вось якім стала сэрца маё неабдымным,
Калі ты адамкнула яго
Ключом свайго чарадзейнага слова:
«Кахаю...»

* * *

Ты казала: будзеш зноў чакаць,
Будзем зноў у свеце — мы ды поўнач,
Будзе ў просе драч драча гукаць
Ды стаяць над каласамі поўнік.

А пакуль — я круглякі калю,
А пакуль — звіні ў руках, тапор!
А пакуль лаўлю, лаўлю, лаўлю
Сонца, што плыве за дальні бор.

I такая ў свеце шырыня,
I такая ў небе вышыня,
I такая за палямі сіняя
Прад вачыма гарызонта лінія!

* * *

А мо гэта ноч табе упала на плечы
I ў залі пад гукі басоў
Зацьміла ўсе люстры мне ў дзіўны той вечар
Ноч тваіх валасоў...

* * *

Ты — бераг мой, бераг...
Пад небам, сінім і чорным,
Як доўга насіла па моры жыццёвым
Мой човен!

Як доўга ад хвалі да хвалі шпурляла
Яго з крыкам чаек!
У белых туманах сляпых, у бяззорых начах
Як доўга шукаў я прычала!