Мікола Аўрамчык - Запрашэнне да роздуму

А кветкі ў фортку ўсё ляцелі звонку —
I ўжо ўзялі ў палон яе сілком.
3 плафонам столь
здавалася рамонкам,
А сценаў сінь —
блакітам васількоў.

3 Мазурскіх азёраў
I з кодраў румынскіх
Ты выбраўся ў часе сусветнай
Жывы
I на грамадзянскай
У Польшчы і ў Мінску
Таксама ўцалеў
I не склаў галавы.

Нябожчык мой бацька,
Дабрак і дружака,
Спакойны характарам,
Знешне мажны,
Сумленны ў жыцці
Беспартыйны служака,
Таму і кароткі
Твой спіс паслужны.

Вясковы пастух,
Сакратар сельсавета,
Нязменны ў калгасе сваім
Старшыня
I стараста сельскай абшчыны
Тым летам,
Калі вызваленне
Сустрэла радня.

Не знаў ты, што служыш
Прыгоннаму праву,
Што нас рабавала
I люд за мяжой:
Калгасы —
Уласная наша дзяржава,
Абшчыны —
Прышэльцы з краіны чужой.

Даруй,
Што сябе адчуваў я нязручна
Ў руках з перадачай табе
Не адной:
У зале судовым,
Калі я быў вучнем,
Студэнтам —
У лагернае прахадной.

Каб знаў, дзе ўпадзеш,
Абмінуў бы свядома.
Плывец не адолее вадаварот.
Бяда,
Калі правай руцэ невядома,
Што левая робіць —
I наадварот.

Ну, шго мне з таго,
Што пацвердзіў Цанава,
Што быццам бы ты
Па заданні служыў,
Калі ён раней
Не даведаўся нават,
Што ў лагеры ты
Галаву ўжо злажыў.

Не ведаю я,
Дзе ты быў пахаваны,
Ды знаю:
Магілы няма, бо над ёй —
Не крыж,
А разросся палын з дурнап’янам
I горб надмагільны
Зраўняны з зямлёй.

Калі-небудзь назіралі вы,
Як танцуюць двое закаханых?
Вочы ў вочы позірк агнявы,
Злучаны ў адзін абодва станы.
Беражна нясе рука руку,
I пяшчотна цешыцца другая
На крутым плячы
ці на баку,
Покуль такт музыка выцінае.
Бляск вачэй.
Узмахі ног і рук.
Сполахі то ўсмешак,
то румянцу.
Плаўны
ці імклівы кожны рух,
У залежнасці ад рытму танца.
Лашчаць гукі сэрца незнарок,
Рукі іх суадпаведны нотам.
Музыка бунтуе ў жылах кроў,
Працінае іхнія істоты.
Слава іх святому пачуццю,
Марам іх,
жаданням і імкненням!
Танец іх —
хвала і гімн жыццю
Сэрцаў і палёт, і захапленне.

Пяцьдзесят гадоў мінула міма.
Кожны быў і ў радасці, і ў скрусе.
Палавіна праляцела ў Крыме,
Праплыла палова ў Беларусі.

Знаю:
Не ўспрымаеш ты цвяроза
Краявідаў казачных абрысы...
Ведама ж,
Алівы — не бярозы
I не сосны —
Пальмы й кіпарысы.

Але як-ніяк,
А ты ж не ў прымах,
Хоць жывеш
I не ў бацькоўскім краі.
Ты ж прапісан пастаянна ў Крыме,—
Не абы-дзе,
А ў прыморскім раі.

Праз палі ды пералескі,
Міма будкі на зары
Праляціць цягнік кур’ерскі,
Абганяючы вятры.

На імгненне
ярка-жоўты,
Выстаўлены,
як жазло,
3 цемры выхапіць сцяжок твой
Ліхтара твайго святло.

Ціш агорне шлях сібірскі,
Покуль не падасць гудок
Стрэчны поезд пасажырскі,
Што імчыць у іншы бок.

Ярка высвеціць ля будкі
Сонечны агністы шар
Твой сцяжок, і стан твой гнуткі,
I прывабны мілы твар.

Ды за цягніком не ўгнацца,
Хоць ён будзе зноў ісці...
Сцежкамі свайго юнацтва
Ты не пройдзеш у жыцці.

То шчабечуць дзеці ў будцы,
То ля станцыі ў гаі,
Цёхкаюць, як на пабудцы,
Безупынку салаўі.

У прыморскім горадзе,
дзе вокны
Ззяюць звечара,
бы ў сотах —
мёд;
Дзе прапахла соллю ўсё навокал
I лісцём лаўровым навылёт,

Весняю парой неспадзявана
Выпаў снег, зашэрхнула вада.
Долу з пералётных караванаў
Лебедзяў асела чарада.
Ну і што б вы думалі?..
Стыхіяй
3 панталыку збітыя зусім,
Ўсё-такі не засталіся тыя
На вадзе
пры беразе марскім,

Дзе жыруюць на выгодзе мірна
Качкі й чайкі
тлумнай чарадой,
А знайшлі сабе
басейн-градзірню
3 падагрэтай
грунтавой вадой.
Перад вокнамі гарвыканкома,

Побач з Домам гандлю і кіно,
Дзе шматлюдна,
корм —
у гастраноме,
I прыгляд начальства заадно.

Значыць,
мысляць лебедзі цвяроза,
Думаюць не горш,
як чалавек,
Хоць сярод людзей
птушыны розум
Выклікае кпіны,
нават здзек.