Радыё Свабода - Галасы Беларусі — 2020

Нас і яшчэ некалькі такіх жа „тэрарыстаў“ сабралі ў актавай залі. Асабліва запомніўся момант, калі мы ўбачылі на сьцяне плякат з прысягі міліцыі на вернасьць Радзіме: „… Урачыста клянуся быць адданым свайму народу, сьвята выконваць Канстытуцыю Беларусі, абараняць законныя правы і інтарэсы грамадзян…“. Ага, мы зачытвалі ўголас гэтыя словы і глядзелі ў вочы міліцыянтам, а там — пустата.

На ноч павезлі на Акрэсьціна, дзе нас сустрэлі словамі: „Так, жывёлы! Галаву ўніз, рукі за спіну!“ І ўсё гэта суправаджалася адборнымі мацюкамі. Нас паставілі тварам да сьцяны, з паднятымі на сьцяну рукамі. Папярэдзілі, што нельга шаптацца і наогул варушыцца, інакш яны ўжывуць фізычную сілу.

Раніцай нас загрузілі ў аўтазакі і адправілі ў жодзінскую турму. Мы ехалі некалькі гадзін, было вельмі горача і душна. Потым аўтазак спыніўся, і яшчэ 4 гадзіны мы проста стаялі, не разумеючы, дзе мы і што будзе адбывацца. Аўтазак заглушылі, нам перастаў паступаць кісларод, бо ён трапляў з дапамогай вэнтылятараў, якія працуюць толькі пры заведзеным рухавіку. Праз гадзіну стала настолькі душна, што пачынала кружыцца галава і цямнела ў вачах. Ніколі ня думаў, што мне калісьці будзе страшна памерці ад нястачы паветра.

Пасьля ўсіх гэтых катаваньняў нас нарэшце пачалі выводзіць па адным з аўтазаку, пры гэтым нам пастаянна крычалі, каб мы галаву трымалі яшчэ ніжэй і нікуды не азіраліся. Але там, папраўдзе, і не было куды глядзець. Нас вялі празь вельмі доўгі тунэль у падвале, які, здавалася, ня скончыцца ніколі. Потым мяне разьдзелі дагала і прымусілі прысядаць. Толькі пасьля такога агляду нам дазволілі апрануцца, запісалі зьвесткі і адправілі ў камэру №26. Я першы ўваходзіў і адразу тварам уляпаўся ў вялізнае павуціньне, мабыць, там даўно нікога не было.

А яшчэ вельмі ўразіла, што прасьціны і ручнікі былі вырабленыя ў ліпені 2020-га, быццам яны рыхтаваліся загадзя.

Перш за ўсё мы агледзелі камэру і знайшлі там цікавыя атрыбуты турэмнага жыцьця — два лязы, заточку і нейкія доўгія трубачкі, зробленыя з газэт. Як потым нам расказалі, іх выкарыстоўвалі для перасылкі „малявак“ — паведамленьняў паміж зьняволенымі. З карыснага — мы знайшлі даміно, што хоць неяк дапамагала бавіць час.

Калі ахоўнік даў нам аловак, мы нарысавалі на стале шахматную дошку, а з хлеба зьляпілі шашкі і шахматы. Нагуляўся на ўсё жыцьцё.

У камэры спачатку было 6 чалавек. Хтосьці зь іх быў назіральнікам на выбарчым участку і падаваў скаргу на фальсыфікацыю выбараў, а на іх проста выклікалі амон і затрымлівалі; хтосьці проста выйшаў з крамы з „батонам і кефірам“ або вяртаўся дадому ў той момант, калі амон затрымліваў усіх запар. Але найбольш уразіла гісторыя хлопцаў, якія смажылі шашлыкі ў Лошыцкім парку, і іх таксама затрымалі. Я асабіста бачыў мангал і краткі для шашлыка, якія ляжалі ў кучы рэчаў затрыманых... Усе гэтыя людзі адукаваныя, інтэлігентныя, у якіх ёсьць сям’я, дзеці, прэстыжная праца.

І нас у гэтыя дні аб’ядноўвала адно — усіх незаконна затрымалі і потым гэтак жа незаконна асудзілі — каго на 5 сутак, каго на 10, а камусьці выпісвалі штраф 40 базавых.

Мяне судзіла судзьдзя Лагойскага раёну. Гэты твар я запомню назаўжды. Суд быў больш падобны на тэатральную пастаноўку, якая доўжылася 5 хвілін, і зыход быў вядомы загадзя. Я ветліва прасіў даць адваката, сьведак, але ўсё гэта было проста праігнаравана. Тут жа я і даведаўся, што на мяне былі складзеныя цэлыя два адміністрацыйныя пратаколы. За якія мне ў суме далі 10 сутак. Мне хацелася крычаць ад несправядлівасьці. Было адчуваньне, што з нас проста зьдзекуюцца... Вы б толькі бачылі, зь якім спакоем і цынізмам судзьдзя агучвала прысуд за тое, чаго я не рабіў. Пасьля суду мяне вярнулі ў камэру адбываць „заслужаны“ тэрмін.

Увечары нам у камэру падсялілі яшчэ 10 чалавек, яны былі настолькі зьбітыя, у бруднай вопратцы, з крывёю, што мы адразу падумалі, што гэта крымінальнікі, якія пабіліся паміж сабой. Шчыра, было крыху страшна. Але ўявіце, як мы зьдзівіліся, калі даведаліся, што гэта былі хлопцы, такія ж палітвязьні, якіх затрымалі ўвечары 10 жніўня. Большасьць зь іх такія ж выпадковыя „пасажыры“, як мы, толькі пару зь іх зьбіраліся правесьці пікет супраць фальсыфікацыяў выбараў, але не дайшлі. Міліцыя і амон трымалі іх амаль суткі на дворыку пастарунку, зьбівалі дубінкамі да паўсьмерці, прымушалі сьпяваць песьні, што наш прэзыдэнт самы лепшы, пагражалі іх застрэліць і згвалціць і казалі, што ім, амону, за гэта нічога ня будзе...