Сяргей Пляскач - Пярэваратні ў пагонах і без

Неяк у канцы сакавіка, калі Ірка вярнулася са школы, у хаце быў адзін п’яны айчым, які, як звычайна, сядзеў ля тэлевізара ў дымавой смузе ад смярдзючых танных цыгарэт і бяздумна пераключаў туды-сюды каналы. Калі дзяўчынка ціхенька прашмыгнула ў свой пакойчык, каб пераапрануцца ў хатняе, зусім неспадзявана следам увайшоў Віцёк. Яна сцялася, бо была пераканана, што той зараз пачне крычэць, нечым папракаць ці патрабаваць, каб яна штосьці зрабіла. Але той, няўпэўнена трымаючыся на нагах, моўчкі падышоў ушчыльную да Іркі. Яна адчула, як брыдка ад яго смярдзіць перагарам, цыгарэтным дымам ды нямытым целам. Нейкі невядомы раней страх перад айчымам варухнуўся недзе ў глыбіні Ірчынай душы: што ён надумаў? Біцца будзе?

На твары Віцька з’явіўся абсалютна незнаёмы дзяўчынцы выраз: вусны расцягнуліся ў кволае падабенства ўсмешкі, карыя вочы касавурыліся некуды ўбок, шырокія ноздры трымцелі ад частага дыхання…

Раптам ён абхапіў правай рукой Ірчыну шыю, а левай пачаў абмацваць яе грудзі. У дзяўчынкі ад спалоху падкасіліся ногі. Ён не ўтрымаў яе, выпусціў з рук, і яна бязвольна павалілася на падлогу.

– Якая з цябе яшчэ дзеўка?! – неспадзявана папракнуў п’яны вылюдак васьмікласніцу. – Дошка-дошкаю! Бірубалка! У мяне цыцкі і то большыя! Смаркачка ты яшчэ, Ірка! А то ходзіш тут, задам круціш… Што ты – што ты!..

Ён выйшаў з яе пакойчыка, а яна яшчэ доўга сядзела на падлозе і размазвала па твары далонямі слёзы, якія ніяк не спыняліся. Асабліва яе абурала, што яна нібыта ў нечым яшчэ і вінаватая.

Калі праз нейкі ча, Ірка расказала пра гэтае прыкрае здарэнне маці, тая ёй не паверыла. Яна не толькі не абараніла сваю дачку, а яшчэ і набрахала на яе за тое, што тая быццам наўмысна нагаворвае на ейнага Віцю, бо ён не дае ёй бясконца лайдачыць.

Пасля гэтага Ірка проста стала баяцца роднага дому і ўсё далей і далей адыходзіць ад яго ў сваіх адноўленых вандраваннях, пакуль аднойчы не апынулася ў паўразбураным цагляным млыне, які месціцца на рацэ Крывая. Ад таго часу старая камяніца на ўвесь апошні год вучобы ў школе стала яе ўлюбёнай схованкай. Тут было бязлюдна і ціха, але зусім не сумна: ля самага млына рэчка была некалі пашырана і паглыблена, і таму цяпер у гэтым месцы можна было бясконца назіраць за тым, як драпежнікі шчупакі палююць на дурнаватую плотку. А яшчэ літаральна за дзесяць крокаў ад млына два берагі Крывой спалучае мост, па якім час ад часу праносяцца аўтамабілі. Дарога даволі бойкая. Яна звязвае два суседнія райцэнтры Магілёўскай і Віцебскай абласцей: Круглае і Талачын.

Казалі, што гадоў дваццаць назад будынак млына адрамантавала нейкая сям’я мастакоў. Другі і трэці паверхі прыстасавалі пад жытло, а на першым зрабілі кавярню. Хутка месца стала надзвычай папулярным як сярод круглянцаў, так і сярод талачынцаў. Сям’я пачала атрымоўваць немалыя прыбыткі. Але да іх сталі наязджаць рэкеціры і патрабаваць частку заробкаў. Ці то мастакі адмовіліся плаціць, ці то дзве злачынныя групоўкі не змаглі высветліць, якой з іх гаспадары мусяць аддаваць даніну, але ў выніку адноўлены будынак спалілі.

Цяпер пра апошніх гаспадароў камяніцы нагадвалі толькі рэшткі нейкіх фантастычных малюнкаў на сценах.

Ірка прыходзіла сюды пасля школы ці ад самай раніцы ў выходныя і назірала за ракою, даследавала памяшканні старога збудавання, але найбольш ёй падабалася назіраць з вакна на другім паверсе за дарогаю: загадваць, якога колеру, напрыклад, будзе наступны аўтамабіль, колькі ў ім будзе пасажыраў ці хто будзе кіроўца: мужчына ці жанчына…

Яна ўяўляла, як ужо зусім хутка выправіцца па гэтай дарозе спачатку ў Талачын, а затым у Коханава… Ведама, ёй вельмі б хацелася пабываць у Круглым, дзе цяпер, як казалі людзі, з’явілася шмат разнастайных крамаў, нейкіх спартыўных комплексаў, новы шыкоўны рэстаран і абсалютна кіношныя ўстановы: спа-салон, саўна ды боўлінг.

Часам Ірцы хацелася выйсці на дарогу са сваёй схованкі, спыніць першую сустрэчную машыну і махнуць у Круглае, каб хоць зводдаль паглядзець на тыя загадкавыя ўстановы, якіх ніколі не было і не будзе ў Друцку. Але страх перамагаў цікавасць: яна выдатна засвоіла з тэлеперадач, што на дарогах вельмі часта сустракаюцца такія адборныя вылюдкі, на фоне якіх мамін Віцёк – проста ягнятка божае.

Ведама, можна было б сесці ў рэйсавы аўтобус, які тры разы на дзень ходзіць па гэтай дарозе з вобласці ў вобласць, і заехаць не тое што ў Круглае, а нават да самага Магілёва дабрацца, але ж гэты варыянт не для Іркі: у яе няма грошай.