Array Коллектив авторов - Калі цвіла чаромха (зборнік)

За паваротам убачылі жаданую зялёную палянку, дзе і прыселі адпачыць. Знайшлася і суніца, якую малыя адразу праглынулі, закусілі сухарамі. Падсілкаваўшыся, дзятва прылегла падрамаць у цяньку. Сон для кожнага чалавека, дарослага і маленькага, мілей салодкай цукеркі!

Роза вырашыла адкінуць убок дрымоту, бо ў лесе шмат чаго нечаканага здараецца. Таму сядзела адна на варце, чуйна прыслухоўвалася да лясных гукаў. Зусім побач спявалі сінічкі, як жоўта-зялёныя матылі лёталі паміж галінак. Грымеў на ўвесь лес доўгай дзюбай дзяцел. Нібыта вопытны лекар, усё нешта шукаў на старым дрэве пад карой… Нечакана трывожны голас падала дзесьці побач вёрткая сарока. Як пільны вартаўнік, яна заўсёды дасылае лясным насельнікам асаблівы і зразумелы знак трывогі. Відаць, дзесьці на сцежцы вастравокая птушка пабачыла чалавека, ці мо звера? Таму і гучна раскрычалася на ўвесь лес. Вось яна скокнула на галінку бярозы, заківала галавой. Відавочна, увагу прыцягнулі вандроўнікі, якія адпачывалі на паляне. На нейкі момант белабокая заціхла, вывучаючы дэталёва абставіны. Чорныя бліскучыя вочкі з цікавасцю бегалі туды-сюды. Вось яна пераскочыла ніжэй, на стары сук, ды зноўку затарахцела на ўсе лады. Мусіць, жадала папярэдзіць: «Людзі! Будзьце пільнымі і ўважлівымі. Зараз вас чакае непрыемны сюрпрыз!»

Роза міжволі здрыганулася, хутка намалявала сухой галінкай на траве вялізны крыж. Добра ведала: з сарокай звязана мноства народных прыкмет. Лічылася, што ў яе пад языком знаходзіцца кропля крыві цара пекла, таму людзі называлі яе птушкай д’ябла. Яшчэ, мажліва, крыху і пабойваліся. Бо птушка вяшчуе нават смерць, калі лётае над галавой чалавека, ці нават хатай! Цікава і тое, па біблейскіх паданнях, круцігалоўка была адзінай, якая не пажадала ўвайсці ў Ноеў каўчэг! Яна затаілася зверху, цішком насміхалася з гора спалоханых людзей…

Яшчэ старыя людзі казалі вось што: нельга махаць кіем, кідаць камень у гэтую птушку! Бо адразу адсохне рука. А вось цяжарная жанчына, калі пачуе стракаценне белабокай каля свайго двара, павінна перасядзець у хаце. У старажытныя часы лічылася, што ў вобраз сарокі можа пераўвасабляцца ведзьма…

Жанчына чула ад дасведчаных суседак яшчэ і такое: калі на дрэве, дзе зрабіла сабе гняздо шалахвостка, выразаць крыж, дык яна назаўсёды пакіне звыклае месца. Пры нечаканай сустрэчы неабходна плюнуць альбо скрыжаваць пальцы, каб непрыемнасці прайшлі бокам. А вось дзве птушкі, калі лятаюць разам, вяшчуюць чалавеку ўдачу. Калі сарока садзіцца на дрэва, альбо на нейкі дом – гэта добры знак! Яны ніколі не паваляцца.

Роза на нейкі момант пахаладзела ад страху. Не дай божа сустрэцца тут яшчэ з ваўком! Неяк чула, як Марцэла, таксама суседка-шчабятуха, паведаміла вось такую цікавую гісторыю пра сваю знаёмую. Працавала яна фельчарам ў сельскім ФАПе, а вечарамі тупала ў бок Мінску. Усяго нейкіх чатыры-пяць кіламетраў, але ж прыгод адбылося мноства. Аднойчы вярталася Вольгачка дадому. Здаецца, і не надта позна было. Але ўзімку вечаровы час уладарыў рана на вуліцы. Зімовы дзянёк – камаровы насок. Выйшла яна на знаёмую сцежку, абмінула вясковыя могілкі, шпарка пакрочыла далей. Раптам бачыць: зусім побач, збоку ад сцяжыны, бяжыць сабака. Прыпынілася, прыгледзелася. Не, не сабака. А сапраўдны воўк! Вочы блішчаць, нібы агеньчыкі ў печы. Спалоханая, маладзічка нават здранцвела. Перасіліўшы сябе, спакойна і ласкава павіталася з дзікім драпежнікам:

– Добры вечар! Вырашыў мяне правесці! Калі ласка, я не супраць. Ведаеш, сумна адной у полі, бывае часам і боязна. Зараз толькі зірну ў торбу, там ёсць для цябе пачастунак. Застаўся ад майго абеду і вячэры.

Знайшла ў пакеціку два бутэрброды з катлеткамі, добры акраец хлеба, ды й паклала каля сцяжыны, прама на снег. А сама – хуценька накіравалася далей. Спадзявалася: нежаданы спадарожнік, падсілкаваўшыся, знікне з поля зроку. Зусім. Воўк смела падышоў, абнюхаў пачастунак. У адзін момант імгненна праглынуў. І зноўку пашпацыраваў услед, толькі на адпаведнай ужо адлегласці.

Спалоханы медыцынскі работнік разважала: «Што рабіць? Калі пабегчы, драпежнік адразу скокне на плечы, перагрызе, як тую саломіну, яе тонкую шыю. Трэба нешта прыдумаць. Толькі вось што?»

Азірнуўшыся на ваўка, ласкава яму сказала:

– Відаць, бутэрброды табе, дружа, вельмі спадабаліся. Шкада, у партфелі болей нічога ўжо няма, адна касметычка, кніжкі… Не верыш? Зірні сам.

Вольгачка адчыніла партфельчык, прадэманстравала. І пайшла далей. Але ж не маўчала, гаварыла і гаварыла, быццам радыёпрыёмнік. Дружалюбна азіралася на свайго вячэрняга спадарожніка, адкрыта, шчыра ўсміхалася. Расказала ваўку пра хворых, пра іх характары, здольнасці. Нават успомніла сваю першую настаўніцу, студэнцкія гады… І недарэмна кажуць: прыемнае слова – вясенні дзень. Нават для таго ж драпежніка.