Маргарыта Прохар - Восень у Вільнюсе (зборнік)

Павярнуўшы ў дворык, я паднялася каменнымі сходамі на невялікі пагорак, з якіх, урэшце, і складаецца гэты стары горад.

Над шэрымі дамамі з чырвонымі дахамі ляцела жоўтае лісце. У гэтым не было нічога асаблівага, але мне чамусьці стала раптам і журботна, і светла на сэрцы.

Унізе некуды ішлі людзі. Яны не заўважалі мяне – на вяршыні пагорка, чужога чалавека, які разглядаў іх горад.

Колькі гадоў назад я не магла б і падумаць, што калі-небудзь вярнуся сюды. І прыеду не для таго, каб успомніць мінулае, а каб адшукаць адну незнаёмую дзіўную дзяўчыну – чыёсьці каханне.

І, якім бы гэта не здавалася незвычайным, але так яно і ёсць.

А калі так, трэба засяліцца ў якую-небудзь гасцініцу і падумаць, як дзейнічаць далей.

Праз паўгадзіны я ўжо ўваходзіла ў вестыбюль гасцініцы «Караліна». Мой нумар быў на пятым паверсе. Адкрыўшы фіранкі, я зноў убачыла Вільнюс – восеньскае неба над хатамі і – у лёгкай надвячэрняй смузе – востры шпіль тэлевізійнай вежы. Нібы шыя шэрага жорава, яна прабівала прастору над горадам, цягнулася ўвышыню, у далёкія глыбіні, куды не ўваходзіць пах восені – лісця, рудой травы і мокрых ад туману галінак, прапахлых дымам апошніх вогнішчаў…

Тады… Зрэшты, гэтая восень не павінна мець нічога агульнага з той, маёй восенню ў Вільнюсе. Зараз у мяне ёсць проста чужая восень, чужы зялёны нататнік і фотакартка чужой дзіўнаватай дзяўчыны, якую мне трэба знайсці.

– А калі я не змагу яе знайсці? – спытала я тады.

– Не, вы яе знойдзеце. Абавязкова знойдзеце, – цвёрда сказаў дзелавы, забяспечаны мужчына.

– Чаму вы так упэўнены ўва мне? – здзівілася я.

Ён нічога не адказаў. Толькі моўчкі глядзеў на мяне – цвёрда і не міргаючы. І я не наважылася ізноў задаць сваё пытанне.

І зараз мне трэба з чагосьці пачынаць.

І толькі я падумала аб гэтым, як раздаўся тэлефонны званок.

– Добры вечар.

Я здрыганулася: гэта быў ён, мой працадаўца.

– Як вы мяне знайшлі?

– Не мае значэння. Нататнік пры вас?

– Так… Але ўсё ж, як вы мяне знайшлі?

– Не мае значэння. Адкрыйце нататнік. Апошняя старонка. Прачытайце і не сыходзьце з нумара. Я вам хутка патэлефаную. А каб было менш пытанняў, не адключайце свой мабільны.

Такім чынам, ён ізноў не адказаў. Падобна было, што ён рабіў толькі менавіта патрэбнае яму.

Я адкрыла апошнюю старонку.

«Мы мала дзе бывалі з ёй. Часам я запрашаў яе, але яна адмаўлялася. Часам тэлефанавала сама. Часам я проста ішоў туды, дзе яна магла быць. Проста паглядзець на яе. Яна не бачыла мяне, затое я мог ёю любавацца.

…кавярня. Яна бывала там з сяброўкамі – пералётнымі птушкамі, як сама, аматаркамі павесяліцца і забыцца пра гэту сустрэчу на наступны дзень. Момант – не больш. Яна такая – уся з момантаў.

…у старым горадзе ў вежы Гедымінаса. Калі ёй сумна, яна ўзбіраецца туды, на вышыню, адкуль бачны ўвесь горад. Узбіраецца на вежу і паліць, хоць гэта забароненае. Або таму, што гэта забаронена. Яна такая.

…кінатэатр «Forum Cocacola Plaza». Яна любіць глядзець містычныя або прыгодніцкія фільмы. Мы глядзелі з ёй «Ключ». Яна ўчапілася ў падлакотнік крэсла: ёй было страшна. Але ёй гэта часам таксама трэба – спалохацца, каб лягчэй жыць у рэальнасці. Так яна гаварыла. Яна такая.

…у піцэрыі ў «Forumе». Любіла заказваць не піцу, а рассыпісты пірог і кактэйль з малінай. Але піцу яна таксама любіць. І вельмі. Часам днямі толькі ёй і сілкуецца. А ў «Forumе» яе не заказвае, хоць там выдатная піца. Чаму не заказвае – не ведаю. Яна мне не адказала. Яна такая.

…любіць хадзіць у модныя крамы, любіць выбіраць, хоць і няма грошай. Я хацеў ёй купіць у падарунак, але яна мне гэта забараніла. Вось і такая яна.

…кнігарня. Блукае ля паліц з кнігамі, але купляе толькі вясёлыя паштоўкі. Гаворыць: дома кнігі навяваюць сум, а вось паштоўкі – наадварот. Ад іх сцены становяцца пярэстымі і вясёлымі. Так яна лічыць.

…клуб. Усе імкнуліся зрабіць ёй нешта добрае. Яна ўзнагароджвала іх смешнымі і запальнымі танцамі. Яна любіла танчыць, і ў танцы нібы забывалася на ўсё – сябе, жыццё вакол. Яна апыналася ў свеце рухаў, аддаючы ўсю сябе. Можа, яна любіла танчыць менавіта таму. Таму, што ў танцы ў яе атрымоўвалася ўцячы ад усяго. Мне здаецца, яна свядома спрабавала ўцячы ад чагосьці вельмі скрушнага ўнутры сябе, што не давала ёй супакою…»

Я прачытала і задумалася. Так, яна няпростая, або жыве толькі ёй зразумелым жыццём, і абрала яна гэтае жыццё па толькі ёй вядомых прычынах.

Зазваніў тэлефон.

– Гэта вы? – зрэшты, можна было не ўдакладняць.