Макс Шчур - Галасы (зборнік)

Дзверы мне адчыняе яе муж, малады русявы хлопец невысокага росту, з якім я знаёмы досыць павярхоўна і якога не баюся, трымаюся з ім самаўпэўнена: маўляў, мне да ягонай жонкі, трэба пераначаваць і г. д. Ён не супраць, мяне кладуць з краю на сямейны ложак, побач з якім месціцца тумбачка, куды я магу адкласці свае рэчы. Адчыніўшы шуфляду, я раптоўна бачу там пасрэбраны пісталет, свой нядаўна пазбыты гадзіннік, а таксама – шэраг лістоў і фотаздымкаў, якія красамоўна сведчаць пра тое, што між мною і жонкай хлапца ў мінулым, прычым у гэтай жа спальні й на гэтым жа ложку, адбыўся бурлівы раман. Я ўсведамляю, што мне лепей не заставацца ў іх, згадваю пра тое, што мушу трапіць дадому хутчэй за в’етнамскага дзядка, – карацей, прыдумляю нейкую адгаворку й хутка збіраюся сысці. Хлопец выходзіць праводзіць мяне на вуліцу й паказаць найкарацейшы шлях дамоў. Мы ідзем па вузкай гатычнай вулічцы, на якой няма ні душы, і хлапец па-сяброўску абдымае мяне за шыю. Мяне перапаўняе пачуццё віны перад ім, пачынаюць душыць слёзы, я кажу яму: «Слухай, магчыма, мы болей не ўбачымся – я павінен папрасіць у цябе прабачэння. Але не за тое, што кахаў і кахаю тваю жонку, а за тое, што раней табе ў гэтым не прызнаўся. Ты меў права гэта ведаць». «Не бяды», адказвае той, «галоўнае, што цяпер ты ў гэтым прызнаўся». Нягледзячы на зычлівасць ягоных словаў, я адчуваю, што ягоная рука сціскае маю шыю ўсё мацней, ужо зусім не па-сяброўску. «Табе туды», паказвае ён мне вольнай рукою, «там ужо чакаюць». Я разумею, што ён мае на ўвазе в’етнамцаў, і іду ў паказаным кірунку, гатовы не аддаць ім сваё жыццё танна. Аднак як толькі я выходжу за рог, аднекуль злева раздаецца чарга аўтаматных стрэлаў, я падаю на капот бліжэйшай машыны й застываю ў нерухомай позе. На капоце побач са мной сядзіць чалавек у светлым плашчы і занатоўвае ў перакідным блакноце заключэнне аб маёй смерці. Я яшчэ паспяваю заўважыць, што вакол стаяць паліцэйскія машыны з сірэнамі, як у нейкім амерыканскім фільме, прыглядаюся да чалавека ў плашчы і бачу, што гэта вядомы кінаактор: ён незаўважна паказвае мне на мігі, каб я ляжаў ціха, маўляў, трэба дазняць апошнюю сцэну, дзеля гэтага ён зараз зробіць мне ўкол аднаго рэчыва, ад якога я буду здавацца дасканала мёртвым. Але ж я й без гэтага разумею, што паміраю, бо не магу варушыцца, сцякаю крывёй і адчуваю жудасны боль ад ранаў. Усё, што я бачу ў апошнія імгненні, – гэта пабітае лабавое шкло машыны, на якую я ўпаў, і зіхоткія аскепкі шкла, змяшаныя з такімі ж зіхоткімі чырвонымі кроплямі на капоце.

– Капут, – канстатаваў Замоўца, адпускаючы рукой маю галаву, што бязгучна апусцілася на клавіятуру, ад чаго манітор зноў весела заміргаў па-над мною сваім прастакутным німбам, і мой погляд мімаволі адлюстраваў дробныя літары недапісанага тэксту. – То-бок капец, я хацеў сказаць.

– Маем тое, што ён нам вінаваты? – запытаўся ягоны Напарнік.

Замоўца зірнуў на экран, прабегся вачыма па радках і скрушна пакруціў галавой.

– Трасцы, – вылаяўся ён. – У прынцыпе, няблага, але ў параўнанні з тым апошнім сном, які яго забіў, – мабыць жа, абы-што… Як заўжды, найлепшае пакінуў сабе. Эх, не варта было выдаваць яму опіум…

– А я вам казаў, – уставіў Напарнік, – што ён перадазнецца.

– Наступным разам кажы гучней, – вызверыўся Замоўца. – Хадзем адсюль.

Тук-тук-тук-тук.

Тук-тук-тук.

Тук-тук-тук-тук-тук-тук.

На вёсцы мяне штодня абуджае мой даўні таварыш – дзяцел. Гэта нашмат горш за будзільнік – той ільга прынамсі выключыць, нават услепкі, у стане паўсну. З дзятлам зрабіць немагчыма папросту ні халеры. Ён відавочна ўпадабаў драўляны кавалак страхі проста над маёй галавой, і хоць ты яго забі, але ён заўсёды будзе вяртацца штораніцы на тое самае месца, у адзін і той жа час. Здаецца, з дапамогай азбукі Морзэ дзяцел імкнецца паведаміць мне штосьці важнае. Альбо проста хоча прадзяўбціся скрозь дрэва да маёй галавы, каб выкалупаць з яе апошнія мазгі. Падазраю, што, калі так станецца, ён будзе расчараваны – яму не будзе асабліва чым пажывіцца.

Каторая гадзіна? Гэтае пытанне я задаю сабе цалкам аўтаматычна, нягледзячы на тое, што яно мяне зусім не цікавіць. Дый чаму яно павінна мяне цікавіць? Каб даведацца, колькі я спаў? Я ведаю колькі – доўга. Таму мне, шчыра кажучы, нават боязна зірнуць на будзільнік. Зрэшты, адсюль яго не відаць. Дакладней, відаць, але я не бачу стрэлак – у мяне слабы зрок. Канец канцоў, якая розніца, каторая гадзіна? Што гэта мяняе? Хіба нейкая лічба можа прымусіць мяне ўстаць?