Әхәт Гаффар - Сайланма әсәрләр. 4 томда. Том 3

Сара. Мин китим, алайса. (Китәргә юнәлә.)

Люция. Хөрмәт, Хөрмәт! Әйт инде бер сүз!

Хөрмәт. Ул Сәгыйдулла абзый бит, Люция!

Люция. Күпме кунак килеп төшәчәк, аларны нишләтик, ди?

Хөрмәт. Өлкәннәрне рәнҗетмик.

Фәрдәнә (аларга карап торгач). Йөрәк ышанмый. (Сарага.) Алай да үлгән артыннан үлеп тә булмый лабаса инде, Сара.

Сара. Ни диюең?

Фәрдәнә. Миннән түгел, үзеңнән сора.

Сара (туктый). Мондый көнне туегыз канатсыз, моңсыз булыр ич. Сәгыйдулла рухы да риза кылмас. Халык килештермәс.

Фәрдәнә. Һәммәбезгә шунда барасы. Тик әле берәү дә исәннәргә җырламагыз да биемәгез дип әйтеп китмәгән.

Люция. Китмәгән бит, әйеме, Хөрмәт?

Сара (кисәк борыла). Ә китсә?

Фәрдәнә. Шулай дип китәр идектер, әгәр дөньяга үләр өчен генә килә торган булсак… Яшәргә дип киләбез ич, Сара! Үзеннән соң калган туйларны Сәгыйдулла гына алып китә алмый.

Люция.

Әнә ич Тукай «җырлармын» дигән!

Хөрмәт. Сүз безнең йөзебез турында ич, Люция.

Люция. Тукай халык күңелендәгене әйткән ләбаса. Авыл халкы гаеп итмәстер… ихтимал.

Сара. Мин яхшылык белән мендем. Яманлыкка алмагыз, оланнар… Яшьләр яшьләр инде: сиңа килешмәс ич, Фәрдәнә…

Фәрдәнә. Сәгыйдула туйга сүз әйтмәс иде. Мин аны беләм!

Сара. Сәгыйдулланың сиңа атап ни әйткәнен мин җиткерермен әле.

Фәрдәнә. Мине искә алган икән әле. Онытмаган. Рәхмәт.

Сара. Ничек кенә искә алды әле! Җиткерермен… (Люциягә.) Әллә аңлата алмадым, әллә аңлый алмадыгыз, оланнар?..

Хөрмәт. Алай димә әле, Сара апа. Без тагын бер уйлап карарбыз.

Фәрдәнә. Мин әйткәнчә булыр, Хөрмәт улым.

Сара. Бүрек ташлап котылмыйлар бүредән, Фәрдәнә! Соңаргансың. Яшьләрдән оял әзрәк. (Китәргә борыла.)

Люция. Безгә дисә, бездән генә калмас… Кирәк икән, үткәрмәбез дә. Кечерәк кенә мәҗлес тә ярап куяр.

Хөрмәт. Инде юк – туйны үткәрәбез.

Люция. Дөрестән дә, ихтимал, килешмәстер, Хөрмәт.

Хөрмәт. Килешмәс иде… әгәр мин Сәгыйдулла абзый белән Фәрдәнә әбине белмәсәм. «Нишлик?» дигәнгә, Сәгыйдулла абзыйның «Туй!» диячәгенә ышанмасам.

Сара. Күп беләсез, үзегезгә генә ышанасыз шул сез, яшьләр.

Хөрмәт. Сәгыйдулла абзый риза-бәхил булыр иде. Чөнки җырлап яшәгән кеше җылап үлми, Сара апа. Ул шундый кеше иде. Әзерләнә торыгыз, Люция.

Люция. Кая, нәрсәгә?

Хөрмәт. Туйга.

Люция. Ә син?

Хөрмәт. Озатышып кайтам. Җирләшеп… Әйдә, Сара апа.

Сара. Ялгышмыйсызмы, оланнар?

Хөрмәт. Туй көненең кай төше ялгыш, Сара апа?! Туй көне – тормыш көне.

Сара (үзалдына). Сәгыйдулла, ни диярсең?

Сәгыйдулла күренә. Гармун тоткан.

Сәгыйдулла. Үз тәнемне генә алып киттем. Дөнья гаменә шатлыгы-кайгысы белән исәннәр хуҗа. (Югала.)

Люция. Инде нишлибез, Фәрдәнә түти?

Фәрдәнә. Инде нишлибез? (Үзалдына.) Ярми исән булса, әйтер иде микән?

Ярми күренә. Ефәк күлмәк таратып җибәрә.

Ярми. Без әйтәсене әйтеп бетердек. Мәгънәсен кылган гамәлләребездән эзләгез. (Югала.)

Сара (Хөрмәткә). Әллә, оланнар, сез хаклы микән?

Люция (Фәрдәнәгә). Хата ясыйбыз түгелме, Фәрдәнә түти?

Хөрмәт. Дөреслек ялгышсыз гына була, ә ялгышуда бернинди дөреслек юк дип әле һичкем әйтмәгән. Шуны аерырга өйрәнер өчен яшибез.

Караңгылык. Туй шавы. Люция белән Хөрмәт чыга. Үбешәләр. Бар дөнья яктырып китә, сафлык, чисталык.

Люция. Шушымыни инде, шушымыни?!

Xөрмәт (сулы кисмәккә таяна). Әгәр мин сиңа… сөюем шушы кисмәктәге су сымак… гел мылкып, ташып торыр дисәм, ышанма!.. Төрле чак булыр.

Люция. Ни диюең бу? (Шаярып.) Төбендә өч тамчысы калса, миңа шунысы җитәр. Бер дә калмаса, иң элек үзең коргаксырсың ич.

Хөрмәт (уйга бирелә). Картаеп, инде йөземнән, кыяфәтемнән сөюемне берничек таный алмый башласаң да бел: коргаксымам. Антым дип бел. (Кисмәктән чүмеч белән су алып эчә.)

Люция. Салкын тияр.

Хөрмәт. Детдом баласынамы? Син дә эч әле. Менә шушы сусыз тора алырлык булсаң, миннән бизсәң дә ярый. Бер сүз әйтмәм. (Чүмеч белән су алып, Люциягә бирә.)

Люция. Матур әйттең. (Эчә.) Чур – хәзер мин!.. Инде мине тыңла.

Урыннарын алмашалар.

Хөрмәт аңа су чәчрәтә.

Көзге итеп, шушы суга кара әле. Күрәсеңме? Битемдәге бу су тамчылары күз яшьләренә әйләнерлек итсәң… хәтереңдә яшьлегеңә кайта алмыйча адашып йөр!

Кара-каршы басып, суга карыйлар.

Хөрмәт. Хәтерсез кеше сусыз мичкә кебектер ул әйеме? Җаны коргаксыйдыр.

Люция (чүмечне күтәреп). Коргаксымас өчен!

Көлешә-көлешә алмаш-тилмәш су эчәләр. Зур җиз самавыр күтәреп, чаршау артыннан Фәрдәнә чыга.