Сажида Сулейманова - Сайланма әсәрләр / Избранное

Идел буендагы канлы сугыш…
Белми икән моны кем генә.
«Фактларга тарих шундый бай ул,
сөйләр өчен булсын тел генә», –
дия иде безнең бер студент.
Тел тегермән түгел Гайсинда.
Йөрәгеннән гүя суырып ала
сүзләренең бүген барсын да.

Идел буендагы канлы сугыш…
Тезми Гайсин дата, саннарны.
Бармаклары курок тоткан килеш,
ә уң күзе
дошманына төбәлеп калганын
бүген күрдем.

Ә мин сынау алам.
Тормыш,
хаклык монда бармы соң?
Егерме ел элек егет үткән
бу сынауның утлы, канлысын.

Вуз ишеген миңа ачып биргән,
Берлиннарның ватып капкасын.
Кайгысыннан кара янып-көеп,
җире көткән.
Белгән кайтасын.

Көтеп алган ятим, ишле гаилә,
ачык яраларын ямарга.
Вакыт яңа тигән,
өзелеп калган
фән җепләрен җыеп ялгарга.

Кылган эше аны алып чыгар
сынау түгел, сират күпердән!
Сөйли Гайсин.
Үткән-күргәннәрне
тарих битләренә күчергән.

Кылыч чыңы сугыш уены сыман
ишетелә безнең елларда.
Ә бит туры килде
бензин салган
шешә тотып яуга чыгарга.

Дошман утларыннан шешә шартлый,
ялкын ала солдат гәүдәсен…
Чыра кебек чыртлап янып бетсәң –
шундамыни яшәү мәгънәсе?

Ярсып-ярсып, солдат алга ыргый,
ядрә эри шушы ялкыннан!
Идел кайнап тора.
Җирдә корым кала
улап сүнгән дошман танкыннан.

Бәхетне шул тәлинкәгә салып
китермиләр бәйрәм кичендә.
Утлы сынау булды
иле белән
бер үк утта янган кешегә.

Ә мин сынау алам.
Гаеп итмә,
окопларда бергә ятмадым.
«Без җиңәрбез!» –
Моның ни хакына
үтәлгәнен соңрак аңладым.

Купшы сүзләр…
Күптән күңелем кайтты.
Укытучы өчен эш – яну.
Бәхәсләргә, көрәшләргә атты
бөек эшкә чиксез ышану.

Тик янмаска коры чыра булып,
эремәскә матур вәгазьдә!
Гади солдат!
Синең вөҗдан аша
чыныгу алам кызган бәхәстә.

Сынау бара.
Төрле караш белән
безгә бага бүген бар дөнья.
Синең вөҗдан,
минем вөҗдан эше
сынау үтә кешелек алдында.

Таң нурлары төшә,
вак дулкыннар
җемелдәшә…
Диңгез, синсез
ничек яшәгәнмен
бүгенгәчә.
Рәхәт
дулкыннарда чалкан ятып
күк гизүе.
Йөрәкнең дә була
ялга талган
бер мизгеле.
Нинди матур дөнья,
нинди тыныч
җир-күгендә!
Кояш бата.
Ай нурлары –
кызлар керфегендә.
Күкне җирдән аерып,
кинәт
кара
болыт ятты.
Дулкын ярдан купты,
болытларга
ташлар атты.
Төне буе
диңгез шавы изде
төш аралаш.
Мин уяндым,
тәрәз ачып
тәүге нур карагач.
Юеш комнан,
авыр атлап,
ике солдат бара.
Арган дулкын
солдат итегенә
башын сала.

Бер исә җил, бер тына,
күк йөзе болыт кына.
Болытлар кичәр идем
искән җил булып кына.
Җил исә дә гел исә,
агыла болытлары,
тагыла болытлары…
Үтәргә иде ары.
Болытлар алып килсәм
күгеңә синең, иркәм,
япма тәрәзәң иртән,
болытлар белән килсәм.
Яшенле яңгыр кирәк –
таралсын кара болыт.
Кавышсын ике йөрәк,
яшенле чаткы булып.

Карасаң тәрәз ачып,
җил-яшен тынгач кына, –
табарсың яшен ташын
суынгач, сулгач кына.

Поезд бара,
поезд бара.
Кара диңгез
кала, кала…

Омтылгандай
хушлашырга,
дулкыннары
ярга кага.

Поезд бара,
таулар яра.
Кыя ташлар
кыелып кала.

Алда дала,
янда дала.
Көнбагышлар
көнгә бага.

Күмер таулар
кинәт калка.
Тау-тау байлык
илдә арта.
Поезд илтә
кемне кая –
кемдер бара,
кемдер кайта.

Көн дә, төн дә
тормыш бара,
әй, юлаучы,
йоклап калма!
Юллар чаба,
сулар ага,
якыная
ерак ара.

Ике якта –
миләш, балан.
Хушыгыз, хуш,
пальма, банан!
Башка диңгез
дулкынлана:
бодайлар
баш иеп кала.

Манаралар
ераклардан
үрелеп карап
каршы ала.
Тәгәрмәчләр
җырлап бара:
бәхетне кем
кайдан таба.

Кыш үтмәгән әле,
йомшак җилләр
яз хисләрен инде уята.
Алтын көзге белән ирештерә,
кояш көлеп карап куя да.

Тау түбәсе нейлон тунын салган,
бер елмаеп кояш назлауга.
Кырлар исә
яшел уҗымнарын
ябып саклый –
әле яз алда.

Ярларына тулып, елга ага,
яулыгымны салдым юарга.
Яшь киленнәр төшә кер чайкарга,
таң атканда, кызлар су ала.
Саф гәрәбә кебек су ага.