J. Tolkien - In de ban van de Ring

‘In ieder geval word jij gezocht,’ zei de leider. ‘We moeten jou hebben. Pak hem, jongens. Naar de Slotholen met ’m, en zorg ervoor dat-ie zich koest houdt!’ De Mannen deden allemaal een stap voorwaarts, maar bleven toen staan. Er steeg een gebrul van stemmen rondom hen op en plotseling merkten ze dat Boer Katoen niet alleen was. Ze waren omsingeld. In de duisternis, op de grens van het schijnsel van het vuur, stond een kring van hobbits die uit de schaduwen naar voren waren geslopen. Het waren er bijna tweehonderd, die allemaal een of ander wapen hadden. Merijn kwam naar voren. ‘We hebben elkaar al eens eerder ontmoet,’ zei hij tot de leider, ‘en ik heb je gewaarschuwd hier niet terug te komen. Ik waarschuw je nogmaals: je staat in het licht en boogschutters hebben je onder schot. Als je deze boer met een vinger aanraakt, of iemand anders, wordt er onmiddellijk op je geschoten. Als jullie wapens hebben, leg die dan neer.’ De leider keek rond. Hij zat in de val. Maar hij was niet bang, niet nu hij een stuk of twintig van zijn maten bij zich had. Hij wist te weinig van hobbits af om te beseffen in welk gevaar hij verkeerde. Dom genoeg besloot hij te vechten. Het zou een peulenschil zijn om uit te breken. ‘Vooruit, jongens,’ riep hij. ‘Sla erop los.’ Met een lang mes in zijn linkerhand en een knots in de andere stormde hij op de kring af en probeerde door te breken in de richting van Hobbitstee. Hij richtte zijn knots op Merijn, die hem in de weg stond. Hij viel dood neer met vier pijlen in zijn lichaam. Dat was genoeg voor de anderen. Ze gaven zich over. Hun wapenen werden van hen afgenomen, en ze werden aan elkaar vastgebonden en afgevoerd naar een lege hut die ze zelf hadden gebouwd, waar ze aan handen en voeten werden gebonden en onder bewaking opgesloten. De dode leider werd weggesleept en begraven. ‘Het lijkt achteraf bijna te gemakkelijk, vind je niet?’ zei Katoen. ‘Ik zei dat we hen aankonden. Maar we hadden hulp nodig. U bent net op tijd teruggekomen, meneer Merijn.’

‘Er valt nog veel meer te doen,’ zei Merijn. ‘Als je berekening klopt, hebben we pas met een tiende van ze afgerekend. Maar het is nu donker. Ik denk dat we met de volgende zet tot morgen moeten wachten. Dan moeten we de Chef gaan opzoeken.’

‘Waarom nu niet?’ vroeg Sam. ‘Het is hooguit zes uur. En ik wil m’n Gabber zien. Weet u wat er van hem is geworden, meneer Katoen?’

‘Het gaat hem niet al te best, maar ook niet al te slecht, Sam,’ zei de boer. ‘Ze hebben het hele Balingslaantje overhoop gehaald en dat is een zware slag voor hem geweest. Hij woont in een van die nieuwe huizen die de Mannen van de Chef bouwden toen ze nog ander werk deden dan alleen maar brandstichten en stelen: nog geen drie mijl van de rand van Bijwater. Maar hij komt me opzoeken als hij de kans krijgt, en ik zorg ervoor dat hij beter eten krijgt dan sommige van de arme luitjes. Allemaal tegen De Voorschriften natuurlijk. Ik zou ’m bij mij hebben laten inwonen, maar dat was niet toegestaan.’

‘Dank u wel, hoor, meneer Katoen; ik zal het nooit vergeten,’ zei Sam. ‘Maar ik wil hem zien. Die Chef en die Sjappie, waar ze het over hadden, zouden daar weleens een hoop kwaad kunnen doen voor de ochtend.’

‘Goed, Sam,’ zei Katoen. ‘Kies een paar jongens en ga ’m halen en breng hem bij mij thuis. Je zult niet over het Water naar het oude Hobbitsteedorp hoeven te gaan. Mijn Jolle hier zal je de weg wijzen.’

Sam vertrok. Merijn zette uitkijkposten rondom het dorp en schildwachten bij de versperringen gedurende de nacht. Toen gingen hij en Frodo met Boer Katoen mee. Zij zaten met zijn gezin in de warme keuken, en de Katoens stelden enkele beleefde vragen over hun reizen, maar luisterden nauwelijks naar de antwoorden: ze werden veel meer in beslag genomen door de gebeurtenissen in de Gouw. ‘Het is allemaal begonnen met Pimpel, zoals wij hem noemen,’ zei Boer Katoen, ‘en het begon zodra u was vertrokken, meneer Frodo. Hij had vreemde ideeën, dat had-ie, die Pimpel. ’t Schijnt dat hij alles zelf wilde bezitten, en daarna de andere lui naar zijn pijpen wilde laten dansen. Het bleek weldra dat hij al heel wat meer bezat dan goed voor hem was, maar hij eigende zich almaar meer toe, hoewel het een raadsel was waar hij het geld vandaan kreeg: molens en mouthuizen en herbergen en boerderijen en kruidplantages. Hij had Roothoofts molen blijkbaar al gekocht voordat-ie op Balingshoek kwam wonen. Natuurlijk begon hij met een hoop bezittingen in het Zuiderkwartier, die hij van zijn vader had geërfd; en het schijnt dat hij een hoop van het beste pijpkruid had verkocht, en dat hij het al een paar jaar stilletjes had weggestuurd. Maar eind vorig jaar begon hij hopen spul weg te sturen, niet alleen pijpkruid. Er begon een tekort te komen aan bepaalde dingen en de winter kwam er ook aan. Mensen begonnen boos te worden, maar hij had z’n antwoord klaar. Een hoop mensen, schurken voornamelijk, kwamen met grote wagens, sommigen om de goederen naar het zuiden te voeren, en anderen die niet meer weggingen. En er kwamen er steeds meer. En voordat we wisten waar we waren, werden ze links en rechts in de Gouw neergezet, en velden ze bomen en groeven holen en bouwden loodsen en huizen voor zichzelf, als dat in hun hoofd opkwam. Eerst werden goederen en schade door Pimpel betaald; maar weldra begonnen ze de baas te spelen en te nemen wat ze wilden hebben. Toen ontstond er wat herrie, maar niet genoeg. Ouwe Wil, de Burgemeester, ging naar Balingshoek om te protesteren, maar hij is er nooit aangekomen. Schurken arresteerden hem en sloten hem op in een hol in Grotedelft en daar zit-ie nu nog. En daarna, het moet vlak na Nieuwjaar zijn geweest, was er geen Burgemeester meer en Pimpel noemde zich Chef Drost, of kortweg Chef, en deed precies waar hij zin in had; en als er iemand “te veel kouwe drukte” maakte, zoals hij het noemde, gingen ze Wil achterna. Zo ging het van kwaad tot erger. Er was niks meer te roken, behalve voor de Mannen; en de Chef had niets met bier op, behalve voor zijn Mannen, en liet alle herbergen sluiten; en er kwam steeds minder van alles, behalve Voorschriften, tenzij je een deel van je eigen spul kon verbergen als de schurken rondgingen en spullen verzamelden “om eerlijk te verdelen”, wat betekende dat zij ze kregen en wij niet, behalve de restjes die je kon krijgen bij de Drosthuizen, als je ze kon verteren. Allemaal heel slecht. Maar sinds Sjappie is gekomen, is eigenlijk alles gewoon verruïneerd.’

‘Wie is die Sjappie?’ vroeg Merijn. ‘Ik heb een van de boeven over hem horen praten.’

‘De grootste schurk van het stel, blijkbaar,’ antwoordde Katoen. ‘Het was omtrent de vorige oogst, eind september misschien, dat we voor ’t eerst van hem hoorden. We hebben hem nooit gezien, maar hij woont op Balingshoek; en ik denk dat hij nu de echte Chef is. Alle schurken doen wat hij zegt, en wat hij zegt is voornamelijk: hak om, verbrand en verwoest; en nu is het zelfs op moorden uitgedraaid. Het is een kwestie van volslagen willekeur. Ze hakken bomen om en laten ze liggen; ze verbranden huizen, maar bouwen er geen meer op. Neem Roothoofts molen bijvoorbeeld. Pimpel sloopte hem zodra hij naar Balingshoek kwam. Toen bracht hij er een hoop smerig uitziende Mannen heen om een grotere te bouwen en hem vol te stoppen met wielen en buitenlandse machinerieën. Alleen die dwaas Ted vond het prettig, en hij werkt daar om de wielen voor de Mannen schoon te houden, waar zijn vader de Molenaar en zijn eigen baas was. Pimpels idee was om meer en sneller te malen, dat zei-ie tenminste. Hij heeft nog andere molens, net als die. Maar je moet koren hebben voordat je kan malen, en er was voor de nieuwe molen niet meer te doen dan voor de oude. Maar sinds Sjappie is gekomen malen ze helemaal geen koren meer. Ze zijn altijd aan het hameren en spuien rook en stank, en er is zelfs ’s nachts geen rust in Hobbitstee. En ze lozen met opzet smerigheid: ze hebben het hele benedenste gedeelte van het Water bevuild, en het loopt de Brandewijn in. Als ze van de Gouw een woestijn willen maken, zijn ze op de goede weg. Ik geloof niet dat die idioot van een Pimpel achter dit alles steekt. Het is Sjappie, zeg ik.’