Connie Willis - Zwarte winter

‘Dat is een hele geruststelling.’ Hij zette de blauwwitte Maria naast het figuurtje van Jozef. Het viel om en hij zette het voorzichtig weer overeind.

‘Dat zou het ook moeten zijn, James,’ zei Mary opgewekt. ‘Want zo te horen heb je werkelijk aan alles gedacht dat Kivrin maar zou kunnen overkomen. Dan heeft ze dus niets te vrezen. Ze zal nu wel in een kasteel pauwepastei zitten te eten, hoewel het bij haar zeker niet de tijd is voor het middagmaal?’

Hij schudde zijn hoofd. ‘Er treedt altijd wel een verschuiving op. Joost mag weten hoeveel, want Gilchrist heeft geen controles laten uitvoeren. Volgens Badri kon het oplopen tot een paar dagen.’ Of een paar weken, dacht hij, en als het nu januari was, dan had Kivrin geen Kerstmis om de exacte datum te bepalen. Zelfs als het verschil maar enkele uren bedroeg, zou ze al midden in de nacht op de weg tussen Oxford en Bath kunnen zijn beland.

‘Ik hoop niet dat ze daardoor de kerstdagen moet missen,’ zei Mary. ‘Ze wilde zo verschrikkelijk graag een middeleeuwse hoogmis meemaken.’

‘Het is daar twee weken vroeger,’ zei hij. ‘Ze hanteren nog steeds de juliaanse kalender; de gregoriaanse werd pas in 1752 ingevoerd.’

‘Dat weet ik. Gilchrist heeft de juliaanse kalender in zijn toespraak behandeld. Hij hield een uitgebreid verhaal over de geschiedenis van de kalenderhervormingen en over het verschil tussen de data volgens de Oude Stijl en de gregoriaanse tijdrekening. Ik dacht werkelijk even dat hij het op het bord wilde schrijven. Welke dag is het daar nu?’

‘Dertien december.’

‘Misschien is het maar goed dat we het niet precies weten. Deirdre en Colin zijn een jaar in Amerika geweest en ik maakte me de grootste zorgen, maar als ik me bij voorbeeld inbeeldde dat Colin op weg naar school werd aangereden was het daar in werkelijkheid midden in de nacht. Tobben helpt niet als je je niet alle omstandigheden van de ramp kunt voorstellen, inclusief het weer en het tijdstip. In het begin zat het me dwars dat ik niet wist waar ik me zorgen over moest maken en na een tijdje ben ik er helemaal mee opgehouden. Misschien zal het met Kivrin net zo gaan.’

Het was waar. Hij dacht aan Kivrin zoals hij haar voor het laatst had gezien, met een bebloed gezicht tussen de wrakstukken liggend, maar dat kwam waarschijnlijk helemaal niet overeen met de werkelijkheid. Ze was bijna een uur geleden vertrokken. Misschien was er nog niemand langsgekomen, maar Kivrin moest het koud hebben gekregen en hij kon zich niet voorstellen dat ze daar in de middeleeuwen met haar ogen dicht gelaten bleef liggen.

Op zijn eigen eerste reis naar het verleden had hij een paar sprintjes getrokken terwijl ze in het lab bezig waren hem te lokaliseren. Ze hadden hem midden in de nacht van de binnenplaats laten weggaan en gezegd dat hij daar moest blijven staan tot ze hun berekeningen hadden voltooid en hem weer terughaalden. Maar hij was naar het Oxford van 1956 gestuurd en het zou zeker tien minuten duren voor ze zover waren. Hij was over de Broad naar het oude Bodleian en weer terug gerend, en de ingenieur kreeg bijna een beroerte toen ze het net opende en hem nergens kon vinden.

Kivrin lag daar niet meer met haar ogen dicht, niet nu de middeleeuwse wereld voor haar open lag. Plotseling zag hij haar voor zich in die bespottelijke witte mantel, de weg naar Bath afspeurend op de nadering van nietsvermoedende reizigers, klaar om zich meteen weer op de grond te werpen. En intussen zou ze alles in zich opnemen, haar handen samengevouwen in een gebed van ongeduld en verrukking, en ineens voelde hij zich gerust. Ze zou het best redden. Over twee weken zou ze terug zijn in het lab, met een onherkenbaar smerig witte mantel en met verhalen over roekeloze avonturen en ongelukken waar ze nog net aan was ontsnapt, ongetwijfeld bloedstollende verhalen waar hij nog weken nachtmerries van zou hebben.

Mary keek hem fronsend aan. ‘Het zal best wel gaan, James.’

‘Ik weet het,’ zei hij. Hij stond op en ging voor hen allebei nog een pintje halen. ‘Hoe laat moest je je achterneef ook alweer ophalen?’

‘Om drie uur. Colin blijft een week en ik heb geen idee wat ik met hem aan moet. Behalve me zorgen maken, natuurlijk. Ik kan hem misschien meenemen naar het Ashmolean. Kinderen houden altijd wel van musea, denk je niet? Ze vinden het leuk om de mantel van Pocahontas te zien en zo.’

Dunworthy herinnerde zich de mantel van Pocahontas als een lap grijze stof, ongeveer net zo oninteressant als de sjaal die Mary voor Colin had gekocht. ‘Ik zou eerder naar het Museum van Natuurlijke Historie gaan.’

Bij de deur klonk geritsel van engelenhaar en een paar tonen van ‘Ding Dong, Merrily on High’. Dunworthy keek gespannen op. Zijn secretaris stond op de drempel en speurde met half toegeknepen ogen de pub af.

‘Misschien kan ik Colin naar de Carfax Tower sturen om het carillon te vernielen,’ zei Mary.

‘Daar heb je Finch,’ zei Dunworthy. Hij stak een hand op om hem te wenken, maar Finch was al onderweg naar hun tafeltje. ‘Ik heb u overal gezocht, meneer,’ zei hij. ‘Er is iets gebeurd.’

‘Met Kivrin?’

Zijn secretaris keek hem niet begrijpend aan. ‘Kivrin? Nee, meneer. Het gaat om de Amerikanen. Ze zijn vroeger dan verwacht.’

‘Welke Amerikanen?’

‘Het bellenkoor uit Colorado. Het Vrouwengilde van Klokken- en Handbelspelers.’

‘Je gaat me toch niet vertellen dat je nog meer carillons hebt geïmporteerd?’ zei Mary.

‘Ik dacht dat ze de tweeëntwintigste pas zouden komen?’ vroeg Dunworthy aan Finch.

‘Dat is het vandaag,’ zei Finch. ‘Ze zouden vanmiddag komen, maar hun optreden in Exeter is afgelast, daarom zijn ze er nu al. Ik heb Middeleeuwen gebeld en Gilchrist zei dat u in de pub zat om iets te vieren.’ Hij keek naar het lege glas van Dunworthy.

‘Ik ben niks aan het vieren,’ zei Dunworthy. ‘Ik wacht op nieuws over een van mijn studenten.’ Hij keek op zijn horloge. ‘Dat duurt zeker nog een uur.’

‘U heeft beloofd dat u ze de klokken en carillons van Oxford zou laten zien.’

‘Je hoeft hier toch eigenlijk niet te blijven?’ zei Mary. ‘Ik kan je op Balliol bellen zodra de uitslag er is.’

‘Voor die tijd ga ik niet weg.’ zei Dunworthy met een boze blik naar Mary. ‘Geef ze een rondleiding door het gebouw en schotel ze een lunch voor. Dan zijn ze wel een uur zoet.’

Finch keek hem met een ongelukkig gezicht aan. ‘Ze zijn hier maar tot vier uur. Ze treden vanavond op in Ely en ze willen heel graag de klokken van Christ Church zien.’

‘Dan neem je ze mee naar Christ Church. Laat ze Great Tom zien en het hoogste puntje van de Maartenstoren. Of anders breng je ze naar New College. Ik kom daarnaartoe zodra ik kan.’

Finch leek nog iets anders te willen vragen, maar hij bedacht zich. ‘Ik zal zeggen dat u er binnen het uur bent, meneer,’ zei hij en ging op weg naar de deur. Halverwege bleef hij staan en kwam terug. ‘Ik zou het bijna vergeten. De dominee heeft gebeld om te vragen of u op kerstavond tijdens de oecumenische dienst uit de Schrift wilt lezen. De dienst wordt dit jaar in St. Mary the Virgin gehouden.’

‘Zeg maar dat ik het doe,’ zei Dunworthy, blij dat Finch niet meer over het bellenkoor begon. ‘En vraag meteen of we vanmiddag de toren kunnen bezichtigen, dan kan ik die Amerikanen de klokken laten zien.’

‘Dat zal ik doen, meneer,’ zei Finch. ‘En wat vindt u van Iffley? Zal ik ze dat ook laten zien? Dat is uit de elfde eeuw en heel mooi geconserveerd.’

‘Uitstekend idee,’ zei Dunworthy. ‘Neem ze mee naar Iffley. Ik kom zodra ik kan .’

Finch deed zijn mond open en weer dicht. ‘Goed, meneer,’ zei hij en ging weg. Buiten klonk de melodie van ‘The Holly and the Ivy’.

‘Was je niet een beetje streng tegen hem?’ vroeg Mary. ‘Amerikanen kunnen nu eenmaal hopeloos zijn.’