Connie Willis - Zwarte winter

‘Ze slaagt met vlag en wimpel,’ zei Dunworthy, ‘en dat zal Gilchrist alleen maar sterken in zijn overtuiging dat Middeleeuwen geen slordige en gevaarlijke methoden hanteert.’

Gilchrist ging naar het bedieningspaneel en gaf de checklist aan Badri. Kivrin legde haar handen weer tegen elkaar, ditmaal vlak bij haar mond, en begon erin te praten.

Mary ging naast Dunworthy staan, haar zakdoek in haar gebalde vuist. ‘Toen ik negentien was — o hemel, dat is veertig jaar geleden, zo lang lijkt het nog helemaal niet — heb ik met mijn zus een rondreis door Egypte gemaakt. Het was tijdens de grote epidemie. Overal werden quarantaineplaatsen ingericht en de Israeli’s schoten elke Amerikaan neer, maar wij trokken ons er niets van aan. Ik geloof dat het niet eens bij ons opkwam dat we in gevaar konden verkeren, dat wij aangestoken konden worden of dat ze ons voor Amerikanen zouden aanzien. Wij wilden de piramiden zien.’

Kivrin was opgehouden met bidden. Badri kwam achter zijn paneel vandaan en ging naar haar toe. Hij sprak een paar minuten tegen haar zonder dat de frons zijn gezicht verliet. Ze knielde neer en ging op haar zij naast de kar liggen, waarna ze zich op haar rug draaide met een arm over haar hoofd en haar benen verstrikt in de rokken. De ingenieur trok haar rokken glad, pakte zijn lichtmeter en liep om haar heen. Daarna ging hij terug naar het toetsenbord en sprak in de microfoon. Kivrin lag heel stil, het bloed op haar voorhoofd zag bijna zwart in het licht van de lampen.

‘Ach, wat ziet ze er jong uit,’ zei Mary.

Badri zei iets in de microfoon, keek somber naar de resultaten op het scherm en ging terug naar Kivrin. Hij ging over haar heen staan, bukte zich om haar mouw goed te leggen en keek op zijn meter. Hij legde haar arm over haar gezicht, zodat het leek alsof ze zich tegen een slag wilde verweren, en keek opnieuw op zijn meter.

‘Hebben jullie de piramiden gezien?’ zei Dunworthy.

‘Wat?’ zei Mary.

‘Toen jullie in Egypte waren. Toen jullie zonder op gevaren te achten door het Midden-Oosten zwierven. Lukte het jullie bij de piramiden te komen?’

‘Nee. Caïro werd de dag van onze aankomst onder quarantaine gesteld.’ Ze keek naar de liggende gestalte van Kivrin. ‘Maar we kregen wel het Dal der Koningen te zien.’

Badri verlegde Kivrins arm een halve centimeter, keek een ogenblik fronsend naar haar en ging terug naar het paneel. Gilchrist en Latimer volgden hem. Montoya ging een stap naar achteren om iedereen een blik op het scherm te gunnen. Badri zei iets in de microfoon en de bijna doorzichtige plooien begonnen te zakken tot ze Kivrin als een sluier bedekten.

‘We waren blij dat we gegaan waren,’ zei Mary. ‘We kwamen ongedeerd thuis.’

De plooien raakten de grond, gedrapeerd als Kivrins al te lange rokken, en bleven liggen.

‘Wees voorzichtig,’ fluisterde Dunworthy. Mary pakte zijn hand.

Latimer en Gilchrist keken naar de monitor, waarop plotseling een eruptie van cijfers te zien was. Montoya wierp een blik op haar horloge. Badri boog naar voren en opende het net. De lucht binnen de plooien begon ineens te glinsteren door de condensatie.

‘Ga toch niet,’ zei Dunworthy.

Eerste dag. 22 december 2054, Oxford. Dit wordt een verslag van mijn historische observatie van het leven in het Engelse Oxfordshire tussen 13 en 28 december 1320 (Oude Stijl).

Meneer Dunworthy, ik noem dit het Domesday Book omdat het een verslag van het leven in de middeleeuwen wil zijn, net als het gelijknamige boek van Willem de Veroveraar, ook al was dit laatste bedoeld als een middel om zijn pachters het volle pond aan belastingen te laten betalen.

Ik noem het ook het Domesday Book omdat ik denk dat u hetzelfde zou doen; u bent er immers van overtuigd dat mij iets zal overkomen. Ik zie u op dit moment in de observatieruimte staan en die arme dokter Ahrens over alle gruwelijke gevaren van de veertiende eeuw vertellen. Doet u geen moeite. Ze heeft me al gewaarschuwd voor reisziekte en ze heeft alle mogelijke middeleeuwse kwalen in geuren en kleuren beschreven, ook al zou ik er immuun voor moeten zijn. En niet te vergeten, ze heeft me gewezen op de talrijke aanrandingen in de veertiende eeuw. Zij luistert ook al niet als ik tegen haar zeg dat ik het wel red. Ik zal het echt wel redden, meneer Dunworthy.

Natuurlijk weet u dat al, net als het feit dat ik heelhuids en precies volgens schema ben teruggekeerd, tegen de tijd dat u dit hoort. Daarom mag ik u toch wel een beetje plagen? Ik weet dat u alleen maar uw bezorgdheid toont en ik weet ook heel goed dat ik zonder al uw hulp en inzet misschien helemaal niet meer zou terugkomen.

Daarom draag ik het Domesday Book aan u op, meneer Dunworthy. Zonder u zou ik nu niet dit kleed en deze mantel aan hebben, niet in deze recorder praten, niet wachten tot Badri en Gilchrist klaar zijn met hun eindeloze berekeningen, zodat ik eindelijk kan gaan.

Ik ben er.

‘Nou,’ zei Mary met een lange zucht, ‘ik heb behoefte aan een drankje.’

‘Ik dacht dat je je achterneef moest afhalen?’ zei Dunworthy, die naar de lege plek bleef kijken waar Kivrin had gelegen. In de lucht binnen de sluiers glinsterden ijskristallen. Aan de onderkant van de glazen wand had zich een laagje ijs gevormd.

Het onzalige drietal van Middeleeuwen zat nog steeds naar de beeldschermen te kijken, ook al was daarop alleen maar de rechte streep te zien die de aankomst aangaf. ‘Colin komt pas om drie uur,’ zei Mary. ‘Je ziet eruit alsof je zelf ook een opkikker kunt gebruiken. De Lamb and Cross is hier in de straat.’

‘Ik wil wachten tot hij klaar is met de lokalisatie,’ zei Dunworthy, naar de ingenieur kijkend.

De monitoren waren onveranderd. Badri stond er fronsend bij. Montoya keek op haar horloge en zei iets tegen Gilchrist. Gilchrist knikte. Montoya bukte zich om een tas op te rapen die half onder het paneel had gelegen, zwaaide gedag naar Latimer en ging door de zijdeur naar buiten.

‘In tegenstelling tot Montoya, die blijkbaar niet kan wachten om door te gaan met haar opgraving, wil ik liever hier blijven tot ik zeker weet dat Kivrin zonder ongelukken is aangekomen,’ zei Dunworthy.

‘Ik zeg ook niet dat je terug moet naar Balliol,’ zei Mary, die zich in haar jas hees, ‘maar de uitslag laat nog wel één of twee uur op zich wachten en daar verander je niets aan door hier te blijven staan. Aan wachten komt geen eind. De pub is hier aan de overkant. Erg klein en erg leuk, echt een zaak waar ze niet aan kerstversiering en synthetische carillonmuziek doen.’ Ze reikte hem zijn jas aan. ‘We gaan wat eten en drinken en daarna kun je hier terugkomen en je nagels stukbijten tot de uitslag er is.’

‘Ik wil hier wachten,’ zei hij, zonder zijn blik van het lege net af te wenden. ‘Waarom heeft Basingame in zijn éigen pols geen lokator laten zetten? De decaan van Geschiedenis hoort niet op vakantie te gaan zonder een telefoonnummer achter te laten.’

Gilchrist ging rechtop staan bij het nog altijd onveranderde scherm en gaf Badri een klap op zijn schouder. Latimer knipperde met zijn ogen, alsof hij niet goed wist waar hij was. Gilchrist drukte hem met een warme glimlach de hand. Met een tevreden gezicht liep hij door de kamer in de richting van de glazen afscheiding.

‘Laten we gaan,’ zei Dunworthy. Hij nam haastig zijn jas van Mary aan en deed de deur open. Ze werden ruw begroet door de klanken van ‘De herdertjes lagen bij nachte’. Mary schoot naar buiten alsof ze ergens voor op de vlucht was. Dunworthy trok de deur dicht en volgde haar over de binnenplaats naar de poort van Brasenose.

Het was bitter koud, al regende het niet. Maar dat leek elk ogenblik te kunnen gebeuren en het winkelende publiek op straat rekende daar kennelijk vast op, want minstens de helft had zijn paraplu al opgestoken. Een vrouw met een groot rood regenscherm en haar armen vol pakjes botste tegen Dunworthy op. ‘Kun je niet uit je ogen kijken?’ vroeg ze, voordat ze zich verder spoedde.