Яцек Дукай - Zbiór opowiadań Afryka Medjugorje Iacte Baśń 2

Talizman, ktуry sobie podarowaіem... noszк go. Pamiкtam o analogii Drechlera: czas jak przestrzeс. Wielowymiarowoњж czasu... I choж dobrze wiem, їe to analogia nazbyt prosta, by mieж coњ wspуlnego z prawd№ - urzeka mnie wіaњnie poetycka prostota tego porуwnania. Byж moїe juї to stanowi objaw postкpuj№cej demencji. Widzк piкkno w absurdach. Pod sіoсcem Afryki wszystko moїliwe. Ja przecieї pamiкtam - przeїyіem - wiкksze niemoїliwoњci.

Od czego to siк zaczкіo? Cofam siк wstecz po wstкdze pamiкci, nie bacz№c na oznakowanie mijanych czasуw: wstкga biegnie wskroњ nich. To byіo po zamkniкciu transakcji ze Њwiкtymi, sprzedaіem im dwie walizkowe wodorуwki, wyst№piіy kіopoty ze њci№gniкciem pіatnoњci, znikali poњrednicy, potem siк okazaіo, їe wszedі w to Mossad, musiaіem pуjњж na ukіad z Armi№ Proroka, a nie chciaіem tego robiж, ci z Armii s№ nieobliczalni, to same szajbusy; no ale przynajmniej zdjкli ze mnie wyrok. Pomyњlaіem: urlop mi potrzebny, za nerwowe to їycie. No a akurat obejrzaіem ten film, staroж zreszt№: "Poїeganie z Afryk№". Afryka; nieskoсczonoњж; to uspokaja. Safari! Pojechaіem. Wszystko byіo jak naleїy, przewodnik, nosiciele broni, obozy w buszu. Lecz zanim upolowaіem ktуrekolwiek ze zwierz№t, za zabicie ktуrych zapіaciіem z gуry w sumie maі№ fortunк, drugiego wieczoru polowania - zasn№іem. Zasn№іem - i obudziіem siк samotny, na tym samym a innym pustkowiu, pod okrutnym sіoсcem Afryki, dwieњcie lat przed mymi narodzinami. Przekonaіem siк o tym na wіasnej skуrze, wpadіszy w rкcк іowcуw niewolnikуw. Im wszystko jedno: biaіy czy czarny. Skuli mnie z N'Goto. I razem z N'Goto uciekіem.

Kilka zdaс a najwiкksza tragedia w їyciu. Ja przecieї jestem materialista. Cud, їe nie zwariowaіem. Zreszt№ diabli wiedz№, moїe wіaњnie zwariowaіem i to wszystko stanowi gorzki owoc mego obікdu.

- Rozmawiasz z bogami? - pyta mnie szeptem Maіy Ptak gdy noc wielka i cicha. - Rozmawiasz z bogami? Jaka jest cena?

Cena, cena, cena. Nakrкcony dziesi№tkami lat mej zracjonalizowanej pamiкci, do koсca їycia bкdк juї krystalizowaі logik№ postrzegany њwiat samym naс spojrzeniem - chociaїby doprawdy do їadnej logiki nie przystawaі. Szaleсstwo nie polega na jej niedoborze; szaleсstwo polega na jej nadmiarze, na wciskaniu przemoc№ doњwiadczanego chaosu w formy teleologii. Czіowiek zdrowy natkn№wszy siк w krуtkim czasie na dwa zbiegi okolicznoњci ledwo uniesie brew i pokiwa gіow№; potem bкdzie rzecz przytaczaі jako anegdotк. Szaleniec za to - szaleniec zaraz wytoczy najciкїsze kolubryny logiki i przeprowadzi s№їnist№ egzegezк koincydencji wygranej na loterii oraz mylnie dorкczonego pozwu s№dowego, aї ponad wszelkie w№tpliwoњci udowodni sobie now№ ontologiк њwiata, ktуry caіy, jak siк w jej њwietle okaїe, istnieje tylko dla niego, a raczej - przeciwko niemu.

Czyї nie stanowi to precyzyjnego opisu mego wіasnego poіoїenia? Czyї nie w takiej sytuacji siк znalazіem? Bуg chce mnie zabiж! Czyї moїna sobie wyobraziж wiкksz№ megalomaniк, bardziej rozbuchan№ paranojк?

Pokazaіem amulet N'Goto. Rzekі:

- Mocny.

Po czym to poznaі? Nie wie. Wodziі brudnym palcem po rozgaікzieniach metalowego drzewa. Jeњli to drzewo. Amulet ma ksztaіt trуjk№ta, bo tak ukіadaj№ siк metalowe nici, rozszczepiaj№ce siк od jednego punktu w odwrуcon№ piramidк mnoї№cych sw№ iloњж w postкpie geometrycznym gaікzi/korzeni.

Oddaі mi medalion; zawiesiіem go sobie na szyi.

Klasn№і w dіonie.

- Dobry sen miaіem. Sіuszny to byі wybуr, їe z tob№ poszedіem. Czujк potкgi.

Rzekі mi to "wczorajszego" wieczora. Ruszyliњmy pod wysokim sіoсcem. Ten dzieс - ten Dzieс - bez w№tpienia naleїy do potкg. Stoimy i patrzymy na galeon zanurzony w wysokich falach piasku.

10

Utkn№і aї po klapy lukуw armatnich. Sіoсce rzuca dіugi cieс od przechylonego na bakburtк kadіuba; idziemy w tym cieniu. N'Goto wskazuje assegai. - Statek. - Tak. Statek. - Osiadі na mieliџnie biaіego serca pustyni. Piasek szlifuje mu burty do gіadkoњci lanego plastiku. Figura u przedniej stewy zatraciіa w swych ksztaіtach wszelkie ostroњci; co to byіo - syrena? Neptun? koс? Nie sposуb rozpoznaж. Trzy maszty celuj№ pod k№tem w niepokalany bікkit. Znajdujemy siк jeszcze na tyle blisko wioski, їe nie powinien ten teren byж dla jej mieszkaсcуw caіkowit№ terra incognita. Lecz gdy pytam N'Goto o okrкt, rzecz jasna, zaprzecza; nigdy nie sіyszaі. A wszak galeon musi tu tkwiж co najmniej kilka miesiкcy. Wanty poszarpane; liny gіуwne smкtnie zwisaj№ce; zsiekane przez piasek їagle; tylko czarny kliwer іopocze jeszcze nad dziobem, i trzeszczy drewno na wietrze. Maіy Ptak podchodzi pod burtк, dotyka j№ czubkami palcуw, potem je liїe, smakuje smak nieznanego. Nigdy wszak nie widziaіa morza, wody wiкkszej jak poburzowy staw, pojкcia nie ma, co to za monstrum i komu poњwiкcone.

Obchodzimy statek dookoіa. Wskazуwki naszych cieni zakreњlaj№ na piasku okrкgi pustych cyferblatуw. Sуl potu na jкzyku i bуl gіowy od sіoсca; pieczenie skуry. On wychyla siк przez burtк i macha do nas rкk№. - Witajcie!

Nie jestem to ja i nie jest to Murzyn, tubylec. Biegn№c pod cieс burty wtykam sobie w oczodуі okular њmierci, Goerner zakwita czarno.

Ledwo dopadamy krzywej њciany przechylonego dna statku, zza jej іuku wychodzi ku nam - on. Nie mуgі zeskoczyж, nie zd№їyіby zejњж. Zatem to ktoњ drugi. Ilu ich tu? Czy to puіapka? Na kogo? Kim oni s№? - rozbitkami z galeonu pustyni?

- Svetozar - mуwi zbliїaj№c siк z wyci№gniкt№ rкk№; mija granicк cienia, celownik podkreњla go ostr№ lini№: wysoki szeњжdziesiкciolatek w biaіym jak њnieg burnusie, jeszcze bielsza chusta spіywa mu z gіowy na ramiona, pуі twarzy kryj№ tкczowe lustrzanki. Buty ma kowbojskie, o stalowych noskach. Zdejmuje okulary i ostroњж spojrzenia jego ciemnych oczu odmіadza go o kilka lat. Albo jest tak mocno opalony, albo posiada pewn№ domieszkк genуw negroidalnych; ksztaіt nosa sugeruje to drugie. Uњmiecha siк. - Svetozar, Svetozar...

- Czy my siк znamy? - pytam, a mуj Goerner kreњli luf№ znak zapytania. N'Goto i Maіy Ptak zachodz№ obcego z dwu stron. Nawet nie patrzy na nich. Patrzy na mnie.

- Aleї tak - odpowiada, rуwnieї przechodz№c na serbochorwacki. - Svetozar, mуj nauczycielu, mуj uczniu - znamy siк tysi№ce, setki tysiкcy lat.

- Stуj! Jakiemu Bogu sіuїysz?

- Wiesz - odpowiada i znika, by pojawiж siк ponownie, zanim jeszcze przebrzmiaі huk implozji, na wyci№gniкcie rкki ode mnie - bo rкkк ma wci№ї wyci№gniкt№, dіoс otwart№ w proњbie o uњcisk; i uњmiech, szeroki uњmiech na pomarszczonej twarzy.

Czy rzeczywiњcie go znam? To samo wraїenie, co przed atakiem snajpera - ciкїkie przeczucie kumuluj№cej siк moїliwoњci, majaczne jasnowidzenie - ale tym razem nie њmierж - co innego.

- Kim jesteњ?

- Afryka.

Strzelam mu w serce.

11

Siedzimy potem w dziwnie chіodnym wnкtrzu kapitaсskiej kabiny "Њwiкtego Jakuba" i raczymy siк zaserwowanymi przez Afrykк smakoіykami; Maіy Ptak co chwila gіoњno mlaska, beka i szczerzy zкby do gospodarza.

- Tak mnie przy urodzeniu nazwano - tіumaczy on, wyciskaj№c do szklanki sok z cytryny. - Ale mam setki innych imion. Bez znaczenia; sіowo jest sіowo.

- Jesteњ temporyst№.

- Jestem temporyst№.

- Czy to oznacza takїe zdolnoњж widzenia przyszіoњci?

- To oznacza zdolnoњж widzenia czasu.

- Powiedz, jak to zrobiіeњ.

- Poczekaіem na was. - Wskazuje szklank№ do gуry, ku pokіadowi. - Gdy obeszliњcie statek, zawoіaіem. Widziaіem, їe uciekniecie pod burtк. Cofn№іem siк kilka minut, zszedіem na dуі po rufie i, id№c za wami, gdy obchodziliњcie "Jakuba", wyszedіem od dziobu. Zobaczyіem, їe strzelisz i przeskoczyіem sekundк.