Connie Willis - Przejście

Richard starał się zebrać myśli. Nie przebywała na Titanicu. Znalazła się w swoim laboratorium biochemicznym.

— I co potem? — zapytał wreszcie.

— Szukałam klucza. Musiałam go znaleźć, bo inaczej nie otworzyłabym szafki i nie wyciągnęła odpowiedniego odczynnika. Zajrzałam pod stoły i do wszystkich szuflad. — W jej głosie wyczuwało się napięcie. — Ale było ciemno, nic nie widziałam…

Rozwiązaniem zagadki nie był Titanic. Właśnie to uświadomiła sobie Joanna podczas rozmowy z Carlem Aspinallem.

— …poza tym szuflady oznakowano bez sensu. Widziałam jakieś litery, ale nie słowa, tylko same litery i cyfry, zebrane w ciągi, jak szyfr. Bardzo się bałam… a potem ocknęłam się w laboratorium, więc myślę, że znalazłam, co trzeba, i zdałam. Nie wiem, co dostałam. — Zaśmiała się z zażenowaniem. — Mówiłam panu, że to głupio zabrzmi.

— Skąd — zaprzeczył. — Bardzo mi pani pomogła.

Bez przekonania skinęła głową.

— Muszę lecieć na laboratorium z anatomii, ale… — Znowu wzięła głęboki oddech. — Jeśli będę panu potrzebna, mogę się ponownie poddać badaniu. Jestem to winna doktor Lander.

— To raczej nie będzie konieczne — odparł, a kiedy wyszła, zadzwonił do Carla Aspinalla.

Bał się, że słuchawkę podniesie pani Aspinall, ale na szczęście usłyszał głos jej męża.

— Aspinall, słucham? — odezwał się Carl.

— Dzień dobry panu, mówi doktor Wright. Nie, proszę się nie rozłączać. Rozumiem, że nie chce pan rozmawiać o swoich przeżyciach, ale pragnąłbym zadać panu tylko jedno pytanie. Czy po utracie przytomności znalazł się pan na pokładzie Titanica?

— Titanica? — powtórzył Carl, a zdumienie w jego głosie wszystko Richardowi wyjaśniło.

Carl Śpiączka nie przebywał na Titanicu. Właśnie ta wiadomość sprawiła, że Joanna popędziła na oddział nagłych wypadków. Nie chodziło o to, co Carl jej powiedział o swoich doświadczeniach granicznych, tylko o to, że nie widział Titanica. Joanna uświadomiła sobie, że podążała złym tropem, domyśliła się prawdy i chciała się nią z nim podzielić.

Musiał się upewnić. Zatelefonował do Maisie.

— Maisie, czy kiedy miałaś doświadczenia graniczne, znalazłaś się na statku? — spytał, gdy pielęgniarka wreszcie się zgodziła przekazać słuchawkę dziewczynce.

— Na statku? — powtórzyła, a on wyobraził sobie jej minę. — Nie.

— Skąd wiesz?

— Bo wiem. To wcale nie przypominało statku.

— Tylko co?

— Bo ja wiem… — Zastanowiła się. — Powiedziałam pani Joannie, że chyba przebywałam w jakimś pomieszczeniu, ale to mogło być na dworze. Jednocześnie na dworze i w środku. — Ta wyważona odpowiedź utwierdziła Richarda w przekonaniu, że gdy by Maisie znalazła się na statku, doskonale wiedziałaby o tym, a odpowiedź kryła się gdzie indziej.

Tylko gdzie? Musiała się kryć w relacjach, w jednej z cech wspólnych wszystkich doświadczeń granicznych, chociaż ani Amelia, ani Maisie, ani zapewne Carl Aspinall nie mieli przeżyć podobnych do wizji Joanny.

— To musi być tak, jak myślę. — Richard oświadczył w rozmowie telefonicznej z Kit. — Kiedy tylko Joanna dowiedziała się, że Carl nie znalazł się na pokładzie Titanica, wiedziała, w czym rzecz.

— Na pewno chodzi o coś, co jest elementem wszystkich relacji — uznała Kit. — Nagrałeś, co przed chwilą mówiła Amelia?

— Nie. Zachowywała się zbyt nerwowo. Ale spisałem wszystko, co mi się udało zapamiętać.

— A co z twoimi własnymi wspomnieniami? Sporządziłeś relację?

— Moimi własnymi? — zdumiał się. — Przecież to było…

— …związane z Titanikiem — dokończyła. — Wiem, ale może tam się kryje jakaś wskazówka. Wydaje mi się, że masz rację. Chyba istnieje jakiś wspólny mianownik dla wszystkich doświadczeń granicznych, a im więcej ich poznamy, tym większa szansa jego określenia.

Kit się nie myliła. Richard rozważał, czy warto dzwonić do Carla Aspinalla, aby mu wyjaśnić, że jego koszmary, bez względu na treść, są czysto subiektywne. Wątpił jednak, czy Carl będzie miał ochotę z nim rozmawiać.

A zatem pozostają doświadczenia Amelii, jego własne i Maisie. Oraz wizja członka załogi Hindenburga. Richard sporządził listę elementów każdej relacji. Joseph Leibrecht ujrzał śnieżne pola, wieloryby, pociąg, ptaka w klatce i swoją babcię, a także usłyszał dzwony kościelne i zgrzyt rozdzieranego metalu. Amelia widziała enzymy, szuflady w laboratorium i swoich profesorów. Joanna opisywała schody, rowery treningowe, a on nie ujrzał żadnej z tych rzeczy.

Wspomnienia Josepha charakteryzowały się wyraźnym podobieństwem do snu, nie związane ze sobą elementy pojawiały się bowiem w jego umyśle jeden po drugim i zupełnie nie przypominały doświadczeń Joanny. Amelia znalazła się gdzieś pomiędzy, w jej wspomnieniach czas nie przeskakiwał, obrazy pojawiały się w sekwencji, ale istniały luki logiczne. Jego własne doświadczenia graniczne…

W tej samej chwili uświadomił sobie, że nie ma pojęcia, czy w jego przeżyciach pojawiły się jakiekolwiek niespójności, poza sterowcem-zabawką. Automatycznie założył, że wszystko, co widział, było rzeczywistością, podobnie jak w wypadku Joanny. Potem, przeglądając książki wujka Kit, skoncentrował się wyłącznie na Titanicu.

Ponownie sięgnął po książki. Okazało się, że ludzie faktycznie zbierali się obok biur White Star oraz przy budynku „The New York Times”, lecz nie wchodzili tłumnie do środka. Kręcili się po okolicznych ulicach, oczekując na wiadomości z Carpathii. Kiedy wieści wreszcie dotarły, nikt nie odczytywał publicznie listy rozbitków. Na budynku „Timesa” wywieszono pełną listę — matka Mary Marvin, która przyszła z matką swojego zięcia, krzyknęła z radości, ujrzawszy nazwisko córki, lecz urwała przerażona, gdy uświadomiła sobie, że obok nie widnieje imię Daniela. Krewni zwykle wchodzili do budynku White Star pojedynczo, aby dowiedzieć się czegoś bliższego. Syn Johna Jacoba Astora wyszedł stamtąd natychmiast, chowając twarz w dłoniach.

W siedzibie White Star nie było pokoju z radiotelegrafem. W „Timesie” zainstalowano takie urządzenie, lecz wysoko na dachu. Radiotelegrafista wkładał rozszyfrowane wiadomości do pudełka, przyczepionego do liny, potrząsał nią w metalowym szybie, aby dać znać dziennikarzom poniżej, a następnie zrzucał pudełko szybem.

Co przyszło Richardowi z tych informacji? Że w rzeczywistości wcale się nie znalazł w biurach White Star? I tak to wiedział. Przekonał się za to, że jego doświadczenia są skutkiem konfabulacji opartych na obrazach z filmów i relacjach Joanny. Nie wiedział jednak, dlaczego tak się stało. Nie widział związku.

Wypisał wszystkie elementy — swój pager, kobietę w bluzce o wysokim kołnierzu, rozmawiającą przez telefon, mężczyznę pochylonego nad radiotelegrafem, zegar na ścianie, schody, mężczyznę z gazetą pod ręką — a następnie zadzwonił do Amelii i poprosił o przybycie.

— Chce mnie pan poddać eksperymentowi? — spytała, a on usłyszał w jej głosie lęk.

— Nie — zaprzeczył. — Musimy tylko zadać pani kilka pytań. Możemy się spotkać jutro o dziewiątej?

— Niestety, mam test z psychologii. — Pomyślał, że to wymówka, taka sama jak wtedy, gdy Joanna usiłowała się z nią umówić, jeszcze zanim zrezygnowała z udziału w projekcie. Po chwili spytała jednak: — Czy pasuje panu jedenasta?

Ku zdumieniu Richarda, dziewczyna zjawiła się na czas. Poprosił Vielle o udział w rozmowie.

— Pani Amelio, chcielibyśmy, aby powiedziała nam pani wszystko, co pani pamięta na temat swoich doświadczeń granicznych, poczynając od pierwszej sesji — zaczął, a Vielle włączyła dyktafon Joanny.