Robert Heinlein - Het pad van roem

Hij huiverde weer. ‘Nee, neet Omar, ieder van die dingen had ons kunnen doden. Ik heb nooit van mijn leven zo hard gevochten, noch ben ik ooit zo bang geweest. Niets kon worden overgeslagen. Ik begrijp al Haar motieven niet, ik ben Hare Wijsheid niet. Maar Zij zou Zichzelf nooit in de waagschaal stellen als het niet noodzakelijk was. Zij zou, zo nodig, tien miljoen dappere mannen opofferen en vinden dat dat goedkoper was. Zij weet wat Zij waard is. Maar Zij heeft naast ons gevochten met alles wat Zij in Zich had — dat heb je gezien! Omdat het moest!’

‘Toch begrijp ik het nog niet allemaal.’

‘Dat zul je ook nooit. Ik ook niet. Ze zou je alleen naar binnen gestuurd hebben, als dat mogelijk geweest was. En bij dat laatste opperste gevaar, dat ding, genaamd ‘Zielenverslinder’ omdat het precies dat bij zovele dapperen voor jou gedaan had... als je het daarvan verloren had, zouden Zij en ik getracht hebben ons vechtend een uitweg te banen — ik stond er ieder ogenblik gereed voor; dat kon ik je niet vertellen — en als we ontsnapt waren — onwaarschijnlijk — zou Ze geen tranen om je vergoten hebben. Althans niet veel. Dan zou ze weer twintig of dertig of honderd jaar gewerkt hebben om een andere ridder te zoeken en te beduvelen en te oefenen — en net zo hard hebben meegevochten aan zijn zijde. Ze heeft moed, die troela. Zij wist hoe weinig kans we hadden; jij niet. Heeft Zij geaarzeld?’

‘Nee.’

‘Maar jij was de sleutel, die eerst gevonden moest worden en toen zo bijgeschaafd tot hij paste. Jij handelt zelf, je bent nooit een marionet, anders had je nooit kunnen winnen. Zij was de enige die zo’n man in de goede richting kon sturen en hem in de situatie kon plaatsen waar hij inderdaad zou handelen; geen minder grote figuur dan Zij kon een held aanpakken van het formaat dat Zij nodig had. Daarom heeft ze gezocht tot Ze hem vond... en hem toen scherp geslepen. Vertel me eens, waarom ben je met schermen begonnen? Dat is niet gebruikelijk in Amerika.’

‘Wat?’ Daar moest ik over denken. Door het lezen van Koning Arthur en De Drie Musketiers en die prachtige boeken van Burroughs over Mars — Maar dat doet iedere jongen. ‘Toen we naar Florida verhuisden, ben ik Padvinder geworden. De Hopman was een Fransman, een leraar. Hij bracht enkelen van ons jongens ertoe. Ik hield ervan, het was iets dat ik goed kon. En toen op de universiteit —’

‘Heb je je wel eens afgevraagd hoe die immigrant die baan in die stad had gekregen? En bij de padvinderij ging? Of waarom jouw universiteit een schermploeg had, terwijl vele dat niet hebben? Het komt er niet op aan, als je ergens anders heen gegaan was zou er wel geschermd zijn bij de CJMV of zo iets. Heb jij niet meer gevechten meegemaakt dan de meesten van jouw lichting?’

‘Verdorie, nou en of!’

‘En je had telkens gedood kunnen worden ook — en Zij zou zich tot een andere kandidaat gewend hebben die al werd klaargestoomd. Zoon, ik weet niet hoe je gekozen bent, noch hoe je van een jonge snertvent werd veranderd in de held die je latent was. Mijn werk niet. Het mijne was eenvoudiger — wel wat gevaarlijker — jouw kamerheer en je ‘achterhoede’. Kijk eens om je heen. Luxe huisvesting voor een bediende, hè?’

‘Nou, dat zeker. Ik was bijna vergeten, dat je geacht werd mijn kamerheer te zijn.’

‘ ‘Geacht’, onzin! Ik was het. Ik ben drie keer naar Nevia geweest als Haar dienaar om te oefenen. Tot op de dag van vandaag weet Jocko het niet. Als ik terugging geloof ik dat ik welkom zou zijn. Maar alleen in de keuken.’

‘Maar waarom? Het lijkt dwaas.’

‘Was het dat wel? Toen we je strikten was je ego maar in zwakke conditie; die moest gevormd worden — en je ‘Baas’ noemen en je je maaltijden serveren, terwijl ik stond en jij zat, met Haar, was daar een onderdeel van.’ Hij beet op zijn knokkels en keek geërgerd. ‘Ik geloof nog altijd dat zij die twee eerste pijlen van je betoverd heeft. Ik zou nog wel eens een revanche willen hebben — als Zij niet in de buurt is.’

‘Je zou er misschien van opkijken. Ik heb geoefend.’

‘Nou, vergeet het dan maar. We hebben het Ei te pakken gekregen, dat is het belangrijkste. En deze fles hier is ook belangrijk.’ Hij schonk nog eens in. ‘Is dat alles, ‘Baas’?’

‘Verrek jij, Rufo! Ja, beste ouwe schooier. Je hebt de zaken weer voor me op een rijtje gezet. Of me weer beduveld, daar ben ik niet zeker van.’

‘Niet beduveld, Omar, bij het bloed dat we vergoten hebben. Ik heb de waarheid verteld, zo eerlijk als ik kan, hoewel het me pijn gedaan heeft. Ik wilde het liever niet, je bent mijn vriend. De herinnering aan die wandeling met jou langs die stenige weg zal ik mijn hele leven als een schat bewaren.’

‘Eh... ja. Ik ook. Helemaal.’

‘Waarom frons je dan?’

‘Rufo, ik begrijp haar nu — zo goed als een gewoon mens dat kan — en ik respecteer haar grenzeloos... en heb haar meer dan ooit lief. Maar ik kan niemands speelpop zijn. Zelfs niet van haar.’

‘Ik ben blij dat ik dat niet heb hoeven zeggen. Ja. Ze heeft gelijk. Ze heeft altijd gelijk, verdomme! Je moet weggaan. Terwille van jullie allebei. O, Zij zou er niet zoveel nadeel van ondervinden, maar blijven zou jou op den duur fnuiken. Te gronde richten, als je halsstarrig bent.’

‘Ik zal nu maar naar huis gaan — en mijn schoenen wegwerpen.’ Ik voelde me beter, alsof ik tegen de chirurg gezegd had; Goed, amputeren maar .

‘Dat moet je niet doen!’

‘Wat?’

‘Waarom zou je? Er is geen reden voor iets definitiefs. Als een huwelijk bedoeld is om lang te duren — en het jouwe zou zelfs wel eens heel lang kunnen duren — dan moeten de huwelijksvakanties ook lang zijn. En niet aan de ketting, zoon, geen vastgestelde datum waarop je terug moet komen en geen beloften. Zij weet dat een ridder die op avontuur uit is zijn nachten met avontuurtjes doorbrengt. Dat verwacht Zij. Zo is het altijd geweest, un droit de la vocation — en nodig. Alleen wordt het in de kinderverhaaltjes niet vermeld, waar jij vandaan komt. Ga dus kijken wat er elders in jou vak aan de gang is en maak je geen zorgen. Kom over vier of veertig jaar of zoiets terug, en dan zul je welkom zijn. Helden zitten altijd aan de voornaamste tafel, dat is hun recht. En ze gaan en komen zoals het hun belieft en dat is ook hun goed recht. Op kleinere schaal ben jij net zoiets als Zij.’

‘Dat is een groot compliment!’

‘Op ‘kleinere schaal’ heb ik gezegd. Mmm, Omar, een deel van je moeilijkheden is de behoefte om naar huis terug te keren. Je geboorteland. Om alles weer in de ware verhoudingen te zien en te ontdekken wie je eigenlijk bent. Alle reizigers kennen dat gevoel, ik heb het zelf van tijd tot tijd. Als het zich van me meester maakt, geef ik er aan toe.’

‘Ik had me niet gerealiseerd dat ik heimwee heb. Misschien is het wel zo.’

‘Misschien heeft Zij het Zich wel gerealiseerd. Misschien heeft Ze je een stootje in die richting gegeven. Ik zelf heb als regel dat ik iedere vrouw van me huwelijksvakantie geef zodra haar gezicht me te bekend wordt — want dan moet het mijne haar nog veel bekender voorkomen, als je rekent hoe ik eruit zie. Waarom niet, jongeman? Teruggaan naar de Aarde is niet hetzelfde als sterven. Ik ga er spoedig heen, daarom ben ik die papieren aan het opruimen. Het komt toevallig zo uit dat we er waarschijnlijk tegelijkertijd zullen zijn... en dat we samen een borrel of tien zullen kunnen drinken en lachen en verhalen vertellen. En de serveerster aanhalen en kijken wat ze ervan zegt. Waarom niet?’

Oké, hier ben ik dan.

Ik ben niet diezelfde week vertrokken maar spoedig daarna. Ster en ik hebben een glorieuze nacht vol tranen doorgebracht voor ik wegging en ze huilde toen ze me ‘ Au ‘voir ’ (niet ‘Vaarwel’) kuste. Maar ik wist dat haar tranen snel gedroogd zouden zijn als ik verdwenen was; zij wist dat ik het wist dat zij er zo de voorkeur aan gaf en daarom heb ik het gedaan. Zelfs hoewel ik ook heb gehuild.