Аляксей Талстой - Залаты ключык, або Прыгоды Бураціны

Дзесяць жаб зашлёпалі жыватамі да возера. Замест люстэрка яны прывалаклі люстранога карпа, такога тлустага і санлівага, што яму было ўсё роўна, куды яго цягнуць пад плаўнікі.

Карпа паставілі на хвост перад Мальвінай. Каб ён не задыхаўся, яму ў рот лілі з чайніка ваду.

Мітуслівы ўдод завіў і прычасаў Мальвіну. Асцярожна ўзяў са сцяны аднаго з матылькоў і прыпудрыў ім нос дзяўчынкі.

— Гатова, душачка…

І — ффрр! — стракатым клубком вылецеў з пячоры.

Жабы зацягнулі люстранога карпа назад у возера. Бураціна і П'еро — хочаш не хочаш — вымылі рукі і нават шыю.

Мальвіна дазволіла сесці снедаць.

Пасля снедання, змахнуўшы крошкі з каленяў, яна сказала:

— Бураціна, мой дружа, мінулы раз мы з вамі спыніліся на дыктанце. Прадоўжым урок…

Бураціна захацелася выскачыць з пячоры — куды вочы глядзяць. Але нельга ж было кінуць бездапаможных таварышаў і хворага сабаку! Ён прабурчаў:

— Пісьмовых прылад не ўзялі…

— Няпраўда, узялі, — прастагнаў Артамон. Дапоўз да клунка, зубамі развязаў яго і выцягнуў бутэлечку з чарнілам, пенал, сшытак і нават маленькі глобус.

— Не трымайце ручку сутаргава і вельмі блізка да пяра, інакш вы выпацкаеце пальцы ў чарніла, — сказала Мальвіна. Узняла прыгожанькія вочы да столі пячоры на матылькоў і…

У гэты час пачуўся хруст галля, грубыя галасы, — міма пячоры прайшлі прадавец лячэбных п'явак Дурамар і Карабас Барабас, які ледзь валок ногі.

На лбе ў дырэктара тэатра лялек чырванеў вялізны гуз, нос распух, барада — касмылямі і выпацкана смалой.

Вохкаючы і адплёўваючыся, ён гаварыў:

— Яны далёка не маглі ўцячы. Яны дзе-небудзь тут, у лесе.

Карабас Барабас і Дурамар павольна прайшлі міма пячоры.

У часе бою на раўніне прадавец лячэбных п'явак, дрыжучы ад страху, сядзеў за кустом. Калі ўсё скончылася, ён пачакаў, пакуль Артамон і Бураціна не схаваюцца ў густой траве, і тады толькі ледзь-ледзь ададраў ад ствала італьянскай сасны бараду Карабаса Барабаса.

— Ну і даў жа вам хлапчук, — сказаў Дурамар. — Прыйдзецца вам паставіць на патыліцу два тузіны самых лепшых п'явак…

Карабас Барабас зароў:

— Сто тысяч чарцей! Хутчэй у пагоню за нягоднікамі!..

Карабас Барабас і Дурамар пайшлі па слядах уцекачоў. Яны рассоўвалі рукамі траву, аглядалі кожны куст, абмацвалі кожную купіну.

Яны бачылі дымок вогнішча каля карэнняў старой сасны, але ім і ў галаву не прыйшло, што ў гэтай пячоры хаваліся драўляныя чалавечкі ды яшчэ расклалі агонь.

— Гэтага нягодніка Бураціна разрэжу складаным нажом на кавалачкі, — бурчаў Карабас Барабас.

Уцекачы прытаіліся ў пячоры.

Што цяпер рабіць? Уцякаць? Але Артамон, увесь забінтаваны, моцна спаў. Сабака павінен быў спаць дваццаць чатыры гадзіны, каб загаіліся раны.

Няўжо ж пакінуць высакароднага сабаку аднаго ў пячоры?

Не, не, ратавацца — дык усім разам, гінуць — дык усім разам…

Бураціна, П'еро і Мальвіна ў глыбіні пячоры, уткнуўшыся насамі, доўга раіліся. Вырашылі: перачакаць тут да раніцы, уваход у пячору замаскіраваць галлём і, каб хутчэй паправіўся Артамон, зрабіць яму спажыўную клізму.

Бураціна сказаў:

— Я ўсё-такі хачу, чаго б гэта ні каштавала, даведацца ў Карабаса Барабаса, дзе тыя дзверцы, якія адмыкае залаты ключык. За дзверцамі захоўваецца штосьці цудоўнае, дзівоснае. І яно павінна прынесці нам шчасце…

— Баюся без вас заставацца, баюся! — прастагнала Мальвіна.

— А П'еро вам нашто?

— Ах, ён толькі чытае вершыкі…

— Я буду абараняць Мальвіну, як леў, — прагаварыў П'еро хрыплым голасам, якім размаўляюць буйныя драпежнікі, — вы мяне яшчэ не ведаеце…

— Малайчына, П'еро, даўно б так!

І Бураціна кінуўся бегчы па слядах Карабаса Барабаса і Дурамара.

Ён іх неўзабаве ўбачыў. Дырэктар тэатра лялек сядзеў на беразе ручая, Дурамар ставіў яму на гуз кампрэс з лістоў конскага шчаўя. Здалёк было чуваць страшэннае бурчанне ў пустым жываце ў Карабаса Барабаса і сумнае папіскванне ў пустым жываце ў прадаўца лячэбных п'явак.

— Сіньёр, нам неабходна падсілкавацца, — гаварыў Дурамар, — пошукі нягоднікаў могуць зацягнуцца да глыбокай ночы.

— Я з'еў бы цяпер цэлае парася і парачку качачак, — панура адказаў Карабас Барабас.

Прыяцелі павалакліся да харчэўні «Трох печкуроў» — яе шыльда віднелася на прыгорку. Але хутчэй, чым Карабас Барабас і Дурамар, кінуўся туды Бураціна, прыгінаючыся да травы, каб яго не прыкмецілі.