Andrea Camilleri - Głos Skrzypiec

Przejrzał dokładnie wszystkie faktury. O ile mógł to ocenić, tak na oko, nie wydawały się przesadzone. Widniejące na nich ceny zgadzały się z cenami rynkowymi, w niektórych przypadkach były chyba nawet lekko zaniżone, Michela wyraźnie umiała się targować i oszczędzać. Nie zauważył nic ciekawego, zgodnie z przewidywaniami jego praca do niczego nie prowadziła. Dopiero po jakimś czasie zauważył niezgodność pomiędzy wartością z faktury a zapiskiem Micheli w zeszycie: faktura opiewała na sumę niższą o pięć milionów lirów. Czy to możliwe, że Michela, zawsze precyzyjna i uporządkowana, popełniła tak ewidentny błąd? Cierpliwie zaczął sumować od nowa, aż wyliczył, że różnica pomiędzy realnie wydanymi pieniędzmi a sumą zapisaną w zeszycie wynosi sto piętnaście milionów. Nie mogła się pomylić aż o tyle. Lecz jeśli to nie była pomyłka, to ta różnica nie miała żadnego sensu, ponieważ wynikało z niej, że Michela oszukiwała samą siebie. Chyba że…

– Halo, doktor Licalzi? Mówi komisarz Montalbano. Przepraszam, że męczę pana po całym dniu pracy.

– Tak, to był podły dzień.

– Chciałbym się czegoś dowiedzieć… Spytam wprost: czy mają państwo wspólne konto?

– Czy pan, komisarzu, nie został…

– …odsunięty od śledztwa? Tak, ale wszystko już wróciło do normy.

– Nie, nie mieliśmy wspólnego rachunku. Każde miało odrębny.

– Pańska małżonka nie miała swoich dochodów, prawda?

– Nie, nie miała. Robiliśmy w ten sposób: co pół roku przelewałem na jej konto określoną sumę. Jeśli wypadły nieprzewidziane wydatki, mówiła mi, a ja je pokrywałem.

– Rozumiem. Czy pokazywała panu faktury dotyczące budowy domu?

– Nie, tą sprawą w ogóle się nie interesowałem. Ale wiem, że zapisywała wszystkie wydatki w zeszycie. Co jakiś czas prosiła, żebym do niego zajrzał.

– Dziękuję, doktorze, i…

– Czy już pan zadbał?

O co miał zadbać? Nie wiedział, jak odpowiedzieć.

– O twingo – podsunął doktor.

– A, tak, już załatwione.

Przez telefon kłamało mu się jak z nut. Pożegnali się, wyznaczyli sobie spotkanie na piątek rano, kiedy miał się odbyć pogrzeb.

Teraz wszystko nabrało sensu. Prosząc męża o pieniądze na budowę willi, kobieta po prostu go naciągała.

Po zniszczeniu faktur (gdyby Michela żyła, na pewno by je podarła) jedynym świadectwem wydatków pozostałyby wartości zapisane w zeszycie. Pani Michela rozporządzała więc sumą stu piętnastu milionów, jak chciała.

Ale na co potrzebowała tych pieniędzy? Była szantażowana? A jeśli tak, to co miała do ukrycia?

Nazajutrz rano, kiedy już był gotów jechać do pracy, zadzwonił telefon. Przez chwilę wahał się, czy odebrać. Telefon do domu o tej porze na pewno oznaczał wezwanie do komisariatu, zawracanie dupy i ból głowy.

Ale zwyciężyła władza, jaką telefon ma nad ludźmi.

– Salvo?

Od razu rozpoznał głos Livii. Czuł, że uginają się pod nim nogi.

– Livia! Nareszcie! Gdzie jesteś?

– W Montelusie.

Co ona robiła w Montelusie? Kiedy przyjechała?

– Przyjadę po ciebie. Jesteś na dworcu?

– Nie. Zaczekaj, najpóźniej za pół godziny będę w Marinelli.

– Czekam.

Co się działo? Co się, do diabła, działo? Zadzwonił do komisariatu.

– Nie łączcie mnie z nikim, jestem w domu.

W ciągu pół godziny wypił cztery filiżanki kawy, jeszcze raz napełnił maszynkę i postawił na gazie. Wreszcie usłyszał szum nadjeżdżającego i hamującego samochodu. To musiała być taksówka, którą przyjechała Livia. Otworzył drzwi. To jednak nie taksówka – stwierdził – lecz wóz Mimi Augella. Livia wysiadła, samochód zawrócił i odjechał.

Montalbano zaczynał rozumieć.

Zaniedbana, źle uczesana, z podkrążonymi i zaczerwienionymi od płaczu oczami. Ale przede wszystkim jak to się stało, że jest taka mała i krucha? Oskubany wróbelek. Montalbano poczuł, że ogarnia go czułość, wzruszenie.

– Chodź – powiedział, biorąc ją za rękę.

Poprowadził Livię do domu, posadził w jadalni. Poczuł, że cała drży.

– Jest ci zimno?

– Tak.

Poszedł do sypialni, wziął marynarkę i okrył jej plecy.

– Chcesz kawy?

– Tak.

Podał jej wrzątek. Livia wypiła, jak gdyby to była mrożona herbata.

Siedzieli na werandzie. Livia chciała, żeby usiedli właśnie w tym miejscu. Dzień był tak pogodny, że aż wydawał się sztuczny: łagodnych fal nie burzył nawet najlżejszy powiew. Livia długo patrzyła w milczeniu na morze, następnie oparła głowę na ramieniu Salva i zaczęła bezgłośnie płakać. Łzy skapywały jej z twarzy, opadały na stolik. Montalbano wziął ją za rękę, była bezwładna. Miał desperacką chęć zapalić papierosa, ale się powstrzymał.

– Byłam u Francois – powiedziała nagle Livia.

– Domyślam się.

– Nie chciałam uprzedzać Franki. Wsiadłam do samolotu, potem do taksówki i niespodziewanie zwaliłam im się na głowę. Kiedy Francois mnie zobaczył, rzucił mi się w ramiona. Był naprawdę szczęśliwy, że mnie widzi. A ja byłam szczęśliwa, że się do niego przytulam, i wściekła na Francę i jej męża, a przede wszystkim na ciebie. Przekonałam się, że jest dokładnie tak, jak podejrzewałam: ty i oni umówiliście się, że mi go odbierzecie. I zaczęłam ich wyzywać, obrażać. W pewnej chwili, kiedy próbowali mnie uspokoić, zdałam sobie sprawę, że Francois nie ma już przy mnie. Pomyślałam, że go ukryli przede mną, że zamknęli go w jakimś pokoju na klucz. Zaczęłam krzyczeć. Tak głośno, że zbiegli się wszyscy: dzieci Franki, Aldo, trzej pracownicy. Pytali siebie nawzajem, ale nikt z nich nie widział Francois. Zaniepokojeni, wyszli z gospodarstwa, wołając go, a ja zostałam sama i płakałam. W pewnej chwili usłyszałam głos: „Livia, jestem tutaj”. To był on. Ukrył się gdzieś w domu, gdy tamci szukali go na zewnątrz. Sam widzisz, jaki on jest. Sprytny i niesamowicie inteligentny.

Ponownie wybuchnęła płaczem. Nazbyt długo tłumiła go w sobie.

– Odpocznij. Połóż się na chwilę. Potem opowiesz mi resztę – powiedział Montalbano, który nie mógł wytrzymać cierpienia Livii. Z trudem powstrzymywał się, żeby jej nie objąć. Czuł jednak, że byłby to fałszywy ruch.

– Ale ja wyjeżdżam – powiedziała Livia. – Mam samolot z Palermo o drugiej.

– Odwiozę cię.

– Nie, umówiłam się już z Mimi. Przyjedzie tu po mnie za godzinę.

„Kiedy tylko Mimi zjawi się w komisariacie – pomyślał komisarz – dostanie wpierdol, że aż miło”.

– To on mnie przekonał, żebym się z tobą spotkała. Chciałam wyjechać już wczoraj.

Wychodziło więc na to, że musi mu wręcz podziękować.

– Nie chciałaś się ze mną widzieć?

– Postaraj się zrozumieć, Salvo. Muszę pobyć sama ze sobą, zebrać myśli, wyciągnąć jakieś wnioski. To wszystko było potworne.

Komisarza ogarnęła ciekawość.

– A więc powiedz, co wydarzyło się potem.

– Kiedy go zobaczyłam w tym pokoju, odruchowo chciałam do niego podejść. Odsunął się ode mnie.

Montalbano przypomniał sobie scenę, którą sam przeżył przed kilkoma dniami.

– Spojrzał mi prosto w oczy i powiedział: „Kocham cię, ale nie opuszczę tego domu ani moich braci”. Skamieniałam, zmroziło mnie. A on mówił dalej: „Jeśli mnie zabierzesz, ucieknę i już mnie więcej nie zobaczysz”. I wybiegł z domu, wołając: „Jestem tutaj, jestem tutaj!” Zakręciło mi się w głowie. Ocknęłam się, leżąc na łóżku. Franca siedziała przy mnie. Mój Boże, jak okrutne potrafią być dzieci!