Leopold Tyrmand: Zły

Wyrostek zaczął grzebać po kieszeniach i wyciągnął jakiś strzęp papieru.

— Co wy mi tu dajecie! — głos sierżanta zadrgał pasją, twarz mu spurpurowiała — świadectwo szczepienia tyfusu sprzed dwóch lat?… Słuchajcie, jak mi natychmiast nie okażecie czegoś, to przez trzy tygodnie się stąd nie ruszycie! Aż do rozprawy za włóczęgostwo.

Wyrostek wzruszył ramionami i wyjął postrzępiony, ceratowy portfel, z którego dobył poświadczenie zameldowania. Sierżant spojrzał i rzekł ze złym uśmiechem:

— Ach ty. Macie szczęście, że. Dlaczego kłamiecie? Przecież mieszkacie na Pradze, na Kawęczyńskiej?

— To teraz. — uśmiechnął się krzywo wyrostek — ale przedtem na Miedzianej.

Sierżant pisał coś, po chwili rzekł:

— Jeśli chcecie złożyć skargę o pobicie, to tu, do nas. Was, za zachowanie się na ulicy i usiłowanie wprowadzenia władzy w błąd, pociągniemy do odpowiedzialności. A teraz. wynosić się, ty. poszkodowany.

Wyrostek narzucił kurtkę i wyszedł. Stojącemu przy drzwiach milicjantowi złowrogo zabłysły oczy i zatrzęsły się ręce. — Poszkodowany. — syknął — ja bym cię poszkodował, gdyby nie moje ubranko. mnie nie wolno.

Sierżant zwrócił się do Halskiego i dziennikarza: — Może panowie ze mną pozwolą. — Przeprowadził ich do małego pokoju. Stanęli wokół biurka. — No więc, panie doktorze — zaczął sierżant — o czym panowie tak zagadkowo rozmawiali? — Halski zapalił papierosa i otulił się płaszczem. — Widzi pan, panie sierżancie — rzekł — ja cały tydzień jestem na nocnym dyżurze. Za chorego kolegę. I jeżdżę. Po raz pierwszy do Rembertowa, przed trzema dniami na Grochów, przed dwoma do kina „Ochota”, przedwczoraj na dworzec w Podkowie Leśnej, wczoraj do domu towarowego na Służewcu. Za każdym razem zastaję kogoś powalonego piorunującym upper-cutem w szczękę, ze zmasakrowanym podbródkiem, skopanego bezlitośnie. Za każdym razem nikt ze świadków zajścia nie potrafi wytłumaczyć, co się stało, kiedy i jak, kto był sprawcą. Wszyscy bredzą o jakimś cieniu, szybkim jak błyskawica, nieuchwytnym jak mgnienie oka, o błysku ciosu, pięści, o jakimś kształcie zamazanym, niewyraźnym, piekielnie zwinnym. Raz mówią o mocarnej postaci, innym razem o kimś niewielkiego wzrostu, nic nie można z tego pojąć, uchwycić, ująć, sprecyzować, kto to jest, jakim chociaż może być?… Nie wie się nic, nic i nic. Jedno jest tylko pewne: za każdym razem na ziemi pozostaje ciało poszkodowanego, a tym poszkodowanym jest niezmiennie ktoś w stylu pańskiego dzisiejszego klienta. A więc zawsze napastnik, zawsze prowokujący, zawsze łobuz pozostaje na placu jako bezwładna, nieprzytomna, skatowana ofiara. A kto wie, czy z czasem nie zaczną zostawać zwłoki. — Halski zaciągnął się mocno papierosem. Sierżant tarł czoło. — Porachunki? — powiedział. — Na to najbardziej wygląda, krwawe sądy mętów wielkomiejskich. — Czyżby? — rzekł sceptycznie dziennikarz. — Proszę się zastanowić, sierżancie, że tu nie wchodzi w grę jakiś jeden, konkretnie umiejscowiony wypadek, lecz seria czynów, złączonych ze sobą okolicznościami i metodą. Szerokość skali i warunki, w których się to wszystko dzieje, wskazują raczej. — dziennikarz zawaHal się. — Na co wskazują? — rzekł ostro sierżant. — Ja nie chcę niczego sugerować — powiedział wolno Halski. — Mamy zaledwie pewne dane, obserwacje, przypuszczenia, ale mnie wydaje się, że mamy do czynienia z. jakąś zorganizowaną akcją. Zresztą, nie wiem. To, co powiedziałem, może być niezwykle mylne, pochodzące z mych upodobań do spraw ciekawych i niecodziennych. Wie pan, takie fantazje. — Sierżant wydawał się tonąć w myślach. — A dzisiaj? Co było dzisiaj? — rzekł jakby sam do siebie. — Właśnie, co wiemy po dzisiejszym? — podchwycił dziennikarz. — Student Politechniki mówił o kimś małego wzrostu, pan Kalodont — o kimś ogromnym. Ponadto, że ma grzywę lwa. No i oczy. Świetliste, jarzące się, białe oczy, przerażające oczy — oczy mordercy lub świętego, czyż nie tak? A więc coś nowego — rzekł Halski — oczy, wzrost, lwia grzywa, to wszystko są nowe elementy. — Nic nowego — uśmiechnął się kpiąco dziennikarz — w gruncie rzeczy nic nowego, bo jaki wzrost? Jakie oczy, a zwłaszcza czyje? Już od tygodnia, gdy doktor Halski opowiedział mi przy kawiarnianym stoliku o swych pierwszych spostrzeżeniach i myślach, wiemy ciągle to samo, czyli tyle prawie, co nic. — W porządku — rzekł sierżant. — Dziękuję panom.

Gdy wyszli, podniósł słuchawkę telefonu i nakręcił numer Komendy Głównej MO.

— Jakiś list do ciebie, Marto.

Szczupła, starsza pani podeszła do ozdobnej komody i wyjęła spod wazonika prostokącik koperty. Marta zdejmowała płaszcz. Jak zwykle pierwsze ruchy Marty w mieszkaniu miały głęboki sens gospodarski — tu coś poprawić, tam coś przesunąć, ówdzie coś przestawić. Takie gesty są najczęściej dziedziczne, z czego można wnosić, że obdarzyła ją nimi pani Majewska, zaś samą teorię potwierdzałaby w tym wypadku prosta obserwacja: małe, jednopokojowe mieszkanko lśniło schludnością i urokiem. Było tu dużo sprzętów, stłoczonych przymusowo na ciasnej przestrzeni, lecz z pieczołowitym namysłem, okraszonych ze smakiem dobranymi przedmiotami.

Marta otworzyła kopertę i przeczytała:

Szanowna Pani!

Uprzejmie dziękuję za podziękowania. Jestem niezmiernie ciekaw Pani samopoczucia, myślę jednak, że nie jest ono aż tak potrzebujące pomocy, aby telefonować do Pogotowia. Sam nie wiem, czy się z tego cieszyć, czy smucić? Pragnę Pani także donieść, że zostały odkryte rewelacyjne środki na dolegliwości wątroby.

Łączę serdeczny uścisk dłoni Witold Halski

Marta zmrużyła oczy. Cieszyła ją powściągliwość i taktowny humor tych zdań, maskujący z zamierzoną naiwnością coś, co podobało się Marcie najwięcej. Od sprecyzowania owego czegoś była w tej chwili jak najdalej, niemniej tak blisko, jak każda kobieta w takiej sytuacji. Lekki powiew niepokoju przepłynął obok jej serca. Wiedziała przez chwilę z nieomylną pewnością, że za moment powie jakieś słowa, od których się wszystko zacznie, że nie jest w stanie wypowiedzieć tych słów, że nie może się przed nimi bronić ani uciekać, gdyż nie wie, jakie one są. Pomyślała o Zenonie, chciała spytać, czy nie zostawił dla niej żadnej kartki. Już formułowała myśl, gdy naraz, sama nie wiedząc dlaczego, najzupełniej mimowolnie rzekła:

— Jak się dziś czujesz, mamo?

I natychmiast zagryzła wargi. Zrozumiała. Teraz było to nieodwracalne. „Jak przeznaczenie w greckich tragediach.” — próbowała zakpić z własnych myśli. Przeznaczenie zwaliło się pomiędzy stojącą na stole filiżankę herbaty i rozłożony numer „Przekroju”, wprost w miły, żółtawy krąg stojącej na półce lampy. Przeznaczenie kiwało na nią kolorowym jak neon palcem za okienną firanką.

— A wiesz, że nie najlepiej — pani Majewska zdjęła okulary i odłożyła robótkę — przez parę dni miałam względny spokój po tych lekarstwach, dzisiaj w biurze znów ćmiło.

— Podobno zostało wynalezione nowe lekarstwo na cierpienia wątroby — Marta w zamyśleniu podeszła do okna — boję się tylko, czy nie ma ono przypadkiem ubocznego działania. Dowiedziałam się o nim dopiero dziś.

— Co tam lekarstwa. Ludziom w moim wieku należy po prostu zmieniać wątrobę na nową, a starą oddawać do kapitalnego remontu, jak mówią szoferzy.

— A gdyby jednak?… Coś nowego. Wie mama, dzisiejsza medycyna.

— Kochanie, ja zażyję wszystko, co mi przyniesiesz. Nie wiem, czy zdajesz sobie sprawę z dokuczliwości tego ćmienia. Jestem gotowa na wszelkie działania uboczne, byle tylko pomogło.

Читать дальше