Виктор Правдин - Вяртанне з апраметнай

Iх вочы сустрэлiся, Бусел вiнавата ўсмiхнуўся.

– Так будзе лепш, – разумеючы, што гаворыць нешта не тое, перасмыкнуў плячыма Бусел.

– Якой лухтой забiта твая галава?! – узрушыўся Зондакс. – Гэта ўжо не твая справа i нават не наша. Плявузгаеш, як дылетант, быццам не ведаеш, якая заўсёды бывае кругаверць вакол забойства мiлiцыянера! Раскрыццём займаюцца лепшыя сышчыкi, i мы павiнны дапамагчы, а не дзялiць на тваё i маё. Мяне аберагаць не трэба, калi памятаеш, я не толькi твой сябра, i гэта мой службовы абавязак…

Зондакс сеў побач з Буслам на ложак, паклаў руку на плячо, хацеў яшчэ штосьцi сказаць, але толькi цяжка ўздыхнуў i сцiх. Яны доўга сядзелi моўчкi, думаючы кожны пра сваё i, урэшце, пра адно i тое. Бусел дакараў сябе, што распачаў гаворку на гэтую тэму, бо наперад ведаў рэакцыю Петэрса.

– Андрэй, не муч сябе, – Зондакс прыхiльна паглядзеў на сябра, – ты нi ў чым не вiнаваты, для мяне вялiкая радасць – бачыць цябе жывым.

I зноў у пакоi запанавала цiшыня, сябры зразумелi адзiн аднаго.

– Дык з чаго пачнем? – парушыў маўчанне Петэрс.

– Трэба наведаць маю кватэру, – сказаў Бусел. – Неадчэпна праследуе пачуццё, што за мной назiралi i кватэра кiмсьцi праслухоўвалася.

– Пачуццi да справы не прышыеш…

– Па-першае, нiхто не ведаў, што я iду на сустрэчу з «добраахвотнiкам», па-другое, Мароз валодаў усёй iнфармацыяй, нават ведаў пароль.

– Згодзен, толькi што будзем шукаць? – перапытаў Петэрс.

– Калi праслухоўвалi, павiнны застацца сляды, – адказаў Бусел i задумлiва дадаў: – Але галоўнае тое, што ў мiлiцыi ёсць чалавек, якi паставiў на мне крыж. Думаю, яго i трэба шукаць.

– Каго-небудзь падазраеш? – насцярожана паглядзеў на Бусла Зондакс.

– Пакуль што не.

– Тады я да цябе на працу, даведаюся агульную абстаноўку, – Зондакс перасеў да стала, дастаў самапiску, занатоўнiк. – Называй прозвiшчы, хто на фотаздымку, акрамя хiба што Сарокi. Дарэчы, наконт яго ў мяне прапанова: давай раскажам Алесю праўду, як нi круцi, а свой чалавек у аддзеле патрэбен.

– Мне б не хацелася рызыкаваць…

– Ты хацеў сказаць – падстаўляць Сароку? – рашуча перапынiў Бусла Зондакс. – Папярэджваю апошнi раз: не крыўдзi сяброў…

Было адзiнаццаць гадзiн, калi Зондакс пастукаў у дзверы кабiнета з шыльдай, на якой яшчэ значылася прозвiшча Бусла.

«Гэта добры знак», – толькi падумаў ён, як за спiнай прагучаў зычны голас:

– Вам каго? Маёра Сарокi няма.

Зондакс няспешна павярнуўся. Перад iм стаяў чарнявы хлопец гадоў дваццацi пяцi i ўважлiва пазiраў на яго шырока расплюшчанымi вачыма. Карычневы свiтэр аблягаў шырокiя пакатыя плечы i добра падкрэслiваў спартыўную постаць.

Зондакс адразу пазнаў аднаго з сышчыкаў, што быў на фотаздымку з Буслам. Вiдавочна, Петэрса таксама пазналi, бо ў наступную хвiлiну рашучая патрабавальнасць знiкла з твару хлопца, ён прыхiльна ўсмiхнуўся:

– Я Вас памятаю, Вы былi на пахаваннi капiтана Бусла.

Сышчык глядзеў на Зондакса з цiкаўнасцю i непрыхаванай павагай.

– Правiльна, – задаволена адказаў Зондакс, яму было прыемна, што яго ўзгадаў гэты малады, прыгожы сышчык. – Я – Петэрс Янавiч Зондакс, – адрэкамендаваўся ён i з горкiм сумам дадаў: – Шкада, што Сарокi няма, хацелася ў агульных рысах даведацца, як iдзе раскрыццё забойства.

– Лейтэнант Сушынскi, – адрэкамендаваўся сышчык i, спахапiўшыся, таропка дадаў: – Што мы стаiм, зойдзем да мяне, пап’ём кавы, заадно i пагаворым. А маёра Сарокi няма, ён у камандзiроўцы.

Зондакс з цiкаўнасцю зiрнуў на Сушынскага. Шчырая ўсмешка, жывыя, пiльныя вочы выклiкалi прыхiльнасць.

«А лейтэнант можа ведаць тое, што i Сарока», – падумаў камісар, а ўголас прамовiў:

– За кубачак гарачай кавы буду ўдзячны, – і, iдучы прыцемненым калiдорам, спытаў: – Вас як завуць?

– Мiкалай Iванавiч, – машынальна адказаў Сушынскi i, крыху сумеўшыся, дадаў: – Проста Мiкалай.

У невялiкiм шэрым пакойчыку, якi Сушынскi важна назваў кабiнетам, стаялi два абшарпаныя двухтумбавыя сталы i чатыры крэслы. Па правую руку ад увахода месцiўся вялiзны сейф, каля стала, за якi ўсеўся лейтэнант, – металiчная вешалка. Месца яшчэ заставалася роўна столькi, як разысцiся двум чалавекам.

– Сядайце за стол капiтана Глушакова, яго сёння не будзе, – запрасiў Сушынскi i, дастаўшы з шуфляды стала высакаваты кубак, налiў з графiна вады i апусцiў туды маленькi кiпяцiльнiк.

Зондакс, прыкiдваючы, з чаго пачаць гаворку, няспешна скiнуў скуранку, капялюш, пяцярнёй прыгладзiў валасы.

– Я ў водпуску, вось i падумаў, што раптам патрэбна якая дапамога, – сядаючы на прапанаванае месца, заклапочана сказаў ён.