1-шы ЛОЎЧЫ
Мілорд, не бойцеся. Усе старанні
Мы прыкладзём, каб ён паверыў нам,
Што ён — не ён, а лорд. Мы гэта зможам.
ЛОРД
Нясіце ж асцярожненька у ложак,
А як прачнецца, так і пачынайце.
СЛАЯ выносяць. За сцэнай трубяць .
Схадзі даведайся, чаго там трубяць.
СЛУГА выходзіць .
Мо дваранін які ці падарожны
Шукаюць, апазніўшыся, начлегу.
СЛУГА вяртаецца .
СЛУГА
Ды акцёры, ваша міласць,
Зноў прапануюць вам свае паслугі.
ЛОРД
АКЦЁРЫ ўваходзяць .
Дзень добры, дзецюкі.
Як маецеся?
АКЦЁРЫ
( разам )
ЛОРД
Жадаеце ў мяне застацца нанач?
1-шы АКЦЁР
Дазвольце адплаціць за ласку ласкай.
ЛОРД
З прыемнасцю.— Вось гэтага я помню:
Роль паніча іграў у нас аднойчы,
У п’есе... Як жа назва? Дай бог памяць —
Забыў. Ды ён, напэўна, добра помніць.
Сын фермера, ужо ў гадах, з вусамі —
Такі марцовы кот і ўсё так тонка
Да лэдзі падлабуньваўся. Не ўспомню
Імя яго па п’есе. Ролю трапна
I зразумеў, і выканаў, шальмоўнік.
1-шы АКЦЁР
Напэўна,— фермер Сота, ваша міласць.
ЛОРД
Вось, вось — Басота.Тонка, брат, сыграў ты,
Бліскуча! — Вы, скажу я, прыбылі
Да нас у самы час. Я жарт задумаў,
I ваша рамяство якраз дарэчы.
На ваш спектакль прыбудзе сёння к нам,
Скажу вам,— вельмі важная асоба:
Якісьці лорд, але не ў гэтым справа.
Ўся справа ў тым, што гэты самы лорд
Каб жа спектакляў, нават балагана
Не бачыў. Я не ўпэўнены, сіньёры,
У вашай вытрымцы, ў пачуцці меры.
Калі яго паводзіны, крый божа,
Смех выклічуць у вас,— усё прапала:
Ён фанабэрысты, і выскалянне
Палічыць за абразу.
1-шы АКЦЁР
Вы, мілорд,
Не бойцеся. Сыграем як на струнах
Не толькі лорду, а й самому чорту.
ЛОРД
( да слугі )
Вядзі іх у буфет і там усё ядкое
Пастаў на стол, усё, чым дом багаты.
Гасцінна пачастуй, не паскупіся.
СЛУГА і АКЦЁРЫ выходзяць .
( Да другога слугі .)
А ты — кулём за пажам Барталом’ю,
Няхай хутчэй прыстроіцца пад лэдзі,
Каб быць гатовым да візіту ў спальню.
Ты прывядзеш яго і з далікацтвам
Слугуй: заві «мадам», ківай паклоны.
А ён — «яна» — ты гэта разумееш? —
Каб яўна заслужыць яго прыхільнасць,
Няхай сябе з дастойнасцю трымае —
Дастойнасцю арыстакраткі-лэдзі
Да іх вернападданых. Ён павінен
Пытаць з лагоднай сціпласцю, з усмешкай:
«Вы штосьці пажадаць зрабілі ласку?
Чым можа вам пакорлівая лэдзі
Зрабіць паслугу ў знак сваёй пашаны?
I тут, не скупячыся на пяшчоты,
Хай дорыць пацалункі, абдымае
I, галаву к грудзям яго схіліўшы,
Хай выцісне слязу, нібы ад шчасця,
Што бачыць мужа дужым і здаровым
Пасля сямігадовае хваробы
I валтузні паміж жыццём і смерцю.
Калі ж хлапчук не здолее адразу
Ўсё разыграць: ну, плакаць па заказу,
Дык ёсць цыбуля, самы пэўны сродак.
Хай ёй каля вачэй і падбародак
Праз хустачку натрэ, нібы ў тых месцах
Свярбела, а цыбуля ў вочы ўесца.
Зрабі ўсё гэта і без затрымання,
А там — чакай далейшых указанняў.
СЛУГА выходзіць .
Не так-та ўжо і цяжка пераняць
Паходку, голас і натуру лэдзі.
Аднак хацелася б хоць раз зірнуць,
Як апівоку будзе зваць ён мужам
I як прыслуга будзе дагаджаць
Мужыцкай пысе, душачыся смехам.
Я сам пайду прыцішыць весялосць,
Перасаліць — о не, не дам дазволу!
Не іх вучыць, што значыць лорда злосць
I што чакае іх за перасолы. ( Выходзіць .)
СЦЭНА II
Спальня ў доме Лорда.
Уваходзяць адзін за адным СЛАЙ і СЛУГІ: адзін з адзеннем, другі з тазікам, трэці з гарлачыкам і іншымі прадметамі дамашняга ўжытку; нарэшце — Лорд, пераапрануты ў вопратку слугі .
СЛАЙ
Ох, напрамілы бог — хоць куфель квасу!
1-шы СЛУГА
Мо кубачак наліўкі, ваша міласць?
2-гі СЛУГА
Ці мо бруснічкі варанай, мілорд?
3-ці СЛУГА
Што апрануць жадала б ваша светласць?
СЛАЙ
Я — Крыстафер Слай; не велічайце мяне ні міласцю, ні чэсцю. Я зроду не наліваўся наліўкай. I калі ўжо такія пераліўкі, што вам зажадалася замарыць мяне варэннем з брусніцы, то мне лепш замарыць чарвяка варывам з ялавічыны. Не пытайцеся ў мяне, што я апрану, бо ў мяне, апрача штаноў, ніякіх абноў, тут і сурдут і камзолы, а зад голы, столькі панчох, колькі ног, у чаравіках ступні, а нагой не тупні, бо тыя шчукі-чаравікі ні больш ні менш як для прылікі: ні падкоў, ні шнуркоў, толькі пальцы — тыц з наскоў.
Читать дальше