Уладзімір Сауліч - Сабака з залатым зубам

Маёр Козлікаў. Праз шчыліну?

Дзед Язэп. Ага, праз яе самую.

Сяржант Дзюба. Таварыш маёр, я б не раіў. Сабака можа ўнюхаць.

Маёр Козлікаў. Праз шчыліну хай гляне.

Сяржант Дзюба (заступае дзверы) . Для сабакі смяртэльна небяспечна.

Маёр Козлікаў. Адступіся, сяржант! Мне нават прыемна казычацца ў жываце, што так прагне мой хросны пабачыць тое, што ён ніколі не бачыў — майго заморскага сабачку. (Дзеду Язэпу.) Толькі, дзед, мля, асцярожна! Захад ёсць Захад!

Сяржант Дзюба вымушаны адступіць. Дзед Язэп становіцца на калені і прыпадае вокам да шчыліны ў дзвярах. У маёра Козлікава заўважаецца нецярплівасць. Маёр Козлікаў не вытрымлівае.

Ну як, дзед? Харошы заморскі звер?

Дзед Язэп. Задзяры мяне каршун, калі гэта — не мой сабака!

Маёр Козлікаў. Дзед, што за ахінею ты нясеш? Гэты сабака — з Амерыкі. Так, сяржант Дзюба?

Сяржант Дзюба. Т-так.

Маёр Козлікаў. У нас на яго і папера ёсць. Пашпарт.

Дзед Язэп (адчыняе дзверы, кліча) . Тузік, ка мне!

Сабака кідаецца да дзеда Язэпа. Радасна вішчыць. Дзед Язэп абводзіць пераможным позіркам маёра Козлікава і сяржанта Дзюбу.

Вот вам і ўвесь пашпарт!

Маёр Козлікаў упіваецца вачыма ў сяржанта Дзюбу. Сяржант Дзюба ціснецца да дзвярэй.

Маёр Козлікаў (бярэ сяржанта Дзюбу за грудзі) . Ты дзе, мля, падчапіў гэтага «бегемота»?

Сяржант Дзюба. Дык з Амерыкі, т-таварыш маёр…

Дзед Язэп. Каранатавіч, не слухайце, чысты беларус.

Маёр Козлікаў (сяржанту Дзюбе) . Разжалую ў радавыя, сукін сын.

У пакой улятае раз'ятраная Фяўроння Захараўна.

Фяўроння Захараўна (накідваецца на маёра Козлікава) . Што ў цябе тут за кірмаш? Я ж прасіла даць сабачку паспаць… І чаму ён у руках гэтага дзеда?

Маёр Козлікаў (вінавата) . Бач, ён сцвярджае, што гэта — яго сабака.

Фяўроння Захараўна. Глупства. Што ён вярзе? Як яго? Фокс! Хау ду ю ду?

Сабака брэша. Дзед Язэп засоўвае сабаку ў рот палец і мацае зубы. На твары — недаўменне.

(Спалохана.) Каранат, што ён робіць? Там жа зуб!

Маёр Козлікаў. Дзед, ты што гэта, мля?

Дзед Язэп (разгублена, убок) . Што за чорт? Зубы ўсе на месцы. (Перадае сабаку Фяўронні Захараўне.) Прабачце, але гэта — не мой сабака.

Маёр Козлікаў. Ес, ай эм Фокс!

Фяўроння Захараўна (здзекліва) . «Не мой». Яшчэ чаго захацеў?

Маёр Козлікаў. Запомні, дзед: такі сабака — адзін на ўсю Рэспубліку Беларусь, мля!

Фяўроння Захараўнавыводзіць сабаку ў спальню. Маёр Козлікаў налівае ў шклянкі самагонку, падае шклянку дзеду Язэпу.

Дзербалызнем, дзед, па другой! За майго сабаку!

Дзед Язэп (махае рукамі) . Не-не. Замнога будзе. Яшчэ траплю ў вашу ўстанову.

Маёр Козлікаў (хлопае дзеда Язэпа па плячы) . Там — я начальнік. Ёсць каго браць без цябе.

Дзед Язэп. Вот каб старшыню нашага, Абцугайлу, у выцвярэзнік.

Сяржант Дзюба. Таварыш маёр, успомніў сітуацыю. Дазвольце далажыць?

Маёр Козлікаў. Не дазваляю. (Да дзеда Язэпа.) Кажаш, закладвае Абцугайла?

Дзед Язэп. Локча, як свіння, і звярэе.

Маёр Козлікаў. «Нядобры» чалавек.

Дзед Язэп. Толькі і звання таго, што чалавек. Як воўк. Каб крылы былі, дык і птушак бы пахапаў!.. Са мной во было. Занядужаў. Ды так, што вады не мог прынесці. А кароўка, бедная, у хляве стаіць, рыкае, мучаецца. Прыязджаюць людзі нейкія і кажуць: «Прадай, дзед, кароўку». Я ім і гавару: «Калі не на мяса — забірайце». А назаўтра з'яўляецца ў хату Абцугайла. Ніколі не хадзіў, а то ўласнай персонай. «Прадаў, дзед, карову чужакам?» — «Прадаў». — «А ты ведаеш, што тым самым сарваў план па пастаўках мяса дзяржаве?» — «Не», — гавару. «Ну, дык да смерці будзеш ведаць цяпер: накладваю на цябе санкцыю — забараняю карыстацца канём і газам!»

Маёр Козлікаў. Ды ён, мля, у вас путчыст!

Дзед Язэп. Ого, хвашыст які!.. Ага, значыцца, у той жа дзень і забралі ў мяне газавы балон. А ў мяне, як на тое, з-за хваробы гэтай, гастрыту праклятага, і дроў ні палкі. Сяджу на печы і чаю не маю на чым падагрэць. Не ідзе ніхто. Баяцца. Папярэдзіў, гад: хто прыхінецца да дзеда, на таго таксама — штраф і санкцыю.

Маёр Козлікаў (з захапленнем) . Вот гэта — дысцыпліна! (Спахопліваецца.) А дзе райвыканком?