Мікола Гамолка - Цытадэль неба

Вось чаму і трапечуць цэлымі гадзіінамі сіняватыя экраны тэлеапаратаў, маўклівыя і пустынныя.

Цяпер якраз раніца на Зямлі... Ззяе сонда, гойдаюцца над азёрамі туманы, стыгнуць на травах росы...

Мы не ведаем, што цяцер у нас: дзень, ноч, світанне? Гэтыя звыклыя зямныя разуменні для нас не падыходзяць. Тут Сонца жыве як-бы само па сабе, свеціць і толькі, а Месяцаў мы бачым аж два — звычайны Месяц, вельмі сціснуты і нейкі белы, і нашу Зямлю, чыстую лёгкую, ахутаную мяккім блакітна-сінім ззяннем.

Далёкая краса наша! Мы, твае сыны, любуемся табою. 3 чым цябе параўнаць — з каметай, дыяментавай зоркай? Не, для цябе няма параўнанняў, бо ты створана для жыцця, для шчасця. Мы шчаслівыя ўжо тым, што нарадзіліся на тваіх прасторах, дыхалі тваім паветрам, бачылі твае бары i дубровы, слухалі матчыны песні...

26 чэрвеня. 12.00.

Хуткасць палёту неверагодная — 60 кілометраў у секунду. Але мы набліжаемся да Зямлі з хуткасцю, напалавіну меншай. Гэта тлумачыцца вельмі проста — Зямля-ж таксама не стаіць на месцы, імчыцца па сваёй арбіце ў касмічнай прасторы. Значыць, мы не проста ляцім да роднай планеты, а даганяем яе.

Дзянісаў увесь час сядзіць за сваім астранамічным столікам, назірае за небам, робіць разлікі. Віктар прыняў снатворныя парашкі і спіць. Хутка яму заступаць на вахту. Бядак! Далося хлопцу ў знакі паскарэнне. Яно ледзь-ледзь яго не задушыла. А ўсё таму, што на Зямлі не любіў трэніравацца. Думаў, будзе лёгкая прагулка. Атрымалася інакш...

Гадзіну назад на экране тэлевізара ўзніклі доўгія бясформенныя цені. Адны з іх нагадвалі постаці людзей, другія — нейкія дзівосныя машыны.

Мы застыглі ў радасным чаканні. Няўжо гэта Зямля? Чаму-ж з дынаміка не далятае ніводнага гуку, чаму? А вось і цені ўжо зніклі на мазаіцы. Толькі ледзь-ледзь нешта варушыцца, як-бы на другім яе баку. Мы пільна і доўга прыглядаемся, але разгледзець нічога не ўдаецца.

Што такое? Можа гэта нейкія далёкія загадкавыя перадачы? Нам, незвычайным падарожнікам космаса, вядома, хацелася ўбачыць якое-небудзь іншае жыццё, што існуе дзе-небудзь у адным з далёкіх куткоў сусвету. Віктар загарэўся, пачаў пераконваць:

— Глядзіце, на экране квадратная галава з адным вокам... Далібог, чалавечая галава. Вось яна, вось...

Але я з Дзянісавым нічога не заўважаў. Віктар нават злаваўся, што мы такія блізарукія, і быў цвёрда ўпэўнены, што перахоплены перадачы з далёкага, чужога свету.

Прайшлі хвіліны. Мы чакалі разгадкі. I вось на экране тэлевізара на нас раптам утаропіўся чалавек.

Перад намі была Зямля. Віктар вінавата заміргаў вачыма і апусціў галаву. Прадказанні яго не збыліся.

Мы з цікавасцю сталі разглядаць воблік нашага зямнога сябра. Трое сутак карабель блукаў па халоднай, нязведанай пустыні, трое сутак маўчала радыё і тэлевізары.

Чалавек на экране ўсміхнуўся, і мы выразна ўбачылі яго разумныя крыху касаватыя вочы.

— Прывітанне з Пекіна! Мы прынялі вашы сігналы, але доўга не маглі знайсці ваш карабель. Ваньсуй!

Колькі шчырасці і цеплыні было ў гэтым братэрскім прывітанні! Miлая, родная Зямля, ты прыгожая і слаўная, магутная і велічная розумам чалавека. Два мільёны кілометраў раздзялялі нас, але мы як-бы не заўважалі гэтай бясконцай далечыні, глядзелі адзін аднаму ў твар, гаварылі, гаварылі...

Зямля нас шукала. Вочы нашы ярка і пераможна свяціліся, у сэрцах нарадзілася няўтольная прага змагання. Мы звязаліся з Масквой і, расказаўшы аб сваіх прыгодах, пачалі раіцца, як лепш увайсці ў арбіту Зямлі і наблізіцца да Месяца.

Фатонны рухавік прышлося выключыць. Калі даць яму волю, ён можа разагнаць ракету да неверагоднай хуткасці — 290 тысяч кілометраў у секунду. Але з такой хуткасцю трэба пачакаць. Яна спатрэбіцца ў будучым, калі адважныя астранаўты накіруюцца ў шлях да бліжэйшай ад Сонца зоркі.

Бязважкасць дала нам магчымасць працаваць. Іван Іванавіч зноў зацікавіўся Плутонам. Доўга глядзеў у тэлескоп, фатаграфаваў, рабіў вылічэнні. I калі я здаваў вахту Віктару, ён раптам падышоў да нас, абняў за плечы і з глыбокім сумам сказаў:

— Вось што, саколікі, у нас траур.

— У чым справа? — спалохана перапытаў Віктар.

— Плутона няма,— задуменна адказаў Дзянісаў.

— Мы не разумеем вас! — закрычалі мы з Віктарам.— Ён сутыкнуўся з каметай?

— Не. Здарылася страшнае і непаўторнае — ён выйшаў з сваёй арбіты, адарваўся...

Мы ўсё зразумелі. Віктар падбег да тэлескопа і прыпаў да акуляра. Я не зводзіў вачэй з твару Дзянісава. Можа ён жартуе? Навіна была такой нечаканай, што не хацелася верыць.