Апошняе я яму ахвотна дазваляў, паабяцаўшы хутка аддзячыць.
Яго непаўналетняя дачка Беніта, грудастая не па ўзросце і, на мой погляд, данельга разбэшчаная, увесь час зазыўна ўсміхалася мне і прымала эфектныя позы, калі прасіла пачаставаць яе цыгарэтай. Я кожны раз аднолькава адказваў ёй, што паліць шкодна.
Жан, як і многія іншыя пражывальнікі паселішча, выклікалі ў мяне абгрунтаваныя падазрэнні. Спрадвеку, з панавання чэкістаў і асаднікаў з Чайнаросі, тут, нібы тараканы, развяліся штучнікі.
Невядомы мне аўтар налепкі, змест якой я прыводзіў вышэй, як ніколі, меў рацыю, бо пладзіліся і размнажаліся яны, пэўна, ужо на генетычным узроўні.
Калі я жыў у Мегаполісе, да мяне раз-пораз заходзіў знаёмы, кожны раз даводзячы мне, што зайшоў выпадкова. Ён любіў паразмаўляць са мной пра тое-сёе, не толькі не абмінаючы вострыя тэмы, а і наадварот, іх, так бы мовіць, падымаючы. Што я быў на прыкмеце ў адпаведных службаў і, пэўна, вісеў на іх камп’ютарах, як і многія мае суграмадзяне, было мне вядома.
Неяк я, дзеля цікавасці, падсунуў пад рукі каляндар і адзначыў на ім дні, калі мяне наведваў мой знаёмы. Кожны раз гэта было напярэдадні, звычайна за суткі да якіх падзей: выбараў там, ці буйных святаў. Штучнік ніколі не прыходзіў да мяне пасля тых падзей, а заўсёды напярэдадні. Некалькі разоў я пасмяяўся з яго, падсунуўшы яму дэзу, пасля чаго ён знік.
Многім штучнікам, якія заракамендавалі сябе і доўгі час былі паспяховымі інфарматарамі, як я ведаў, дазвалялі ў выглядзе ўзнагароды ствараць малыя абслугоўваючыя комплексы — “макі”. Апошнія ўяўлялі сабой нешта кшталтам звычайных хутароў пачатку мінулага стагоддзя: драўляныя дамы дзе-небудзь сярод рэшткаў лесу ці ля якой вады, куды з’язджаліся на кароткі адпачынак заможныя, але сквапныя азіяты, якія ўзбагацелі на гандлі, альбо наркатрафіку.
Цікавасць Жана да маёй асобы верагодна была з таго ж боку, але магчыма я і памыляўся.
“Паслухай, Жан, — спытаў я яго, — чым ты зарабляеш на жыццё?” “У мяне пражываюць кватаранты, — адказаў ён, — яны прыехалі здалёк, у іх шмат дзяцей, і Беніта мамчыць іх і ходзіць па ваду, ежу, мые іх бялізну”.
Я паківаў галавой. Такіх, як ён і Беніта, навокал было шмат. Як толькі ў асобнай сям’і здаралася бяда ці хто з кармільцаў запіваў ці паміраў, то побач заўсёды аказваліся паразітуючыя ўсходнія прыхадні. “Злыдні”, як казала пра іх Мойра.
Чым усё скончыцца ў Жана — можна было пралічыць. Спачатку ён занядужае, а потым сыдзе ў іншы свет. Беніта стане рабыняй і народзіць аднаго ці некалькіх мяшанцаў, а калі знясілее, то і ад яе хутка пазбавяцца.
“Кажуць, вы бачылі “цмока”, які наведвае Адмету з дваццаць першага барака, — раптам нясмела вымавіў ён, — гэта праўда?” “Хто давёў табе такое?” — адказаў я пытаннем, хоць здагадацца было няцяжка.
“Тодар. Калісьці мы разам працавалі на сметніку”.
“Па-першае, — задаволіў я цікаўнасць Жана, — з “цмокам” я пакуль што “не прыкурваў”, а, па-другое, ці не захочаш ты з раніцы мне дапамагчы?” І я, прадбачачы ўжо, што ён скажа, паведаміў, што атрымаў важнае заданне і планую аб’ехаць звалкі вакол паселішча, каб намеціць фронт будучых работ. Дык, ці не згодзіцца ён, калі спатрэбіцца, і я дзе загразну, дапамагаць мне піхаць машыну?
Гэтым пытаннем я пакідаў яму засечку ў памяці, быццам заўтра еду менавіта ў раён звалак, а перспектыва напружвацца фізічна па каленях у смецці павінна была яго напужаць і адмовіцца, што ён адразу і зрабіў, а ў мяне з’явіўся, хоць і ўскосны, а сведка.
Барбі сустрэла мяне на падворку радасным віскам. Мойра таксама чакала мяне. Цяпер, калі ўжо надышоў вечар, без асаблі- вай цікаўнасці выслухаўшы мой, адцягваючы ўвагу, слоўны манеўр, яна спытала пра тое, што яе найперш непакоіла.
“Дык ты едзеш у горад, Берташ?”
“Так, — стрымана паўтарыў я тое, што казаў ёй раней, — мне варта забраць кнігі”.
“Раніцай?” “Але”.
“Я з табой”.
“Не, — рашуча сказаў я. — Іншым разам, Мойра”.
Мы павячэралі ў маўчанні. Жанчына больш не распытвала мяне, але я адчуваў, што яна зноў раздумвае над маім намерам. Што, урэшце, я мог ёй сказаць? Праўду? Але гэта нічога не выра-шыць, а толькі ўскладніць мае задумкі і ўсё тое, што я хацеў зрабіць.
Замест гэтага я прылашчыў яе. Нягледзячы на тое, што сонца даўно змяніў на небе месяц, было яшчэ адчувальна спякотна.
Целы нашыя неўзабаве сталі гарачымі і вільготнымі. Як ніколі шчырая ў любоўных ласках, Мойра абдымала мяне пяшчотна і ў той жа час рашуча і вольна ў памк-неннях.
Читать дальше