Алесь Наварыч - Літоўскі воўк

Ясь цяжка ўздыхнуў:

- Разумею.

- Наша сіла не ў колькасці. Наша сіла - у душы. Разумееш... Слухай далей, я паспрабую ўгаварыць Фогеля... Ведаю, што не адпусцяць, не той час, але пагавару. Ты ж накажы старому Буевічу. Няхай як хутчэй едзе сюды. Мы павінны вызваліць Артура. А Інсургента не чапай.

Аксана сцёбнула каня пужкай.

Ясь падняў Інсургента на вяроўцы, паказаў яму кулак і прамармытаў:

- Доўбень! Не разумееш, што кругом ворагі?

Воўк вінавата махнуў хвастом, міргнуў апуджанымі вочкамі, потым даверліва лізнуў Ясеву руку, маўляў, выбачай, братка, што я ў вашых людскіх справах разбіраюся?!

2. Наўкол вінаваты

Ні ўтапіць, ні задавіць вяроўчынай ваўка Ясь, зразумела, і не збіраўся. Ці можна пазбаўляць жывую істоту жыцця? Тым больш такую даверлівую. Пасля таго як расказаў Буевічу пра тое, што здарылася, стары пан адразу ж загарэўся застрэліць Інсургента. Вінаватага знайшоў! Ясь даў ходу, а дома замкнуў ваўка ў пуні, каб нідзе не бегаў.

Прайшло некалькі дзён. Ні просьбы Аксаны і пана аканома, ні захады бацькі Буевіча, каб вызваліць сына, не дапамаглі. Стары пан загуляў.

Артур тым часам сядзеў пад штыкамі расейскіх жаўнераў у камандзе ўнутранай аховы. За вязніцу быў усё той жа саляны склеп, толькі каля дзвярэй стаяла варта.

Урбановічы - і пан аканом, і Аксана, і нават старая цётка Ўрбановічыха, угаворвалі Фогеля. Нічога не выходзіла. Дабіліся толькі таго, што Фогель не спяшаўся адсылаць арыштанта ў Пінск, быццам вёў следства, допыты.

Ясь, каб нікому не мазоліць з ваўком вочы, хадзіў на балоты паляваць. Звычайна спачатку плыў на чоўне, потым скакаў з купіны на купіну, заходзіў у далёкія, глухія мясціны, дзе, здавалася, не ступала чалавечая нага. Качак тут было мора, і яны зусім не баяліся ні стрэлаў, ні выгляду чалавека. Хмарамі ўздымаліся, хмарамі і садзіліся назад. Гэта тыя, якія маглі лётаць. А колькі іх сядзела без пёраў па хмызах?! Якраз лінялі.

Інсургент, нібы адчуваючы за сабой віну, паказваў сябе спрытным і кемлівым памочнікам. Лепшай паляўнічай сабакі не прыдумаць! Нюх выключны, слых - пазайздросціць.

Як толькі Ясь ускідваў пістонаўку, воўк наструньваўся, каб кінуцца ў той бок, куды ён цэліў стрэльбай. Ведаў, што там абавязкова ў траве будзе акрываўленая здабыча. Праўда, Інсургент ніяк не мог прывыкнуць аддаваць качку цэлай - абавязкова адгрызаў галаву.

Аднойчы на сядзібе Кавальцоў з'явіўся стары Буевіч уласнаю персонай. Ён запатрабаваў аддаць яму Інсургента.

- Воўк здрадліва выдзер майго сына з воза гаршэчнікаў... Мушу паквітацца.

- Няма, пане Буевічу, - зманіў Ясь, адчуваючы, што ўсярэдзіне ўсё пахаладзела, бо Інсургент сядзеў з высалапленым ад гарачыні языком у бочцы ў пуні.

- Дзе ён? - глуха спытаўся пан.

- Я ж кажу, пане, няма, уцёк...

Буевіч цяжка злез з каня, прайшоўся па надворку.

- Цябе бачылі з ім на балотах. І не адзін раз. Ану адчыні пуню, - загадаў свайму чалавеку, які прыехаў з ім.

Пуню адчынілі. Буевіч зазірнуў усярэдзіну, пахадзіў па той пуні, убачыў бочку ў саломе, зазірнуў і ў бочку. Пастаяў, памацаў подсцілку, нечакана рэзка свіснуў. Цішыня.

- Твой воўк будзе застрэлены пры любых абставінах, - сказаў Буевіч, калі выйшаў з пуні. - Я з яго шкуру здзяру!

Убачыў старога Кавальца.

- Калі не выдасце мне ваўка, будзе яму кепска, - яшчэ больш глухім голасам прамовіў пан, тыцкаючы пальцам у Яся.

- Васпане, а пры чым тут Ясь?

- Навошта прыкарміў звера? Воўк і ёсць воўк...

- Злітуйцеся, паночку, - спалохана вымавіў стары Кавалец.

У бацьку накіпала злосць, але сварыцца з панам, тым болей з нейкім яшчэ сваяком не выпадала.

- Будзе так, як я сказаў, - прабурчэў Буевіч.

- Воля ваша, паночку. - Кавалец звыкла ўтупіў вочы ў зямлю.

- Га?! Паламайце граблі! Па лобе б'юцца... - невыразна прамармытаў Ясь.

І яго ятрыла несправядлівасць. Артур такую бучу ўскалаціў, мо і людзей забіваў, а тут вінаваты Інсургент. Крайняга знайшлі.

Пан рэзка абярнуўся.

- Што ты сказаў?

- Гладкай, пане, дарогі...

Буевіч чмыхнуў, тузануў каня. Чалавек дапамог узлезці яму ў сядло.

Як толькі пан паехаў, пайшлі шукаць Інсургента. Адчуваючы небяспеку, воўк пакінуў бочку і глыбока зашыўся ў салому. Ясь пагладзіў Інсургента па лбе.

- Ну, брат, уліплі мы з табой.

Юнак узяў паляўнічую кайстру, пашытую з ласінай шкуры, свае пістонаўку і крамзэлю - крамянёвую стрэльбу, набраў у кашэль хлеба, солі. Па ўсім было відаць, што сабраўся надалёка і надоўга.

- Ты куды, Ясю? - спалохана спытала маці.