Алесь Яфімаў - Прададзеная споведзь

— Калі ласка. Стаміўся?..

— Не, нармальна. — Маявер узяў шклянку і адразу ж выпіў больш за палову.

— Як ты звычайна засынаеш?

— У сэнсе?..

— Хутка ці не? Што робіш, калі не можаш доўга заснуць?

— Ну. па-рознаму.

— Авечак лічыш?

— У дзяцінстве некалькі разоў спрабаваў — нічога, здаецца, не атрымлівалася. А што?

— Ёсць меркаванне, што здароваму чалавеку для таго, каб заснуць, у сярэднім патрабуецца сем хвілін. Чатыраста дваццаць секунд. — Даявед гаварыў вельмі павольна і спакойна. — Мож­на паспрабаваць проста лічыць ад аднаго да чатырохсот дваццаці. Канечне, перад гэтым трэ­ба ўтульна легчы і расслабіцца. У цёмным, свежым, але не халодным пакойчыку, ва ўтульным мяккім ложку.

Маявер пазяхнуў:

— Мне ажно спаць захацелася. — Ён узяў са століка шклянку і выпіў ваду.

— Можаш прылегчы. Дык вось, лічыць ад аднаго да чатырохсот дваццацці. Канечне, чалавек звычайна, асабліва перад сном, лічыць больш павольна, чым праходзяць секунды, але далічыць да канца не так і проста. Увогуле лічыць па ўзрастанні можна «на аўтамаце», таму гэта нецікава.

Маявер слухаў і не мог зразумець, навошта Даявед ўсё гэта расказвае, але ўжо ад самога маналогу хацелася спаць. Ён пазяхнуў яшчэ раз і амаль «расцёкся» па канапе, аднак пакуль яшчэ хут­чэй сядзеў, чым ляжаў. Даявед жа працягваў.

— .цікавей, але і складаней лічыць наадварот — ад чатырохсот дваццаці да аднаго. Часта на­ват не заўважаеш, як збіваешся і пачынаеш лічыць у другі бок. Напрыклад, чатырыста дзесяць. чатырыста дзевяць. чатырыста восем.

Даявед гаварыў павольна і спакойна, робячы вялікія паўзы. Маявер ужо сапраўды засынаў.

— ...пасля падумаеш аб нечым і збіваешся: зноў ідзе чатырыста дзевяць, потым чатырыста дзе­сяць. І толькі пасля разумееш, што пайшоў назад. Іншым разам не можаш згадаць, на якім ліку спыніўся. А сакрэт у тым, што праз некаторы час — звычайна вельмі хутка — паміж лічбаў пачынаюць усплываць нейкія цікавыя думкі, успаміны, вобразы. І ты сам нават не заўважаеш, як пераключаеш усю ўвагу на іх і паглыбляешся ў нейкае падарожжа па сваім уласным свеце. Гэта быццам нейкі транс.

Маявер ужо распластаўся на канапе з заплюшчанымі вачыма. Даявед жа працягваў:

— І калі ў цябе сёння дзень эксперымента, давай правядзём яшчэ адзін. Уяві сабе табло, на якім будуць адлюстроўвацца лічбы, якія я называю. Чатырыста дваццаць. Чатырыста дзевятнаццаць. Чатырыста васямнаццаць. Чатырыста сямнаццаць...

Маявер сапраўды паспрабаваў уявіць сабе нейкае табло. Ён бачыў чорны экран, на якім гарэлі зялёныя лічбы. «Чатырыста сямнаццаць. Чатырыста шаснаццаць.» Аднак неўзабаве ўяўляць лічбы стала цяжка, ён згубіў канцэнтрацыю і проста слухаў павольны і спакойны голас Даяведа. У свядомасці насамрэч пачалі ўсплываць нейкія вобразы, нейкія цьмяныя думкі, якія былі вельмі абстрактнымі і расплывістымі. Здавалася, што голас Даяведа гучыць аднекуль здалёк... Маявер не заўважыў, як заснуў.

Завяршэнне

Прачнуўся Маявер неяк раптоўна, без усякіх падстаў. У пакоі было ціха, святло таршэра было мяккім і цьмяным. Ён проста неяк здрыгануўся — і прачнуўся. Магчыма, проста таму, што спаў у не зусім зручнай позе.

Галава была цяжкай, быццам ён спаў вельмі шмат ці наадварот — закімарыў пасярод дня на некалькі хвілін. Маявер сеў на край канапы, абапёрся лакцямі аб калені і паклаў твар у далоні. Ад рухаў галава крыху закружылася. У пакой зайшоў Даявед:

— Ты памятаеш, дзе ты?

Маявер прамармытаў нешта адабральнае.

— Ты памятаеш, хто я?

— Ага.

— Добра. Тады хуценька адкажы на пытанні. Сем на восем.

Маявер падняў галаву, некалькі імгненняў падумаў і млява адказаў заспаным голасам:

— 56?..

— Сталіца Францыі.

— Парыж...

— Першы элемент табліцы Мендзялеева.

Маявер зноў задумаўся. Цяжка ўздыхнуў і працёр вочы:

— Вадарод?..

— Добра. Цяпер вельмі ўважліва. Згадай падрабязна ўсё, што ты памятаеш з таго часу, як прыехаў сюды. Падрабязна, Маявер.

Маявер глыбока ўздыхнуў і адкінуўся на спінку канапы. Зноў закружылася галава, стала млосна.

— Ну. Калі я прыехаў, паглядзеў на гадзіннік. Было 17:58, мы дамаўляліся на 18:00. Я пазваніў у дамафон, ты адчыніў дзверы. Ты паказаў ванную і прыбіральню. Я памыў рукі і зайшоў у гэты пакой. Пасля. Пасля ты паказаў мне дакументы. Яны адразу ляжалі на гэтым століку. Я іх праглядзеў. Потым я падпісаў дагавор. Ты даў мне таблетку і ваду, я выпіў.

— Што было далей?

— Я памятаю, што ты выйшаў з пакою. Я сядзеў адзін. Пасля, напэўна, заснуў. Здаецца, я разважаў пра сутнасць эксперымента.