Галіна Каржанеўская - Не можа быць

МАТЫЛЬ (сабе). А што калі Аса... Не, не можа быць. Яна сказала мудрую рэч: жыццё сапраўды зменлівае. Палоска чорная, палоска белая… Галоўнае – перачакаць чорную!

РАМОНАК. Значыць, я дапішу сваю паэму?

СМОЛКА. А я паспею дарабіць свае справы... і з табой памірыцца… Праўда? (Лашчыцца да Матыля.)

Званочак сілком вядзе Асу, тая ўпіраецца і верашчыць.

ЗВАНОЧАК. Палюбуйцеся!

АСА. Пусці, расліна! Я чмялю паскарджуся.

ЗВАНОЧАК. Гэтая аферыстка нас падслухоўвала!

МЕДУНІЦА. Даносчыца…

СМОЛКА. Разлучніца! Што, чмялю хацела дагадзіць? Падслухаць і расказаць, так?

МАТЫЛЬ (Званочку). Адпусці яе.

СМОЛКА. Ага, заступаешся...

АСА (вызваліўшыся). Я навіну хацела расказаць. І не чмялю, а вам!

СМОЛКА. Уважліва цябе слухаем.

АСА. Гэты луг… Цалкам... Аж да лесу... Увесь наш луг выкупіў фермер.

КАРОВА (здаля). Му-у-у…

УСЕ (разам). Не можа быць!

АСА. Тэхнікі ў яго – цэлы двор. Сама бачыла.

МАТЫЛЬ. З агню ды ў полымя.

ЗВАНОЧАК (Матылю). І ты ёй верыш?

СМОЛКА. За адзін дзень столькі перамен!

РАМОНАК. І што цяпер?

Ледзь ідзе Пчолка з дзвюма поўнымі вядзерцамі. Стала, адпачывае.

ПЧОЛКА. План я сёння перавыканала. (Выцірае пот.)

АСА. Давай паднясу, сяброўка. (Бярэ адно вядзерца, падміргвае ў залу.) А то мужчыны ў нас нездагадлівыя. (Разам аддаляюцца.) Ды наманіла я ім, гэтым зёлкам лёгкаверным... Няхай патузаюцца.

Дзейныя асобы:

МУЖ

ЖОНКА

АНЁЛ-АХОЎНІК

ЧОРЦІК

СМЕРЦЬ

Верхні ярус. Маладая жонка калыша на руках дзіцятка.

ЖОНКА (спявае). “Люлі, люлі, люлі, дзеткі ўсе паснулі”… Позна ўжо, а таткі нашага няма. На рабоце, мабыць, затрымаўся. Працавіты ён у нас. І ты, сынок, гэткім вырасцеш… “Люлі, люлі, люлі спаць, а я буду калыхаць. Прыйдзе шэранькі ваўчок…”

Ніжні ярус. Мужчына выходзіць з дзвярэй, на якіх напісана “гараж”.

Зіма, сыплецца снег.

МУЖ. Цяжкі сёння дзень выдаўся. Ну, нічога, не ўпершыню. Работа ў нас такая. (Паўза.) Можа, ў краму зайсці па дарозе? Піўца куплю ды і хлеба заадно, жонка прасіла.

АНЁЛ (з правага боку). Лепей без піва абысціся. Галава будзе цяжкай, вочы – мутнымі… Спаць адразу завалішся, з сыночкам не пагуляеш…

ЧОРЦІК (з левага боку). Ой, і смачнае ж яно, піва… “Старажытнаае” возьмеш ці “Балтыку” нумар восем. Пеністае, хмельнае… Адну бутэлечку не грэх кульнуць.

МУЖ. Праўду кажаш. Адну, для расслабону толькі – і дадому, у цяпло, да мілай маёй жоначкі.

ЧОРЦІК. Хі-хі! Усё па плану, усё як я хачу! (Скача ад радасці.)

Верхні ярус. Жонка вешае пялёнкі ды распашонкі.

ЖОНКА. Дзе ж ён? Затрымліваецца... Хлеба на вячэру няма, хаця б не забыўся купіць. Мабыць, зноў гэтым півам накачаецца…

АНЁЛ (збоку). Не думай кепскага, жанчына!

ЖОНКА. Столькі хлопцаў заляцалася, а я яго чамусьці выбрала.

От падабаўся – і ўсё. Сэрцу, кажуць, не загадаеш…

АНЁЛ. Ты ж пакахала яго, і ён да цябе прыкіпеў, а з каханнем вы ўсё пераадолееце. Толькі не трэба сумняцацца. Маліся, кліч Архангела Міхаіла!

ЖОНКА. Забыўся пра нас Бог, неіначай…

Ніжні ярус. Муж выцірае вусы, пагладжвае жывот.

З кішэні курткі відна бутэлька.

МУЖ. От, адразу лепей стала… Зусім другі настрой. Нават зоркі з неба весялей пазіраюць. Да сябрука наведацца, ці што?

ЧОРЦІК (прыхаваўшыся, сабе). Здорава! У нас на дзве галавы адна думка!

АНЁЛ (спяшаючы на дапамогу). Позна ўжо! Цябе жонка чакае з малым дзіцем, непакоіцца. Ды і сябра твой за дзень стаміўся, спаць кладзецца.

МУЖ (весела). А я яму – тук-тук. Хто там? Паштальён Печкін. Толькі не запіску прынёс, а беленькай пляшачку. Я што, дазволіць сабе не магу? Мы з сябруком у адным класе вучыліся, за адной партай сядзелі. Жукоў майскіх лавілі ды дзяўчат палохалі. Пайду!

АНЁЛ (у залу). Вы створаны свабоднымі і самі выбіраеце – якой ісці дарогай, служыць дабру ці злу.

Верхні ярус. Жонка горка плача, дзіця таксама заліваецца.

ЖОНКА. А дзіцятачка ж маё… А сыночак... Так цяжка на душы.

Каб хаця сіратою табе не застацца…

ЧОРЦІК (дражніць). У-у-у! У-у-у! Развяла сырасць. Гэткай бяды –

мужык пасля працы ў госці падаўся. Падумаеш, чарку-другую перакуліць… Дом жа не турма, каб сядзець у ім бязвылазна.

(Спявае.) “Ой ты жыццё, маркота, жыў бы, каб не лянота…”

Ніжні ярус. Муж улукаткі брыдзе па вуліцы, гараць ліхтары.

МУЖ. Вось і дом відаць. Акно наша свеціцца. Яшчэ б наверх піўца для шліфоўкі – і поўны парадак. (Спявае). “Ой, мароз, мароз, не марозь міня…”