Генрых Далідовіч - Цяпло на першацвет

— Не выдумляй,— злуецца Ларыса.— Я адразу ўбачыла, што ён за чалавек, яшчэ летась. Я ж ведала, колькі ён дзяўчат падмануў. Райка з біяфака нават дзіця ад яго чакала...

— А цябе вось не забывае...

— Ды я ж табе гавару: сустракае, такі рады, нават буську ў шчаку даў, пытаецца: «Дык дзе ж твой фраер?» — «У аўтобусе»,— кажу. Адскочыўся, пазыркаў. Бачыць — няма. Зноў да мяне.

— Што за фраер? — пытаюся я.

— Хвілінку пацярпі, зараз скажу,— усміхаецца Ларыса.— Гавару яму: дзякую, да свайго дома дарогу ведаю, так што праводзіць мяне не трэба.

— Я цябе столькі чакаў,— ліслівіць ён,— я так каяўся за наша мінскае... Ты даруй, я цябе толькі адну люблю, а за тое прабач... Які чалавек не памыляецца...

— Памірыліся? — цікаўлюся я.

— Ды ты слухай,— нервуецца Ларыса,— а то не буду расказваць.

«Бяда вялікая,— падумаў я,— такіх раманаў я тысячу чуў. Банальна i пошла».

— Я яшчэ сказала, каб не ішоў,— ідзе, усё выбачаецца, ліпне,— працягвала Ларыса.— Заходзім дамоў. Гляджу: маці, бацька, дзядзькі мае, цёткі сядзяць, прыбраныя, вычасаныя. Я ўсміхнулася, павіталася. На Віктара глядзяць, таксама ўсміхаюцца — ён жа з суседняй вёскі, тутэйшы, дык яго ведаюдь. Маці нават не дала мне распрануцца, адразу пацягнула за руку ў другую палавіну. «Шэльма,— ледзь не трасе мяне за валасы,— напалохала ты нас са сваім Пашкам! Думаем з бацькам, што яшчэ за Павел Мікалаевіч, адкуль ён узяўся?..»

— Не разумею,— здзівіўся я.

— Пачакай,— усміхаецца Ларыса,— усё раскажу. Абураецца маці мая, крычыць на мяне: так напалохаць. Думалі, што здурнела я: не парабіла i двух месяцаў — i замуж ужо задумала выскачыць за незнаёмага чалавска. A які ён? Стары, малады, п'яніца, гультай? Крычыць маці, што дала б веніка i мне, i Паўлу Мікалаевічу...

— Дзівосы, Ларыса! Мне ажно не верыцца.

— Я ўсміхаюся,— працягвала Ларыса,— i гавару: праўда, ёсць такі Пашка, Павел Мікалаевіч, мы з ім разам вучыліся пяць гадоў, цяпер разам працуем у адной школе, збіраемся пажаніцца... Ехалі разам да Мінска, пасля ён пасаромеўся ехаць са мною, да сваіх бацькоў павярнуў.

— Цэлы дэтэктыў,— адмахваюся я,— не хапае яшчэ, каб твая маці прыехала паглядзець на зяця... Чаго ты ўсё гэта выдумала, Ларыса?

— Мне i маці гаворыць: не дуры, дзеўка. Ходзіць да цябе Віктар, бярэ — дык i ідзі. Чалавек тутэйшы, знаёмы, будзеце рабіць у яго вёсцы, вучыць дзяцей. I нам блізка будзе наведвацца.

— Твая маці i праўду кажа,— згаджаюся я,— тут ты не выйдзеш замуж за настаўніка.

— Дык вось я маме сваёй i кажу: не люблю, мамачка, я яго, ненавіджу. Калі падыдзе да мяне Віктар, дык мяне калоціць. Бывае ж, што іншага чалавека цярпець не можаш, такі ён табе праціўны. «Не дуры, дзеўка, raлавы,— кажа маці,— а чаго цябе Віктар сустрэў, чаму разам у хату прыйшлі?» — «Ненавіджу я яго, мама».— «А чорт вас разбярэ,— узлавалася маці,— рабіце самі, што хочаце, хто цяпер бацькоў слухае...» — Сказала, махнула рукою i пайшла, прамовіла ў другой хаце: «Падманула нас...»

— I чаго ты бацькоў злуеш? — спытаўся я.

— А ты не здагадваешся? — перапытала Ларыса.— Не? Тады скажу я. Думаю, напішу дамоў, што прыеду з табою — бацькі скажуць сваякам, тыя — сваім родзічам... Так i да Віктара дойдзе — i адчэпіцца ён ад мяне.

— А чаму ты іменна выбрала мяне ў «жаніхі»?

— А каго я больш ведаю? Ды i Віктар цябе знае, можа, паверыць лепш.

— Ну i паверыў ён табе?

— Відаць, паверыў,— сказала Ларыса.— Загаворваў, прасіўся, але я сказала: «Ідзі i больш мне на вочы не трапляйся, не пераходзь дарогі».

— Дык ты цяпер свабодная?..

— Паўлік!

— Усё, Ларыса Іванаўна, больш не буду,— схамянуўся я, не стаў больш жартаваць,— але ўсё ж ён цябе, відаць, любіць.

— Ты думаеш? Не. Яго мучыць, што я не паддалася яму, што знайшлася адна, якой не засляпіла вочы яго краса, не спакусілі яго абяцанні...

Мы памаўчалі.

— Зайсці вечарам да цябе? — спытаўся я.

— Заходзь,— сказала Ларыса.— Ты ж ведаеш, што адной вельмі сумна.

«Дзівосы! Сапраўднае кіно!— думаў я.— Ларыса магла i не пісаць дамоў пра мяне, яна, можа, сказала гэта толькі мне, што я падумаю, што скажу... I Віктар... Недарэмна яна расказала мне пра яго. Няўжо яна?.. Не ведаю, не ведаю. Толькі я жаніцца яшчэ не думаю, так што, дзевачкі, не пераходзьце мне дарогі!..»

Прызнацца, усё ж Ларысіны расказы мяне збянтэжылі. Я адчуў, што спакой мой прапаў, кожны новы дзень будзе прыносіць мне нешта новае. I Ларыса стане мне не толькі калегам па рабоце, але яшчэ i блізкім чалавекам. I невядома, ці трэба ўсё гэта: нешта гляджу я на яе холадна i абыякава — мо i таму, што Ларыса — не красуня вялікая, не такая ўжо прываблівая ў яе постаць, звычайная, як кажуць, дзяўчына. А можа, нічога Ларыса пра мяне не думае, можа, я сам усё прыдумаў ці хачу прыдумаць?