Генрых Далідовіч - Міланькі

— Не трэба, Вольга,— папрасіў ціха ён, падняўся і ўключыў святло.— Маладыя, яшчэ не ўсё разумеюць... Во як потым народзіцца дзіця, дык і адчуюць большымі сем'янінамі... Цяпер жа адны гулянкі ды ўцехі ў галаве...

— Я не ведаю...— гневалася жонка, так кідала ачышчаную бульбу ў вядро, што з яго ляцелі пырскі.— Але бачу: пакуль што ніякага сумлення і спачування... Як яны не нашы дзеці, а кватаруюць тут. Але кватаранты хоць грошы плацяць...

— Цішэй ты, калі ласка,— шэптам папрасіў ён.— Усяк бывае напачатку. І нелады таксама. Помніш: ты прыйшла да нас нявесткаю, дык таксама нешта не паладзіла са свекрывёю?..

— Але я не ляжала ды не чакала толькі гатовенькага,— тут жа адказала Вольга Піліпаўна,— а сама шукала працы. То тое зраблю, то тое... А не паладзілі са свекрывёю па-другому: яна мела мяне за работніцу, але не мела мяне за паўнапраўную гаспадыню. Сама вызначала, колькі мне сала, малака спажыць. Усё гэта трымала ў кладоўцы, а ключ ад кладоўкі быў толькі ў яе. А я не замыкаю нічога — што ні ёсць, то ўсё ваша... Але ж трэба і мяне паважаць, хоць калі і мне памагчы...

«Ну, некалі жылі бедна, дык калаціліся над кожнаю капейкаю, над жменькаю солі, кавалачкам сала,— падумаў Іван Сямёнавіч.— Папікалі адно аднаго, не дапускалі да кладоўкі... А цяпер... Цяпер усяго хапае... Але чаму ёсць нейкія непаразуменні? Ці маладым хочацца жыць самім па сабе, чуцца самастойнымі гаспадарамі? Але ж ім адным будзе вельмі цяжка... Ды які з Васіля гаспадар? Ён жа ні касіць, ні араць, ні цвіка ў сцяну забіць не ўмее... Ды і мы на што ўсё гэта багацце збіралі? Каму? Сабе? Не...»

— Выходзьце! — раптоўна паднялася, падышла да дзвярэй бакоўкі Вольга Піліпаўна і пастукала па ёй кулачком.— Памагайце гатаваць вячэру...

— Вольга! — з папрокам сказаў ён, вызірнуў з кухні.

— Што — Вольга! — гнеўна ўжо на яго зірнула жонка.— І яны не святым духам жывуць, то хай памагаюць, нечага сядзець на маёй шыі... Або так рошым: я сабе буду гатаваць, а яны — сабе...

— Трэба табе гэтыя раздзелы!

— Ну і мне рукі баляць... І ты некалі на сходы то яшчэ куды бегаў, а я адна дзяцей на ногі падымала ды ўсё глядзела...— апошняе прамовіла гэтаксама гнеўна, але ўжо са стомаю, пабялела ў твары, спынілася, як у яе перахапіла дыханне, узялася рукою за сэрца.— А падзяка мне адна... Яшчэ і смяюцца, што я такая, надта гаспадарлівая, з рукамі парэпанымі, нямодная...

Ён хуценька зачэрпнуў і падаў ёй кубак вады, але яна не ўзяла, адпіхнула яго руку і, абапіраючыся аб перагародку, паволі падалася ў лепшую палавіну.

Іван Сямёнавіч узяў на кухні лыжку і з кубкам вады гэтаксама падаўся туды, дастаў з шафы бутэлечку з валяр'янкаю, адкаркаваў яе зубамі, ад чаго вусны яго запяклі, дрыготкаю рукою хацеў капнуць у лыжку некалькі кропель, але не мог. Тады крышачку лінуў, лінуў і вады, паднёс жонцы. На гэты раз яна ахвотна ўзяла, выпіла, выцерла рукавом рудаваты струмянёк, што пацёк па барадзе. Наліў у лыжку валяр'янкі і вады і сабе, выпіў, адчуў, як пайшоў па роце халадок, як памацнелі аслабелыя рукі і ногі.

Сеў паблізу на крэсле, пазіраючы на жонку: яна, супакойваючыся і, можа, ужо дакараючы сябе, апусціла галаву, закрыла твар рукою.

— Глядзі ты сваё сэрца! — дакорліва сказаў ён.— Так жа можа і інфаркт быць...

Жонка маўчала, толькі на яе шчоках паказвалася нездаровая, нервовая чырвань, а на шыі часта-часта пульсавала невялікая жылка і ўздрыгвала другая рука, што ляжала на канапе.

З бакоўкі выйшаў сын — высокі, у спартыўным трыко, з кнігаю ў руках, зірнуў сюды, бачыў толькі яго, бацьку, але не падыходзіў. Зайшоў пасля на кухню, пастаяў там, але ні за што не зачапіўся, вярнуўся зноў у свой пакойчык. Тады з яго выйшла поўненькая (была ўжо каторы месяц цяжарная) Мая Сцяпанаўна, сюды не зірнула, падалася на кухню.

Іван Сямёнавіч, успомніўшы, што яму пара ўжо ісці ў Вішнёўку на партком, устаў і ступіў ісці на кухню, адчуваючы, як яго водзіць у бакі. Яму аж стала страшна, што апошнімі месяцамі стамляецца ўсё больш і больш, слабее. Куды толькі і дзеліся яго вялікая дужасць ды такое моцнае здароўе, калі мог узяць пад пахі два мяхі бульбы і лёгка ісці з імі...

Зайшоў на кухню і ўбачыў, што Мая Сцяпанаўна схіліла галаву, мыляе вуснамі, як усхліпвае, і абірае бульбу. І як убачыў, што на яе рукі капнула слязіна, то пашкадаваў нявестку, адразу адмовіўся ад той гутаркі, якую толькі што думаў распачаць. Сеў на высокі столак, пацёр даланёю жорсткія шчокі і, ведаючы, што трэба разганяць гэтую прыкрую маўчанку, сказаў:

— Усякае бывае ў жыцці... Але паразумеемся неяк: колькі нас, той сям'і, колькі той гаспадаркі...