Генрых Далідовіч - Міланькі

— Ды што вы ўсё пра гэта кіраванне,— сказаў Павел,— зусім яшчэ не трэба яно мне!

— У перспектыве ўсё будзе,— паківаў галавою Міхась Рыгоравіч.— Толькі я, амаль пяцідзесяцігадовы ўжо дзяцюк, ненавідзячы сябе, падкажу: будзь смелы, пераламі сябе і будзь праўдзівы, такі, якім ты хочаш быць. Не адступайся. Адступіш раз — адступіш і другі. Людзі паважаць не будуць, самому будзе непрыемна... Будзь прынцыповы і праўдзівы...

— Вы ўсё роўна як спісваеце сябе...— сказаў Павел.

— Мне ўжо цяжка перамагчы сябе...— прызнаўся той.— Бо я ўжо шмат чаго ведаю і прывык... І да мяне прывыклі такога...— ён прыплюшчыў вочы і зірнуў у акно.— Хоць мне заўсёды хочацца быць толькі шчырым і сумленным, рашучым, жыць і працаваць высакародна, каб і пра мяне сказалі, як пра Алеся Трахімавіча. Але ж ведаю і сам: так не скажуць, бо я не такі... Вось і апускаюцца рукі, ападае душа... А вып'ю — зноў пад'ем...

«Усё ж як кепска ведаў я дагэтуль Вертуна,— слухаючы гаспадара, думаў Васілец.— Цікавы і супярэчлівы ён чалавек... І нам яшчэ шмат з ім разам працаваць, дык, відаць, наперадзе шмат яшчэ чаго будзе і новага, нечаканага...»

З цяжкім чамаданам Васілец ішоў позна ўвечары па Міланьках. Ішоў да Ларысы.

«Аж непрывычна неяк,— думаў, усміхаўся сам сабе.— Іду не як калега, сябра, а як муж. З учарашняга вечара мы з Ларысаю ўжо муж і жонка... Учора было наша вяселле. Праўда, гэта было не гэтакае вялікае і пышнае гульбішча, як у Маі Сцяпанаўны ды Ірыны Васільеўны, а сціплы вечар... Сабраліся настаўнікі, блізкія родныя, нагулялі ў школьнай сталовай учора ноч, сёння крыху, і вось гулянка скончылася. Іду да Ларысы. Пачынаць новае, сямейнае, жыццё...»

Павел, падышоўшы да Ларысінай кватэры, абмацаў у сенцах знаёмую клямку, адчыніў дзверы і зайшоў у светлую вялікую кухню.

Ля стала, каля акна, сядзелі старыя гаспадары, сын з жонкаю, а на іх каленях — двое маленькіх дзяцей. Тут жа сядзела і Ларыса — ужо ў паліто, у ботах і ў шапачцы. Ля яе на падлозе ляжаў вялікі клунак — увесь Ларысін скарб.

Гаспадары, старыя і маладыя, зірнулі на Васільца з усмешкаю, а Ларыса — з нейкім збянтэжаннем і сарамлівасцю.

— Ну, Дзякую вам за ўсё,— Ларыса паднялася і падала руку гаспадыні.

— Пачакай, маладзічка, так нягожа! — усміхнулася старая кабета.— Каб вам добра жылося і вялося, то трэба па кілішачку...

Падбегла да паліцы, пачала даставаць пітво і закусь. Паднялася і нявестка — прынесла на стол пасуду, кілішкі.

Гаспадар напоўніў чаркі.

— Ну, жывеце багата і дзяцей багата майце! — усміхнуўся гаспадар і падняў чарку.

— Дзякуем,— усміхнуўшыся, лічы, у адзін голас адказалі Павел і Ларыса.

Усе выпілі. Пачалі закусваць.

— Канечне, цяжка вам будзе,— сказала нявестка.— Вот Мая Сцяпанаўна і Ірына Васільеўна ў добрыя дамы нявесткамі пайшлі, на ўсё гатовае, а вы...

— Абы здароўе было ды любасць адно да аднаго мелі,— сказала на гэта гаспадыня,— а астатняе ўсё нажывецца.

— Ну, яшчэ раз за ўсё дзякую,— пасля сказала Ларыса.— Будзьце ўсе здаровыя.

Усе пачалі цалавацца. Жанчыны ўсхліпнулі.

Павел узяў клунак, ускінуў яго на плячо, падхапіў свой чамадан, Ларыса гэтаксама ўзяла ў адну руку чамадан, у другую напакаваную сумку, і яны падаліся на двор. Гаспадары — за імі. На дварэ яшчэ раз — толькі ўжо без абдымкаў — развіталіся, пажадалі адны адным дабра і разышліся.

Павел гэтаксама расчуліўся: толькі што вось так з ім развітвалася сям'я цёці Ядзі, вось так усміхаліся мужчыны і плакалі жанчыны.

На заснежаным ціхім дварэ пад яркім, але халодным месячным святлом сінеўся снег, пабліскваў маленькімі іскрамі, адбіваў цені ад хат і хлявоў. Вуліца была цвёрдая і гладкая, выезджаная машынамі, таму цяпер блішчала, як лязо нажа. Хрумстка рыпеў пад нагамі снег.

Павел ішоў па дарозе і бачыў, што Ларыса ўсё яшчэ плача, а каб ёй не бачыў гэтага, не ставіць сумкі долу і не выцірае слёз, а прыхінае твар да пышнага чорна-бурага каўняра — то ў адзін бок, то ў другі. Але ўсё роўна не магла ўсяго схаваць: былі відаць крышку прыпухлыя вочы і вільготныя шчокі.

— Ну, не трэба, дарагая,— сказаў расчулена Павел.— Мы ідзём на сваю кватэру і нарэшце будзем разам! Хіба мы мала марылі пра гэта? Не чакалі гэтага дня?

Ларыса маўчала, але, здаецца, пакрыху спакайнела, пазірала наперад, дзе выехала ля школы, з вішнёўскай дарогі, і павярнула сюды машына, засвяціла фарамі і яшчэ здалёку асляпіла вочы.

Паўлу не хацелася сустракацца з машынаю: яны наўмысна ішлі на кватэру позна, каб ніхто з людзей не бачыў іх. Уся вёска, канечне, ведала, што яны адгулялі вяселле, але ўсё ж чамусьці не было ахвоты цягнуцца з клункамі днём, быць ва ўсіх на воку.