Генрых Далідовіч - Міланькі

— Так што ў вас яшчэ паперадзе нялёгкае, але цудоўнае жыццё... — усміхнуўся Алесь Трахімавіч.— А на словы свайго сябрука пра вашу прыземленасць, пра што вы гаварылі на днях, не зважайце, бо гэта толькі ганарыстая выдумка-балбатня тых, хто не ведае нашага жыцця, але думае, што яно павінна быць такім, як яны думаюць...

— Ды і мы пасміхаемся з гэтага,— сказала Ларыса Іванаўна.— І думаем пра другое. Можа, вы заўтра, калі дазволіць здароўе, падышлі б у школу на мой адкрыты ўрок па мове? Ваша слова...

— Падыду,— усміхнуўся ён.— Я ўжо сябе адчуваю, як у трыццаць гадоў!

Жонка, стоячы ля гарачай печы, крышку іранічна ўсміхнулася, але нічога не сказала.

— А цяпер, можа, паглядзіце план гэтага ўрока, падкажаце яшчэ што... — сказала Ларыса Іванаўна і падала вучнёўскі сшытак, які быў амаль увесь спісаны дробным почыркам.

— Зараз павячэраем, а тады ўсе разам і паглядзім,— усміхнуўся ён, адчуваючы, што план гэты ўжо і самой настаўніцай, і яе сябрам добра прадуманы.— Хоць я адчуваю: наўрад ці што змагу яшчэ вам падказаць... Будзе заўтра толькі многае залежаць ад вашага выканання задумы і ад працы вучняў...

Павел Мікалаевіч, слухаючы іх, стаяў ля шаф і пазіраў на кнігі. Можа, і выбіраў, што яму сёння ўзяць пачытаць. Бо вунь аднёс, відаць, раней узятыя — ляжыць на стале загорнуты газетаю пакуначак.

— Дык выязджае ваша гаспадыня? — спытаў Алесь Трахімавіч у Ларысы Іванаўны.

— Прадала ўжо хату, узяла задатак... — сумнавата адказала тая, і ён ведаў, чаму той сум.

— Куплялі б вы ды жылі б,— сказаў ён.

— Няма ў нас такой сумы... — усміхнулася Ларыса Іванаўна.

— Мы пазычылі б,— сказаў ён.— Можа, вы і дарэмна ўпусцілі такі шанец. Мелі б свой куток. Працавалі б і аддавалі пакрысе...

— Вялікі доўг... — прамовіў Павел Мікалаевіч, адпіхаючы шкліну і дастаючы нагледжаную кнігу. — Страшнавата... Можа, апытаем дзе кватэру ды дачакаемся, калі будзе новая школа...

— Вы ведаеце,— сказаў Алесь Трахімавіч, разумеючы добра гэтых маладых,— што нялёгка сямейным знайсці куток. Ахватней бяруць халасцякоў ды нежанатых... Ды і хто хацеў узяць кватарантаў, ужо ўзяў... Трэба,— звярнуўся ён да жонкі,— з Анцяю пагаварыць. Адна жыве, няўжо не возьме? Праўда, нейкая нелюдзімая яна, але вы, думаю, зможаце з ёю зладзіць.

— Падыду заўтра, пагавару,— адказала жонка.— Трэба ж памагчы маладым. Хто ім, адзінокім, тут паможа? А цяпер хадзіце есці, вячэра ўжо гатовая... — і пачала даставаць з печы вілкамі гаршчок з бульбаю.

— Пайшлі,— запрасіў жаданых гасцей Алесь Трахімавіч.— Падмацуемся — тады і лягчэй пра ўсе праблемы думаць будзем... — жартаваў наўмысна, каб падбадзёрыць маладых.— Але ўсё будзе добра, дарагія мае. У каго з нас не было цяжкасцей? Жыццё не раз наўмысна падстаўляе нам іх, каб праверыць, што мы за людзі... Слабога духам ломіць, а моцнага гартуе. Вас не зломіць...

Пасля першай нядзелі снежня амаль кожнага дня сіне-чорныя хмары ўхутвалі неба. На дварэ халаднела і цямнела. Сыпаўся мокры і цяжкі снег, але тут жа раставаў.

Праўда, пад вечар неба выяснівалася, вышэла і пачынала блішчаць далёкімі мігатлівымі зорачкамі, дыхала спачатку калючым холадам, а пасля пачынала ціснуць і марозікам. Вялікага марозу ноччу не было, пад раніцу толькі цвярдзела і станавілася гулкай зямля, сцягвалася пад лёдавай скарынкай вада. Раніцаю доўга на дварэ было сіне-бела ад інею і дыму, што вісеў нізка пад хатамі. Толькі ж к полудню гэтая блакітная смуга прападала, мароз знікаў і зямля зноў мякчэла, а пасля сняжыла, і дажджыла па шмат разоў. Дык ужо і хацелася сапраўднай зімы.

«Але зіма, мусіць, будзе яшчэ не скора... — думала Лілія Іосіфаўна, пазіраючы ў акно.— Дык і настрой мой яшчэ не хутка зменіцца... Эх, Пеця, Пеця! Так ты растрывожыў мяне! Расхваляваў і пайшоў да Ірыны Васільеўны... А я... І трэба было ж мне гэтак закахацца... Як дзяўчынка якая...»

...Мая Сцяпанаўна вярнулася са школы, калі ўжо ў хаце гарэла святло, калі Лілія Іосіфаўна нацякла міску дранікаў, насмаліла сала з мясам і цыбулі, заліла гэтым дранікі і паставіла іх на прыпеку — каб не астывалі.

Мая Сцяпанаўна, невысокая, прыгожая яшчэ болей у сінім паліто з сівым пышным каўняром, ружовашчокая, была апошнія часы тая і не тая. Была такая яе прыгожая, стройная, але чамусьці прапала ў яе ранейшая весялосць, а ў вачах нечакана з'явіўся глыбока схаваны смутак, нават трывога і адчай, і гэта — глыбока патаемнае, самотнае — зрабіла адбітак на яе позірку і паводзінах, зрабіла яе неяк больш сталай і раздумлівай, нават зблажэлай.