Генрых Далідовіч - На новы парог

Ён выйшаў са схованкі.

Падышла.

— Прабач, мілы,— прамовіла, прытулілася, пацалавала.— Не было як выйсці раней.

— Паўгадзіны ўжо чакаю...

— Больш жаданая буду...— усміхнулася, закінула рукі яму за шыю.— Так?

Ён не адказаў. Падумаў: смела паводзіцца ўжо з ім. Як жонка. Зусім не саромеецца.

— Змёрз, харошы мой? — схамянулася, адчуўшы яго стрыманасць.— Так? Хадзем тады хутчэй у цяпло. Я хутка цябе сагрэю. Я гарачая.

Узяла яго пад руку і павяла да інтэрната. Узышлі на высокі, абсыпаны снегам ганак. Яна дастала з кішэні футра ключ, адамкнула дзверы.

Ён моўчкі зайшоў у цёмны інтэрнацкі калідор. Сёння, у суботу, ціхі, чужы: сёння ў ім не было дзяцей. Разышліся па вёсках. Мая Сцяпанаўна зачыніла за ім дзверы, зноў пачапіла на іх замок.

Мацаючы калідорную сцяну рукою, мінуў калідор, вобмацкам дайшоў да пакоя выхавацеляў. Сёння чамусьці баяўся і цемнаты, і цішыні — здавалася, вось-вось аднекуль з кута выйдзе і засвеціць ліхтарыкам Сліж, сапсуе і сённяшнюю сустрэчу, і размову, што павінна неўзабаве адбыцца. Вось абмацаў клямку пакоя, адчыніў дзверы. Зайшоў. Тут, у пакоі, было святлей — ад акна. Падышоўшы да яго, адхінуў шторы, адкінуў кручкі і адчыніў акно.

Мая Сцяпанаўна стала на падаконнік, а пасля скокнула яму на грудзі, павісла на шыі.

— Не гарэзуй, як дзіця, дай зачыню акно,— сказаў ён, ссадзіў яе, паставіў на падлогу.

— Сухар! — папікнула яна.— Усюды ў цябе разлік.

Ён не пакрыўдзіўся на яе папрок, зачыніў акно, зацягнуў штору і пайшоў да старой канапы. Сеў. Зняў шапку. Але паліто сёння не скінуў.

— Вельмі акалеў? — запытала, сеўшы яму на калені.

— Ды не...

— А што? Кепскі настрой?

— Ды не бадзёры...— буркнуў, адчуваючы, як яму будзе сёння цяжка гаварыць. Наўмысна і дагэтуль, і цяпер наганяў на сябе незадавальненне і злосць. І, відаць, быў ад гэтага недарэчны.

— Чаму, мой харошы? — прытулілася шчакою да яго шчакі.— Скажы, можа, суцешу.— Адшпіліла верхнія гузікі яго паліто, прасунула руку пад пінжак.— Паспрачаўся з кім? Начальства палаяла? Ці Ларыса?

— Не.

— А ў чым жа прычына? — здзівілася.— Захацеў, мой міленькі, пакапрызіць?

Пацалавала ў вусны. Ён стрымана адказаў.

— Нам сёння трэба, Мая, сур'ёзна пагаварыць...

— Пра што? — запытала з хваляваннем.

— Разумееш...— прамовіў, адчуваючы не толькі хваляванне, але і сорам,— Ну, як табе сказаць...— памаўчаў крыху, адчуваючы, што не хапае патрэбных слоў, а тыя, што прыдумаў раней і меўся сказаць цяпер, зусім не падыходзяць: нейкія яны няшчырыя, чэрствыя, чужыя.— Я не магу так больш...

Яна змаўчала. Уздыхнула. Здаецца, усё зразумела. Што ён сказаў, што меў на ўвазе.

Запанавала цішыня. Няёмкая, гнятлівая.

— Я гэта, мой харошы, ужо адчуваю...— ціха прамовіла праз хвіліну-другую, калі ён ужо не мог выцерпліваць цішыні.— Ведала: прыйдзе вось-вось час, і ты захочаш пакінуць мяне. Здагадваешся, калі пра гэта я адчула?

Ён маўчаў.

— У той вечар, калі я табе сказала, што хачу нарадзіць ад цябе...— сама адказала.— Калі ты не асмеліўся на такое, дык я і зразумела: не адчайны ты. Стрыманы, разважлівы. Сустракаешся са мною і, відаць, асуджаеш сябе за гэта... Для цябе наша каханне і радасць, і вялікая пакута...

Не прамовіў і слова. Слухаў. Яе словы былі для яго як паратунак.

— Я не асуджаю цябе...— з яе вока, здаецца, выплыла слязіна, бо яго шчака стала нечакана вільготная.— Я разумею цябе. Ты ўсё ж кахаў і кахаеш Ларысу. Мною ты толькі захапіўся. На час. Нырнуў у агонь, пагарэў і захацеў выскачыць, бачачы, што гэты агонь табе не патрэбен. У мяне ўсё іначай. Я не кахала і не кахаю свайго Васіля. Я пакахала цябе. Пакахала ўпершыню... Я ж не вінаватая ў гэтым, праўда?

— Я ні ў чым цябе не віню...

Яна ссунулася з яго калень, здаецца, стала перад ім на калені, паклала яму на ногі галаву.

— Як мне ні цяжка, але ідзі, ідзі, мілы. Я не хачу, каб ты пакутаваў. Я хачу, каб табе было добра. Каб ты быў заўсёды вясёлы, бадзёры, здаровы. Толькі ты не забараняй мне кахаць цябе. Без гэтага кахання мне няма чаго жыць на свеце...

Ён не чакаў ад Маі Сцяпанаўны такога. Чакаў дакораў, зневажанняў — не такога. Яна ж збянтэжыла яго. Пасаромела. Адчуў: як не хацеў ні ў чым адступаць, усё ж у тым-сім і адступае. Вось і ад кахання Маі Сцяпанаўны. Пасля, відаць, прыйдзецца адступіць і яшчэ ў нечым. І за гэта, канечне, ён не будзе надта паважаць сябе, лічыць, што робіць усё толькі высакародна. Але як быць? Вось з Маяй Сцяпанаўнай найперш?

— Ты праўду кажаш: я нібы раздвоены...— прызнаўся.— Я мог бы жыць так і далей, хоць Ларыса ўжо і ведае, што ў нас з табою... Але яна... Яна хоча нарадзіць дзяўчынку... Я не магу зноў стаць бацькам і... Зразумей мяне, калі ласка... Бо да Ларысы...