Генрых Далідовіч - На новы парог

Ноччу Васілец пачуў: Ларыса плача.

Адчуваў: гэтыя слёзы з-за іхняга такога халоднага сённяшняга прымірэння, што і не было па-добраму прымірэння, а ўсяго толькі згодлівае маўчанне.

Паляжаўшы крыху, не вытрымаў прыкідвацца, што ўжо спіць. Перайшоў са свайго ложка да яе. Лёг побач. Яна адсунулася, але адвярнулася.

— Ты чаго?

Не адказала.

— Ларыса,— дакрануўся да яе пляча,— Што з табою?

— А табе не ўсё роўна?

— Вось гаворыш абы-што...

— Я заўсёды гавару абы-што... Бо і сама ўжо абы-што... Гэта я раней думала: ты ўвесь аддаўся рабоце, дык табе няма часу зважаць на мяне... А апошнія месяцы бачу: не, табе няма ахвоты, цягі. Ты ўжо, можа, і не кахаеш... Я табе ўжо нібы чужая. Ці нібы сястра, патрэбная жанчына (гаспадыня, домработніца), але...

— Ну, нашто ты так думаеш? — запытаў, але тут жа і адчуў: запытанне яго недарэчнае.

— Нашто? — стомлена, з болем перапытала.— Хіба не бачыш: цяжка, цяжка мне?! Стамілася я ўжо несці нейкі вялікі цяжар!.. Не па сіле ён мне...

Ён не асмеліўся смела запытаць пра той цяжар. Бо баяўся пачуць горкую праўду. А яна таксама не асмелілася сказаць яе. Але абое, мусіць, адчувалі: гэтая недамоўка аднак доўга, бясконца цягнуцца не можа. Рана ці позна яна павінна выплеснуць на паверхню.

Таццяна Сяргееўна з пяшчотаю прыгарнулася да Акаловіча.

— Які ты малады, свежы, юнача! — прашаптала.— Ты ж яшчэ зусім дзіця.

Ён, саромеючыся, пагладзіў яе па валасах, па шыі. Збянтэжыўся за тое, за што не трэба бянтэжыцца,— за сваю маладосць.

Пачалося ў іх каханне яшчэ там, у Міланьках. Яна запрасіла яго прыйсці да яе ў госці — прыйшоў. Сядзелі, размаўлялі пра жыццё-быццё, пра школу і тутэйшых настаўнікаў, людзей, пра літаратуру і мастацтва, кіно. Пасля пачаў прыходзіць сам. Без запрашэння. Яна выходзіла яго праводзіць. Ля брамы затрымліваліся, стаялі яшчэ доўга. У адзін з такіх цёмных і халодных вечароў далі волю пацалункам.

Яна адчула: зноў закахалася. Пасля ранейшых раманаў, расчараванняў думала: яна згублены для жыцця, для кахання чалавек, бо ўсё, здавалася, перагарэла ўжо ў яе душы, страціла ўсякі святы арэол. Аж не, гэты юнак зноў абудзіў у ёй штосьці святое.

Першае іх збліжэнне было няўдалае. З-за Акаловічавай маладосці. Ён засаромеўся, адчаіўся, але яна, сталая, далікатна і па-жаночаму мудра суцешыла яго, накіравала ўсё на лад. Пры гэтым яшчэ пастаралася, каб Акаловіч уявіў сябе пераможцам. І ён, як і кожны мужчына, зарадаваўся, цалкам трапіў у яе палон.

І вось новая сустрэча. Ужо тут, на яго вішнёўскай кватэры. Цяпер яны ляжалі на яго адзінокай канапе ў велікаватым, але яшчэ зусім не абстаўленым халасцяцкім пакоі.

— Якая ты прыгожая! — зноў паўтарыў Акаловіч.— І мілая. У мяне нават не хапае слоў, каб сказаць, якая ты чароўная!

— Смяешся, юнача? Са старой жанчыны?!

— Ты маладая. Табе дасі не болей...

— Не, юнача,— перапыніла.— Я ўжо старая. Каб ты быў не такі юны, па-маладому слепаваты, дык ты ўбачыў бы ўсё...

— Не гавары так, Таня! — папрасіў з маладою мальбою.— Мне нядобра, калі ты так нагаворваеш на сябе. Тады я думаю: я малы яшчэ. Зялёны. Няўдалы. А я ж ужо сталы. Мне дваццаць тры. У мае гады ўжо можна быць бацькам.

— Можна...— згадзілася. А потым прыўзнялася, усміхнулася. Далікатна пацалавала яго ў вусны.— Але ты ніколі не саромейся за сваю маладосць. У чалавека маладосць — можа, і самае цудоўнае з усяго, што ён мае. І мае, як аказваецца, вельмі нядоўга... Мне часамі аж страшна, сорамна: нашто я, старая ліса, спакусіла цябе?

— Не гавары так, Таня,— ён стараўся называць яе на «ты», Таняй, каб нібы параўняцца з ёю,— Ты мяне не спакушала. Я сам... І я рад, што сустрэў цябе... Нейкіх дзесяць гадоў розніцы нічога не значаць...

— Не нейкіх дзесяць гадоў, юпача, а аж дзесяць з добрым гакам! Вось тут вялікую ролю мае гэтае слоўца «аж!».

Ён схіліў яе, а пасля пачаў цалаваць. Яна заплюшчыла вочы, абвіла яго шыю сваімі танкаватымі рукамі.

— Ты зводзіш мяне з розуму, юнача! — прашаптала ў прыемнай знямозе.— Ты, здаецца, забіраеш мяне ўсю-ўсю... І я зноў вельмі хачу жыць, кахаць...

Ён маўчаў, цалаваў, а яна, нібы прадчуваючы небяспеку, нібы гэта яе апошняе каханне, здаецца, з апошнімі парывамі ўпівалася каханнем, гарэла ў полымі пяшчоты.

— Ты слаўны, і я люблю цябе,— сказала пазней, калі ён, сцішаны, маўклівы, ляжаў побач.— Ці ты, мілы, хочаш памаўчаць?

Ведала: некаторыя, надта не маладыя мужчыны, любяць пасля такіх хвілін памаўчаць ці нават і забыцца, заснуць моцным сном. Не адчуваюць ці не зважаюць, што гэтым вельмі крыўдзяць жанчыну.