Генрых Далідовіч - На новы парог

Не ступіў, толькі адхінуў штору і зазірнуў. І анямеў. Не паверыў сваім вачам. Там напраўду была нявестка, але не з кабетаю, а з хлопцам. Не з Уладакам, а іменна з хлопцам. Уладак высокі, з шырокімі плячыма, чорны, а гэты тонкі, худы, светлавалосы. Стаялі сплёўшыся і цалаваліся. І адкуль узяўся гэты хлопец? Ён жа не ішоў. Значыць, прыйшоў сюды загадзя.

«Што ж гэта такое? Сярод дня... Ды што сярод дня! А калі і ўночы! Усё ж адно... Вунь як цалуецца...»

Адчуў: не тое што каб пацягнуць чым зараз нявестку-распусніцу, але і азвацца не можа. Няма сіл. Гэтакая знявага іхняму роду! Ніколі ж у ім такога не было.

Павярнуўся і як чужымі нагамі пасунуўся з кватэры. Толькі выйшаўшы на калідор, з усяе сілы грукнуў дзвярыма. Спускаючыся, чуў: рыпнулі наверсе маснічыны.

Азірнуўся: на пляцоўцы стаяла ўжо Антаніна. Збянтэжаная, спалоханая. І чамусьці трымала ў руках белую касынку, камячыла яе. Маўчала. І ён не абзыўнуўся. А потым павярнуўся і пайшоў далей сваёю дарогаю.

Яна не пабегла ўслед, не запыніла.

«Можа, вярнуцца і сумку забраць? Буду яе яшчэ выкормліваць, калі яна такое вытварае!»

Але не запыніўся. Бог з ёю, з тою сумкаю. Там жа не толькі для Антаніны, але і для ўнучкі.

На дварэ адчуў: дадому не зойдзе. Зусім памлелі ногі. Баляць так, як ніколі не нылі.

Баяўся хоць крышку пацішыць крок. Ішоў і ішоў. Пакуль не дацягнуўся да маладога хвойніку. Вось тут сышоў са сцежкі, сеў па зялёнай, але пыльнай абочыне. Адчуў: сам ужо не зможа падняцца.

Каб хоць глыточак вады! Сохне, пячэ ў роце. І сэрца млее. Боль б'е аж пад лапатку. Коле, нібы шылам.

І, як на тое, нідзе ні машыны, ні якой фурманкі.

Можа, толькі праз паўгадзіны пачуў: гудзе матацыкл. Едзе з Налібак. Дык ён нямогла падсунуўся, падпоўз да дарогі, лічы, стаў на калені, махнуў рукою: стань, чалавек.

Матацыкліст запыніўся. Малады хлопец. У кашулі, у шлеме. Налібачанін. З яго бацькам, Міхалкам, былі разам у адным атрадзе.

— Падвязі, хлопчык, у Бабчын Скон,— сяк-так падняўся, папрасіў.

Той зірнуў на яго і нічога не прамовіў. Відаць, ён быў вельмі белы. Моўчкі кіўнуў на задняе сядзенне: што ж, садзіцеся.

Праз колькі хвілін і дамчаў у Бабчын Скон.

Гаптар папрасіў яго запыніцца каля сватоў, Найдзёнаў. Падзякаваў, адчыніў брамку і патупаў да сянец. Зірнуў У акно: каля яго сядзела свацця і звязвала ў пучкі зёлкі.

Пастукаў кіпцем у шыбіну, паклікаў: хадзі сюды.

Свацця заявілася на двары хутка. Па-ранейшаму трымаецца сваёй, рэчыцкай, моды — у белым вышываным фартуху і ў белай хустцы.

— Дай чаго выпіць,— папрасіў.

Яна з трывогаю зірнула на яго.

— Ну, сватка, і белы ж ты! Як палатно. Ці не занямог?

Ён прамаўчаў.

Найдзёніха шпарка затрусіла да сянец, неўзабаве вярнулася з кубкам вады.

Ён узяў кубак і не мог паднесці яго да губ: трымцелі, як у п'яніцы, рукі.

— А што ж з табою? — свацця ўспляснула далонямі.— Ды на табе і крывінкі няма!

— Зараз усё раскажу...— прамовіў ён, напружыўся і ўсё ж крыху адпіў з кубка. Як там глытнуў, толькі памачыў вусны ды абліў падбародак.

— Кепскія, свацця, весці, так сказаць...

— Ды кажы ты!— напалохалася Найдзёніха.— З Анцяю што благое?

— Ды не. Я і не ведаю, як табе і казаць...

— Ды гавары ўжо як е...

— Ды Тося, так сказаць, распусцілася...

Чырвань кінулася Найдзёнісе ў твар. Зморшчылася: мусіць, забалела, закалола яе хворае сэрца. Ці быў іншы які боль за дачку.

— Ды як распусцілася? — запытала. І цяпер ужо ў яе закалаціліся поўныя ад хваробы рукі.

— З хлопцамі гуляе...

— А божа ж! — і боль, і здзіўленне, і паняверка вырваліся ў яе разам, за адзін выдых. Памаўчала, падышла, абаперлася аб плот.— Хіба бачыў хто?

— Бачылі...

— А хто ж бачыў? — зачапілася за гэта, як за паратунак, каб збавіцца ад такой непрыемнай для яе, маці, навіны.

— Ды бачылі, кажу...

— Можа, людзі і выдумалі ўсё гэта, сват...— пачала заступацца за сваю дачку.— Яна вясёлая, па мне пайшла, любіць пажартаваць, дык і... Можа, і Блін там такую плётку пусціў...

— Ніхто нічога не выдумаў, свацця,— спакойна прамовіў.— Каб хто сказаў, дык я і не паверыў бы. А то сам, на свае вочы вот нядаўна, так сказаць, убачыў... І не хацеў падгледзець, а выйшла так, падгледзеў... І Анці нічога яшчэ не казаў. Адразу з Налібак — сюды, да цябе. Да маці...

Найдзёніха маўчала-маўчала, а потым раптоўна пабялела і паехала-паехала ўніз, нямогла чапляючыся рукою за частаколіну. І вочы заплюшчыла.

Гаптар хуценька ўцягнуў повен рот вады, а потым пырснуў ёю ў Найдзёнішын твар.

Яна аж скаланулася ад холаду і неўзабаве ўзняла павекі...