Аляксей Карпюк - Вершалінскі рай

Маладзіца паволі выцірала шыбу.

— Скончыўся ён даўно! От, пабудуе якую-небудзь няўклюду яшчэ ў Грыбоўшчыне, прадасць не адну тысячу гусей, курэй, не адну тону льну Піне, каб растранжырыць грошы, але больш гэты дзед нічога не выдасць, павер! Усе яго паклонніцы цяпер да мяне ліпнуць, як мухі на мёд!.. Да яго ходзяць, як сама бачыш,—толькі бяззубыя бабулькі ды Піліпіха з Хрысцінай верныя не адстаюць — што ім іншага застаецца?.. Дзівачка з цябе, дальбо! Кожная дзеўка тут адхапіла сабе маладога апостала, а ты, гэткая чартоўскі прывабная?!.

Тэкля як бы раптам скінула з сябе маску.

— А чаго маю зайздросціць, што жарабцоў нахапалі?! — з бязлітаснай грубасцю збялелая маладзіца апякла Рэгіса агнём сваіх цёмных вачэй.— Нахапалі і прамантачваюць сваю жызню!

Яна кіўнула галавой на сцяну, з-за якой далятаў гоман:

— Наглядзеласа я на іх за свой век па горла!.. I радзімак яны ў мяне папалічы-ылі аж занадто, хо-опіць!.. А самі якімі былі — кожны дзень нават у ванне мыліса, зубы рана і вечарам чысцілі, духамі сябе душылі!..

Рэгіс сумеўся.

Тэкля не адставала — са злосцю ўзмахнула рукой з мокраю анучаю.

— Што ўбачыла?! Ён стары і дзівак, дальбо, праўда!.. Затое ў яго бог е, а ў вас за душой — нічого няма!

— Які бог, ты пра што-о?! Скажы, што ты маеш на ўвазе, Фё-окла?!

Але маладзіца зрабіла выгляд, што непрыемнай хвіліны паміж імі не было, пабегла ў куток з венікам.

— О! і тут павуцінка!..

Наводзячы ў кутку парадак даўжэй, чым трэба, Тэкля праз хвіліну праказала ўжо зусім добразычліва, не паднімаючы галавы:

— Шчэ спаткаеце сваю, айцец Мікалай! Кожная за вас пойдзе, дальбо, пойдзе!..

Рэгіс паглядзеў на яе разгублена, аднак яна хавала вочы.

— Дзякуй, што пацешыла... Аднак жа ты з хараактарам!.. Павер, я і не чакаў ад цябе такога!..

— Бо вы таксама скажаце часамі, айцец Мікалай, што і слухаць не хочацца!..— стала не то апраўдвацца, не то папракаць яго Тэкля, а яе смаглы твар заліла ўжо тонкая вінаватая чырвань.— Знайшлі каго ў прыклад прыводзіць!.. Гунцвотаў і лайдакоў!..

Рэгіс усё яшчэ быў збіты з тропу. Ён хвіліну памаўчаў, тады глыбока ўздыхнуў:

— Гм, і я, па-твойму, нічога не варты?.. Гм!.. I ў мяне няма ў душы бога, так?!. Няўжо гэтак нізка скаціўся я, скажы мне шчыра?!.

Дзячок азіраўся на яе, бытта шукаў ратунак.

— Ведаеш, мілая Фяклуша, чаму ўсё ж такі я пью? Мне надта цяжка!

— Праўда?! — Тэкля добразычліва падтрымала яго хлусню.

— Бо я ўсе вашыя грахі на сабе нашу!.. Усе людскія беды ўзваліў на сябе цяжкім бервяном!.. Успомні, колькі да мяне ходзіць, і прыкінь, што мне давялося наслухацца!.. I таму мне вельмі бывае трудна. А вып'ю, і лягчэе адразу, разумееш?.. Не, ты — харошая, добрая, але — жанчына, зразумець сваім бабскім розумам не здолееш!.. Лепш сядай і прычасціся, не саромейся толькі! Звычка прычасця пайшла таксама ад Ісуса Хрыста!

Рэгіс па-панібрацку і з любоўю даў пстрычку распяццю, бытта з Хрыстом ён асушыў не адну бочку віна ды ведае яго, як скончанага забулдыгу.

— Эх, і мужык быў — што трэба! — глядзеў ён на яе ўлажнымі і вінаватымі вачыма.— Ні Павел, ні гэты Пінкусаў балабол — не пьюць, абодва святыя праведнікі, прысядзь!..

У голасе, у манерах гэтага шэльмы — сына жабінскага мужыка, які цяпер аж у Крынкі ездзіў кожны тыдзень да цырульніка стрыгчы ды пырскаць адэкалонам сваю чорную, як смала, бараду, які столькі жыў у Пецярбургу,— была мужчын-ская прывабнасць. У Рэгіса закахалася нават памешчыца са Шчорсаў ды паклікала дзячка ў прымы. Даведаўшыся, што ён праваслаўны, багатая прыгажуня пайшла ў манастыр. Добрай ад шчасця і сардэчнай Тэклі захацелаея чалавека пашкадаваць. З выразам ласкавай добразычлівасці ва ўсёй сваёй фігуры яна пайшла да табурэткі.

У гэты момант на першым паверсе пачулася ламанне ў дзверы. Спевы, крыкі і патэфон у гасцініцы сціхлі адразу.

— Хто там? — насцярожылася маладзіца.— Пачакайце, айцец Мікалай, толькі гляну, каго сюды позно так нясе!.. Свае просто заходзяць, чужы хтось там!..

Тэкля вылецела з пакоя, а за маладзіцай выйшаў і Рэгіс. З дзвярэй у калідор высунуліся цікавыя галовы і насцярожана прыслухоўваліся. Пастаяў, паслухаў і дзячок.

— Ах, смуродзе, ты зноў прыпёрса?! — кагосьці лаяла Тэкля.

— Пачакай, пагаворым! — прасіў мужчынскі голас.

— Пра што гаварыць нам?!

— Ладно, дарую табе ўсё!..

— А-а, даруеш? — выбухнула Тэкля пасля мінутнага маўчання.— Але ці прасіла цябе гэтаго я?!

— Перастань і паслухай! — цвярдзіў мужчына сваё.— Хату будую ў Бераставіцы! Ужо толькі печы засталосо скласці!.. Хадзем, будзем жыці разам! Кафлі белай купім...