Аляксей Карпюк - Вершалінскі рай

— Не будзем псаваць файны матарыял, ён жа такі дарагі, мусі! — вырашыла Хімка.

— Такога нават і ў паноў не бачыла!..

— О! рэдкая матэрыя! Калі будзеш, Нюрачка, ісці, то ўжэ не надто напінайса, тады краі вісецімуць добро!

— Каб не забыць адно!..

— Толькі той бяды, калі забудзеш!..

Дарагія панчохі на тоўстую лытку маладой не вельмі налазілі, жанчыны збаяліся, што парвуцца, і цётка загадала нявесце лакіраваныя туфлі абуць басанож.

— На дварэ — лето, Нюрачка, абыдзешса без іх, цалейшыя будуць!

— Цяпер нават так і паненкі ходзяць па гарадах, сама ў Гродне бачыла, калі з татам бульбу лоні вазілі! — падбадзёрыла сама сябе дзяўчына.

— Толькі ног не мачы, бо набрыняюць адразу... Вытры іх насухо, калі ўжэ ўсадзіла ў ваду! На, выцірай гэтым! — кінула цётка старую кашулю.

Але дзяўчына ўжо была занятая другім. Нібы разглядваю-чы сябе ў люстэрку, Нюрка насцярожана пацікавілася:

— Цётко, а ён, кажуць, надто велькі, праўда?..

Не дачакаўшыся адказу, пырснула смехам:

— Каб не задушыў шчэ, чаго добраго!..

Хімка падумала і адказала не адразу:

— Мой бьгў таксамо мажны мужчына, царство яму нябеснае!..— перахрысціла яна лоб.— I мне здаваласо — такі здаравяка ўлезе да цябе ў ложко, наваліцца і задушыць!.. Ажно ён лёгкі надто быў... Ой, лёгкі, бы хлопчык!..

Зноў абедзве прамаўчалі.

Праз вокны стала чуваць, як па вуліцы з гоманам прайшла на цвінтар новая група плянтаўскіх баб, толькі ні цётка Хімка, ні Нюрка іх не чулі — кожная перажывала сваё.

— Уй, што скажуць бабы з Забагоннікаў, калі даведаюц-цо!.. Што мама пачнуць гаварыць, што скажуць сёстры мае!..— пакруціла галавой Нюрка.— Я то, дурная, хоць і згадзіласа на гэто, не надто думаючы, але не знаю, не знаю, не ведаю, цётачку, што шчэ будзе!..

— Усе маліцімуццо за цябе! Жартанькі, такое дасі людзям — божае дзіця прывядзеш!.. Пра гэто адно ў Бібліях розных ды Івангеліях святых пішуць і з паперці бацюшкі ды архірэі ў пропаведзях расказваюць!..

Дзеўка цяжка ўздыхнула.

— Шчэ я так козтыкі баюсо — не дакраніса, як яно ссаці ў мяне будзе!

— Так адно бывае, калі цябе казыча хто чужы! Як сваё дзіця кране — не пачуеш!

— Не выду-умваеце?! — недаверліва перапытала Нюрка, бытта гэта быў самі важкі аргумент для поспеху ў яе будучай, гэтак незвычайнай, ролі.

— Вядомо. Тваё цело, твая крывінка — сама ж ты сябе не баішса, казычы не казычы!

— Дальбо, праўда...

Жанчыны апусціліся на калені перад іконай дзевы Марыі, пачалі горача маліцца:

— Ойчэ наш, іжэ ясі на небясі, да свяціцца імя тваё, да прыйдзе царство тваё, да будзе воля твая!..

— Амант! — Хімка ўстала першай і паглядзела на Нюрку: — Ну, пойдземо, пойдземо... Як ужэ яно там будзе! Чакаюць, мусі, яны з Альяшом там ужэ...

Дзяўчыну раптам агарнуў панічны страх. Яна заляманта-вала не сваім голасам:

— Ой, ой, што ж гэто я нарабі-іла, дурна-ая!.. Не пайду-у, цётачку, хібо я здурэ-эла?!

— Ну, будзе, бу-удзе табе, Нюрка, вытрыса, на, хутчэй, нас там чакаюць!..

— Я баю-усо вельмі!.. Я ж — грэшная!.. Хібо я раджу божаго сы-ына?! Куды мне, цётачку, учыніць такое, недастойнай?! Мамо-о, скажыце вы-ы мне!..

Неўзабаве Хімка ўжо вяла будучую мацер божую ў асобны домік ля царквы.

У той жа сукенцы з малінавага бархату, у цесных чорных лакіроўках на босую нагу Нюрка ішла, бы па дроце, і сарамліва апускала вочы. Натоўп жанчын расступіўся перад ёй неахвотна. Зайздросныя бабы бесцырымонна разглядалі яе ўбор, стараліся да чаго-небудзь прычапіцца і зусім не зважалі на тое, што Нюрка бачыць ды чуе.

— Ці не замаладая надто? — з помслівым абурэннем абменьваліся заўвагамі.

— Дваццаць два ёй, не болей!..

— I я кажу!.. Дзева Марыя павінна быць ужэ файная баба ды высокая, а гэта — бы пянёк сасновы!

— У самы раз! — стрымлівала іх Хрысціна.

— Кажуць, ніхто не згаджаўсо!

— Няпраўда, бабы! Было ахвотніц много! Альяшоў крыж на гэту паказаў!

— Азначана святым духам!..

— I пасціласа кожны раз, і моліцца як трэ!.. I бацькі яе таксамо бедныя!..

— Але, гляньце, сукенка як тапырыцца!

— I лякеркі абула, бы на які вялікдзень!

— Шчэ ніткі тырчаць якіясь!..

Руселіха прызвала да парадку:

— Ай, не чапляймосо, бабы, ёй і так страшно! Бач — спацела як, бедная!

— А ты не баяласа б, думаеш?!

— Не барані, Хрысціна, ведала, на што ішла!

— Каб толькі ўсё было добро!..

— Дзе той хлапец, чаму не ідзе ўжэ?!

— Унь, а малыя, а малы-ыя — платы як абляпілі!..

— Дзеці, марш дахаты!.. Ну, каму сказала?!

— Ага, так яны цябе і паслухаюццо — не тыя цяпер дзеці! Сабак каб нацкаваў хібо!..