Аляксей Карпюк - Вершалінскі рай

Страшаўцы зацокалі языкамі, зноў заківалі галовамі: гэткую плойму грошай зарабляў адно камендант пастарунка!

Прыляцеў трэці каменячос з вёскі і аб'явіў сябрам:

— Хлопцы, учарашнія багамолкі паскардзіліся старому, што мы спаць ім не давалі ноччу! Альяш мяне ўбачыў і загадаў: «Калі думаеце зарабіць, то слухайце мяне! Да дванаццаці гадзін ночы бушуйце там, колькі сабе хочаце! Як прыйду да вас у дванаццаць, як скажу: «Нячыстая сіла — выйдзі вон!» — то хто ў вокны, хто ў дзверы, але каб і духу вашаго да раніцы не было ля баб!»

Каменячосы ўжо нас не заўважалі.

— Трэ будзе падпарадкавацца, ліха яго бяры, не губляць жа з-за гэтага заробак?! — уздыхнуў засмучаны хлапец.

— А што зробіш? — казаў заклапочаны сябар.— Стары — урэдны, не дай бог!..

Нарэшце будаўніцтва дзіўнага Вершаліна, з дамамі, крытымі маркоўнага колеру дахоўкай, з вялізнымі, як у горадзе, вокнамі, было скончана. За пару тыдняў зрабілі печы, пабялілі сцены, зашклілі рамы, паставілі габляваныя платы...

У першых дамах будучага раю размясціўся сам прарок з Тэкляй і «святой сядміцай». Апосталы пасяліліся са «святымі дзявіцамі», і засталіся без пары хіба толькі міхалоўскі Ломнік з надта заклапочаным нябеснымі справамі Давідзюком (нават стары Майсак не ўстаяў, паддаўся меляшкоўскай маладзіцы!..).

Тым часам няўмольна блізіўся вызначаны прарокам жудасны дзень канца свету. Аднак веруючыя з яшчэ большым хваляваннем чакалі Ісуса Хрыста, які вось-вось меўся аб'явіцца на зямлі. I дзядзьку Альяшу трэба было паклапаціцца, каб яго прароцтва споўнілася.

Неабходна было неадкладна знайсці адпаведную жанчыну, якая магла б нарадзіць сына божага. Стаць ёй на-прошваліся многія актывісткі, што атакавалі саборы ў вялікіх гарадах, ды святая рада іх забракавала — новая дзева Марыя мусіла быць непарочнай.

Апосталы аблазілі Заходнюю Беларусь, дайшлі нават да Валыні, і ўсё ім не трапляўся чалавек паводле густу. Выручыла абшчыну цётка Хімка.

Бацькава сястра ўгаварыла стаць другой мацер божай сінявокую і дзябёлую дзеўку з Забагоннікаў, што ткала ў нас дываны. Святая рада Нюрку агледзела ды згоду на гэты раз дала.

Цяпер узнікла праблема святога зачацця. Бацькам быць Альяшу?.. Усе прыйшлі к вываду, што пра гэта нават не можа быць і мовы — стары прарок для далікатнай місіі не падыходзіў.

Рада ўхваліла — к маладзіцы дапусціць самага здаровага маладога апостала — каменячоса Крэва, які прыняў «новае вучэнне» ды застаўся ў Грыбоўшчыне, прысвоіўшы сабе дзіўную біблійскую мянушку «Архіпатрыцый».

I вось на цвінтары ў Грыбоўшчыне наступіла адказная часіна. З самай раніцы сталі сцякацца агорнутыя нейкім ашалелым пад'ёмам багамолкі. Бабы згрудзіліся вакол асобнага доміка, дзе мелася адбыцца святое таінства, пасталі на калені, зацягнулі новы Вершалінскі гімн:

«Это место есть святое, оно влечет нас всех сюда. Собирает воедино крепка сила господа! Наша церковь — неземная, здесь управляет херувим! Эта церковь золотая, это наш — Иерусалим!..»

Павел Бельскі меў звычай оды пісаць даўзёрныя, бы Алекшыцкая грэбля, як людзі жартавалі, але маладзейшыя бабы вымаўлялі ўжо і новую оду без запінкі, шчэ і бытта адна перад адной выхваляючыся. Дэкламавалі яны ў захапленні, бяздумна, бо бязглуздзіца супярэчыць здароваму сэнсу і толькі ў захапленні можна ў яе па-сапраўднаму верыць,

— Ну, то дзе яны там, чаму не ідуць ужэ?! — нецярпліва пыталіся адна ў адной бабы.

— Хопіць прыхарошвацца!

— Няхай, няхай, калі прыйшлі, то пачакаем! — супакойвалі іх старэйшыя.

А ў гэты час наша Хімка рыхтавала да сустрэчы з «Архіпатрыцыям» забагонніцкую Нюрку.

У балейцы пад сцяной стыла вада з мыльнай пенай, а на лаве і табурэтцы валялася Нюрчына вопратка. Дзеўка нацягвала шаўковую крэмавую кашулю з мярэжкамі. Багаты ўбор Піня ім прывёз спецыяльна, і Хімка выменела яго на царкоўную воўну.

— Ой, а слізкая, вужака, якая, а халоодная — бы бляшаная! — з трывожнай радасцю спрабавала песціцца божая нявеста.— Як дурныя жанкі тых паноў бялізну такую і носяць?!

— I я кажу — няма лепшай сарочкі за льняную!— згадзілася Хімка, падаючы ёй масіўную сукенку з малінавага аксаміту.— Зімой лепш грэе, а летам не парыць гэтак!

Нюрка цяжкую сукенку надзела так, як апраналіся гарадскія дачніцы — каб мярэжкі з кашулі трохі выставалі з расхлістанага каўнерыка. Крэмавая кашулька вылазіла і з нізу, давялося шоў падабраць і счапіць на жывую нітку. Краўчыха не ўлічыла жывата кліенткі, таму перад атрымаўся карацейшым, але перарабляць аксаміт не сталі.