Аляксей Карпюк - Выбраныя творы ў двух тамах. Том 2

Зрэшты, ці ж магло быць іначай?

Гэты самы Дзімка Іваноў на экзаменах аб'ядаўся цукер-камі і перад Станіславам хваліўся:

— Чаго мне перажываць? Тата сунуў мяне ў мед, татка напэўна і ўладкуе!

Амаль чатыры сотні дасціпных, талковых сяброў і аднадумцаў з яго выпуску, што ратавалі Станіслава калісьці ад скупаватых бацькоў, у каго пасля сваркі з маці ён тыднямі жыў, даўно раз'ехаліся па неабсяжнай краіне працаваць. Адны з іх паспелі ўжо зарэкамендаваць сябе выдатнымі хірургамі, вырасці таксама да галоўнага ўрача бальніцы. Іншыя паступілі вучыцца далей альбо сталі ардынатарамі. Трэція з гуманнай місіяй савецкага ўрача накіраваліся аж у Мазамбік, Анголу, Нігерыю, Кубу...

Яго маці паклікала на вяселле ды пасадзіла за ссунутыя два сталы шасцярых хлопцаў з партнёршамі, якія пасля інстытута паддаліся ўгаворам таты, мамы ці проста з-за ляноты ўладкаваліся ў абласным цэнтры, хоць сабе і на паўстаўкі, а то яшчэ на якую работу. Калісьці яны здаваліся такімі мілымі і добрымі, а зараз у іх праяўляліся ўжо тыповыя рысы няўдачні-каў ды зайздроснікаў.

Сыны Вэрыных знаёмых — тэхнічак, медсясцёр, хатніх гаспадынь, што з дому вынеслі адзіны дэвіз: жыць — гэта мець, нешта чулі пра дзівосны зігзаг Рачынскага. Але таму, што ўбачылі на вяселлі, зайздросціць не збіраліся. Гора-медыкі зараз са сваімі партнёршамі старанна напаўнялі страўнікі дармовым пачастункам і, каб не было чуваць жаніху і нявесце, завялі апекдоты.

Нічога пра гэта ведаць не ведалі за сталом, дзе сядзелі гібуліцкія сваякі ды суседзі Рачынскіх. I на секунду ніхто з іх не забываўся, з кім выпаў гонар правесці вечар. Яны мала пілі, елі, бо кожны стараўся як мага больш улавіць ды запомніць слоў вучаных людзей.

8

Неўзабаве зубны тэхнік —распрамянёная, бытта замуж выходзіла сама — свайму дацэнту загадала:

— Нам пара, Эрык!

Вэра кінулася Ліду з кавалерам праводзіць.

Мы з бацькам так хацелі, так марылі!..— паскардзілася гаспадыня на хаду.— А ён, дурань, з кім звязаўся!.. О-ой, як гэта нам перажы-ыць!.. Не дай бог, якія непаслухмяныя цяпер дзеці!..

Ха-ха-ха-ха!..— Ліда аж падавілася смехам, і асколкі заледзянелага каньяку ды золата на яе пальцах, вушах, шыі, пераліваючыся ў святле, пераможна заблішчалі.

Сярод былых студэнтаў выдзяляўся лысы Юзік Жамойда — з чысценькімі, ружовымі ды адтапыранымі, як у лятучай мышы, вушамі.

Дзядзька Юзік жыў над самым Нёманам. Гадоў шэсць-дзесят гэты чалавек хадзіў да рэчкі мераць тэмпературу вады і, хоць яго ніхто не прасіў, усё старанна запісваў. Праз горад пракачваліся войны, разоў восем мянялася ўлада, а ўпарты дзядзька кожную раніцу, у абед і вечарам тупаў да рэчкі з тэрмометрам. Стосік збуцвелых яго сшыткаў з накрэмзанымі лічбамі дэманстраваўся не раз па мясцовым тэлебачанні, фатаграфіі іх неаднойчы публікавала абласная газета.

Што гаварылі зайздроснікі, дзядзька Юзік не слухаў. Ен любіў маладога, як сына. Падпіўшы, ні да каго спецыяльна не звяртаючыся, стары за вясельным сталом паскардзіўся:

— А мая Светка чаму не такая? Бо гэты, як клешч, быў учэпісты да свае навукі! Калі зрабіўся студэнтам, бывала, прый-дзе да мяне з хлопцамі і пачынаюць, бы тыя ксяндзы, нешта шваргітаць па-латыні. Потым мяне раздзенуць дагала, цела ўсё размалююць — нейкія точкі вызначалі. То зноў бяруцца бінтаваць мне галаву, грудзі, калені ды пытаюцца — ці не цісне. Шукаюць тыя точкі, бінтуюць, а мяне пасля і радыкуліт не мэнчыць і цела не ные. А лягу звечара і сплю да самай раніцы, бы малады! Назаўтра ад тых бандажоў, точак, латыні — пахне мне ўсё, як даўней, і твары суседзяў іначай бачу!.. А ўнучцы цёнгле казаў: «Вучыся, Светка! Калі спатрэбіцца, прадам апошнюю лодку!» А яна?.. Прывалачы б яе сюды і тыцнуць носам: глядзі, у якой чалавек пашане!..

За вясельным сталом не прымаў удзелу ў размове толькі цесць маладога. Задумёны, сядзеў ён нерухома, як той буда, ды з філасафічным самапаглыбленнем, з ціхім і мудрым спакоем усё думаў.

У гэты час жонка яго з дачкой лашчыліся, як кацяняты. Аж дзіва брала, што пры такой рознай канфігурацыі твараў, колеру скуры, вачэй і валасоў паводзіны маці і дачкі — усюды аднолькавыя.

Між іншым, хто яшчэ здольны быў на вяселлі нешта ба-чыць, ад нявесты не мог адвесці вачэй. На далікатным паружа-велым тварыку белазубай дзяўчыны з краіны Белай Маўклівасці прабіваўся тонкі сорам. Гэтае не сапсаванае яшчэ дзіця Поўна-чы толькі што адкрыла сабе сэнс прадаўжэння роду, сама спазнала чароўную таямніцу кахання — вечную, ніколі і нікім не разгаданую, не паўтораную.