Аляксей Карпюк - Выбраныя творы ў двух тамах. Том 2

Сыценькі вусаты цырульнік, паводле вясельнага звычаю, які, мабыць, ужо гадоў сто панаваў сярод мяшчан нашага го-рада, замест гальштука таксама меў пад барадой чорны маты-лёк ды ідэальна накрухмаленую белую кашулю. З саліднасцю, што гэтак да яго пасавала, Вацлаў з вялізнай бутлі ад тэрпен-ціну плюхнуў у посуд мутнай вадкасці і дзве шклянкі паставіў перад гасцямі. Даліваючы посуд да краёў, пачаў па-гібуліцку балагурыць:

О, цяпер яны поўныя, як вока, як толькі чокацца імі будзем?!. А то — наліў, бы шкадуючы!.. Пасля дарогі вам трэба дзюбнуць до-обра!..

Але, але! — падтакнула гаспадыня.

Сястра, прычашчайся з намі таксама!

Ва-ацэк, што-о ты, мне не-ельга!— жахнулася гаспадыня.

I тут жанчынка з карычневым тварыкам раптам хапіла дзве шклянкі, паставіла самагонку на буфет ды нешта па-свойму залапатала. Скуласты мужчынка з пушыстай і рэдзень-кай бародкай на мангалоідным твары, са свежымі зрэзамі на сінявата-шэрых космах на жонку бліснуў пакрыўджанымі вачыма, але прамаўчаў. Толькі ўзяў з талеркі тоўсты гурок і са злосцю захрумстаў.

Ну-у, свая-ак, табе не пазайздро-осціш! А-яй-яй! — шчыра пашкадаваў падапечнага Вацлаў, не ведаючы цяпер, што і рабіць.— Нічога, потым абдурым тваю бабу і сваё дабяром — я табе абяцаю!..

Падзівіўшыся на незвычайную пару, расстроеная сынавым выбарам яшчэ больш, гаспадыня сабралася бегчы да гасцей. Адыходзячы, гэтак гасцінна, бытта новых сваякоў пакідала за царскім сталом, запрасіла яшчэ раз:

Ешце, ешце! Усё ешце — і гуркі!..

Толькі цяпер Станіслаў даведаўся — з'явіліся бацькі мала-дой. З буйнай хлапечай радасцю ён уляцеў на кухню, па-панібрацку павітаўся:

— Ма-аня, Ко-оля, дзе вы, чэрці, так доўга прапада-алі?І. Ну, нарэ-эшце!.. Ай, малайчыны, што ўсё ж такі з'яві-іліся!.. Але чаго вы ту-ут, на ку-ухні?!.

Абоіх — яго і яе, у кухлянках, з торбамі — зяць павалок за сабой. На здзіўленне астатнім гасцям, пасадзіў паміж сабой і нявестай. Усё называючы па імені, расказваў ім пра кожнага, хто сядзеў за сталамі. Вяселлю растлумачыў — на Далёкай Поўначы так прынята звяртацца да ўсіх людзей, ды і Тамарыны бацькі яшчэ зусім маладыя — цесцю сорак, а яго жонцы гэ-тулькі споўніцца праз два гады.

Каб бацькам нявесты зрабіць прыемнае, хтосьці з медычак няўпэўнена, але з надзеяй, што яе падтрымаюць, заспяваў пра «Север Дальний». Худы, у джынсавым касцюме ды ўжо падпіты Дзімка Іваноў — з тых, у каго няма нічога святога за душой — бесцырымонна сяброўку перабіў. Добра пастаўленым тэнарам зацягнуў на той самы матыў:

Я со-пер-ни-цу за-ре-жу

Н со-пер-ни-ка убью,

А са-ма я, мо-ло-да-я,

В Сибирь на ка-тор-гу уй-ду-у-у-у-у!..

— Дзіма, ты — дурань!— ледзь не са слязамі на вачах ад абурэння кінула медычка.

Хуліган нешта адказаў, але голас яго патануў у вясельным гуле.

7

Буйнаму свату развярнуцца па-гібуліцку не давалі і далей. Шафёр зазлаваў, павалокся ў суседні пакой, зваліўся на канапу і захроп. Прыбыло яшчэ трое гасцей.

Старога Жамойду, як роднага, былыя студэнты прынялі да сябе. А зубнога тэхніка Ліду, з яе мажным і самавітым кавале-рам, Вэра пасадзіла да сваякоў.

Таўставатая і пульхная Ліда, як навагодняя елка, ззяла залатымі пярсцёнкамі, завушніцамі ды нашыйнымі, мо ў пяць жылак, ланцужкамі, а на яе пярсцёнках блішчалі дарагія ка-меньчыкі каньячнага колеру. Бытта робячы вялікую ласку вя-селлю ды так, каб усе чулі, раскошная прыгажуня паведаміла:

— З дацэнтам мы доўга не затрымаемся! Нават машыны не заганялі на падворак! Вернемся зноў да прафесара Якаўлева! Мікалаю Іванавічу стукнула сення шэсцьдзесят — адпусціў нас ад сябе толькі на гадзінку!

I цераз стол, дзе сядзелі медыкі, пачала пільна прыглядац-ца да маладой.

Пра Лідзіных суседзяў сказаць трэба яшчэ, і больш грун-тоўна.

Жаніцьба аднакурсніка на хірургу з Поўначы магла б надта зацікавіць былых студэнтаў медінстытута, зацікавіць з чыста прафесіянальнага боку. На жывых прыкладах яны маглі папоўніць веды, назіраючы яшчэ адну расу «homo sapiens».

Варта ім было прыгледзецца да мангалоідных твараў, выразу вачэй і характэрнай жорсткасці валасоў людзей Поўна-чы, дзе на сонцы гэтак зіхаціць снег, што зрок толькі і ратуюць такія вочы-шчылінкі, прыдбаныя ў працэсе эвалюцыі мудрай прыродай ды запраграмаваныя ў генах.

Унь, маці нявесты, паводле прынёманскіх мерак — мала-дзіца, а як выглядае?

Але Станіслаў не без жалю заўважыў, што з былымі аднакурснікамі, якія прыйшлі да яго на вяселле, як бы няма пра што і гаварыць. Не мог жа ён падтрымліваць пустыя размовы ці адказваць на іхнія дурныя пытанні: якое на Поўначы забеспячэнне і што можна там «дабыць». Мажліва, упершыню на жывых прыкладах Станіслаў так выразна адчуў значэнне ходкага цяпер тэрміну — інфантыльнасць. Зрабілася вельмі крыўдна — няма каму нават падарыць прывезеныя рогі. Хіба дзяўчатам?