Генрых Далідовіч - Пабуджаныя

Пасля, калі сеў за стол, Соня таксама апусцілася насупраць i з любоўю, радасцю пазірала, як ён смачна есць. Вочы яе цёпла блішчэлі, а на ўсім твары, здаецца, ззяла глыбокая жаночая альбо, лепш сказаць, жончыная радасць. Па нейкім мудрым прыродным законе чалавечнасці жонка вельмі любіць тую хвіліну, калі яе спрацаваны, галодны каханы з прагаю есць тое, што яна зрабіла сваімі рукамі, i рабіла шчыра, з любоўю. Затым, калі ён папіў гарбаты, патушылі святло i падаліся ў спальню. Там ён расказаў трохі пра сённяшні дзень. Пасля на міг замаўчалі, заплюшчылі вочы, i ix, мусіць, у адну i тую ж хвіліну, апаланіў сон.

Як i трэба было, Фрунзе падхапіўся ў восем гадзін раніцы. Стараючыся не пабудзіць Соню — у сне свежую, лагодную, папрыгажэлую,— на дыбачках выйшаў ca спальні. Перакінуўся некалькімі словамі з гаспадарамі пра падзеі ў Мінску, пра кёпскае надвор'е і, папіўшы гарбаты, хуценька пашыбаваў у горад.

Мінуўшы адліжны, з лужынкамі талай вады гарадскі сад, неўзабаве прышыбаваў у земсаюзаўскую сталоўку. Тут на крэслах абапал сталоў ужо сядзела, перамаўлялася нямала сяброў, блізкіх i незнаемых яму бальшавікоў альбо тых, хто ім спачуваў.

— Таварышы, знаёмцеся: вось ён, наш важак! Міхайлаў! — калі ён павітаўся з усімі, падхапіўся з гурту i ўсклікнуў Мяснікоў, які, бач, паспеў ужо прыехаць у Мінск.

Бліжэйшыя памочнікі, Ландар, Кнорын, Магілеўскі, Фамін, Позерн, Алібегаў, прыязна ўсміхнуліся, а вось іншыя, тыя, хто яшчэ на днях нічога не ведаў пра яго, зірнулі ўчэпіста i, здаецца, ca здзіўленнем: вось які ён, наш важак, герой першых рэвалюцыйных дзён у Мінску! Зусім звычайны: сярэдняга росту, без вялікай мужчынскай сілы, лагодны, нават жартаўлівы на выгляд, але здаецца, з вялікім душэўным агнём, з надзвычай пільным i разумным позіркам! I ён з цікаўнасцю агледзеў незнаемых маладых i пажылых мужчын у шынялях, рабочых куртках, у паліто: вось якія вы, наша апора! Упершыню ж яны сабраліся такім чынам — адкрыта, усе разам!

«Ды тут ужо каля сотні байцоў!» — успешна падумаў ён, падміргнуўшы знаёмым дружыннікам, Феліксу Шломскаму i Петрусю Супраневічу, якія добра памагалі разганяць стары тутэйшы паліцэйскі апарат, заслужылі, каб ix прыняць у партыю. У іхняй групе яны могуць стаць першымі мясцовымі бальшавікамі.

Па меры таго як Фрунзе ішоў наперад, у канец залы, прысутныя ўставалі i пачыналі апладзіраваць. Запыніўшыся i павярнуўшыся, ён таксама некалькі хвілін моўчкі паапладзіраваў разам з усімі, адчуваючы вялікае ўзрушэнне: калегі па партыі ўслаўляюць рэвалюцыю, іхні, мінскі, поспех!

Пасля, павіншаваўшы ўсіх са слаўнай перамогай над царызмам i пачакаўшы, калі заціхнуць воплескі, прамовіў:

— Ну, а цяпер давайце правядзём наш першы агульны легальны сход, разам памяркуем, што i як рабіць далей. Як i трэба, выберам спачатку рабочы прэзідыум...

— Міхайлаў! — адразу некалькі галасоў у зале выгукнулі яго прозвішча.

— Мяснікоў!

— Ландар!

Калі абралі прэзідыум, сход павёў Мяснікоў i даў слова яму.

Ён, ведаючы, што некаторыя яшчэ мала ведаюць пра петраградскія i мінскія падзеі, расказаў, што i як адбывалася.

— Таварышы! — падняў галаву, акінуў усіх чэпкім позіркам, радуючыся, што слухаюць вельмі ўважліва.— Мы, рэвалюцыянеры, можам радавацца, нават цешыцца слаўнай перамогай, але мы не павінны, не маем права заспакоіцца. Наперадзе ў нас яшчэ вельмі шмат работы. Ужо сёння, ужо вось тут нам трэба заснаваць Мінскі Савет рабочых дэпутатаў, выбраць яго Часовы выканаўчы камітэт. Калі ў Петраградзе лідэрамі Савета сталі меншавікі i эсэры, то тут утварыць, павесці за сабой Савет можам мы. Думаю, няма патрэбы шмат красамоўнічаць пра тое, што гэта можа значыць не толькi для нас, але i для лёсу ўсёй рэвалюцыі...

— Але пачакайце! — з сярэдзіны залы падняўся высокі вусаты мужчына ў чорнай куртцы.— Тут няма модуса прадстаўніцтва... Мясцовыя меншавікі, эсэры, а таксама рабочыя могуць апратэставаць, не прызнаць наш Савет...

— Могуць,— не збянтэжыўся Фрунзе.— Калі мы будзем марудзіць i памыляцца. Але мы, кажу, не маем права лавіць варон. Мы заснуём Савет i пойдзем на заводы, на фабрыкі, у майстэрні — праводзіць сходы i выбіраць дэпутатаў у Савет. Калі ў Савет трапіць шмат нашых таварышаў альбо тых, хто нам спачувае, то, паўтараю, мы тут будзем мець наш народны орган... Старшынёй Часовага выканаўчага камітэта я раю выбраць Барыса Позерна — члена РСДРП з 1902 года, вопытнага рэвалюцыянера, аўтарытэтнага тут земскага службоўца...

— Усё ж рызыкоўна гэта! — падняўся незнаемы прысадзісты вайсковец у канцы залы.— Варта было б параіцца з лідэрамі эсэраў i меншавікоў.