Генрых Далідовіч - Свой дом

— Данке! Данке шон! [ 7 7 Дзякуй! Вялікі дзякуй! ] — увішна i пачціва схіліў ён галаву. I, пазіраючы генералу ў вочы, намагаючыся зазірнуць яму ў душу, зашпарыў далей: — Мы, беларусы, а таксама сыны іншых нацый i народнасцей, шчыра рады сустракаць вас, нашых вызваліцеляў з-пад расійскай i бальшавіцкай няволі, рады паднесці вам наш гасцінны хлеб-соль! Просім у наш горад, пан генерал!

Той уважліва слухаў, таксама глыбока зазіраў Скураному ў вузкія хітрыя вочы i задаволена хітаў галавою, нібы памагаючы гаварыць жаданыя для яго вуха нямецкія словы, а заадно быццам п'ючы нектар з чутага. Пасля, калі невысокі Скураны перастаў падымацца на дыбачкі, каб хоць дацягнуцца галавою да пляча вайскоўцу, i саступіў убок, генерал падышоў да невысокай, у меру паўнаватай русявай дзяўчыны, адшчыкнуў на трэшчынцы бохана невялікі сухі кавалачак, тыцнуў у соль, укінуў у рот, пажаваў i, падняўшы ўверх палец, закрактаў:

— Гут! Вундэрбар! [ 8 8 Добра! Цудоўна! ]

Пасля юрліва, хоць быў пажылы ўжо, з сіваватымі тоўстымі вусамі i сівымі скронямі, ужо з многімі не сваімі, a ўстаўнымі залатымі зубамі, абгледзеў спрытныя плечукі, поўныя грудзі, малады i свежы тварык русяўкі, ляпнуў раз-другі яе, збянтэжаную, запалымнелую, па шчацэ:

— Айнэ шонэ Мэдхен! [ 9 9 Красуня! ]

Нe азіраючыся, махнуў рукой — ззаду, з афіцэрскай світы, шпарка вымкнуўся рыжак, Шранк, i аддана зірнуў у вочы. Генерал штосьці ціха буркнуў — Шранк хуценька адшпіліў свой карычневы, з жоўтаю акантоўкай партфель, дастаў з яго стос шакаладных плітак і, ужо таксама прыязна ўсміхаючыся, раздаў ix дзяўчатам.

Генерал схіліў галаву перад імі — з падзякаю ды ад свайго захаплення дзявочай красою, а пасля, раптоўна сагнаўшы з твару ўсмешку, перавёў позірк на паважлівую дэлегацыю. Тут як тут каля яго зноў апынуўся Шранк i пачаў па-руску тлумачыць услед за начальнікам, які вёў далей сваю дыпламатычную місію:

— Панове! Камандзір адной з нашых слаўных дывізій генерал Карл Фінкельштэйн дзякуе за цёплы прыём. Як добра сказаў ваш калега, нямецкая армія прыйшла ў Мінск i пойдзе далей на Усход не з заваёўніцкімі, а якраз з гуманнымі намерамі. Мы не збіраемся захопліваць вашы землі, занявольваць вас. Мы хочам вызваліць вас, Расію ад бальшавіцкай дэспатыі, прынесці вам доўгачаканы мір, лад, спакой. Жывіце, працуйце сабе на здароўе, гаспадарце ў сваім доме самі. Умешвацца, тым болей насільнічаць, як гэта рабілі бальшавікі, мы не збіраемся. Нямецкая грозная, але справядлівая зброя нацэлена не на расійскія народы, а на жменьку ўзурпатараў, што спажылі момант i захапілі ўладу, спрабуюць узбунтаваць i падпарадкаваць увесь свет. Наша наступленне — гэта адзіны разумны спосаб выратаваць род людскі, вас ад нячыстай сілы...

Прамовіўшы, генерал зноў артыстычна ўсміхнуўся, бліскаючы жоўтымі зубамі, а пасля паблажліва пляснуў у далоні — за ім дружна запляскала яго непарушная, строгая світа, а таксама i дэлегацыя.

— А цяпер я папрашу мінскія ваенныя ўлады памагчы нам як след раскватэраваць нашы часці.

Тут жа з гурту рухава выйшаў Еўзікаў з Адасём Аўторкам i, паказваючы на карце, пачаў, падбіраючы нямецкія словы, тлумачыць генералу, дзе i якія казармы былой рускай арміі можа ўзяць сабе яго воінства.

Калі ўсё ўладзілі, генерала i яго штаб запрасілі прайсці за вакзал, дзе ix чакалі легкавікі, санкі з коўдрамі, вагоны конкі, i навезлі ўсіх на кватэры. Праз хвіліну-другую на вакзале, паволі перакідваючыся ў горад, загучалі рэзкія нямецкія каманды:

— Габахт! Рухт! Рэхтс ум! Лінкс ум! Маршырэн марш! Курзэр Шрытт! Онэ Шрытт! [ 10 10 Смірна! Вольна! Направа! Налева! Шагам — марш! Карацей крок! Шырэй крок! ]

Калі роты, батальёны выйшлі i пастроіліся на вакзальнай плошчы, наперад вымкнуўся атрад маскарадна апранутага нямецкага аркестра, задзьмуў у бліскучыя медныя трубы i рушыў у горад. За ім, падымаючы галовы i насупліваючыся ад бравурнага пераможнага маршу, затупацелі страевікі, a неўзабаве начало ўязджаць i новае папаўненне — кавалерысты на масіўных, таўстаногіх конях i пяхота на грузавіках. Гэтыя нямецкія салдаты, што стаялі за высокімі бартамі ў шэра-зялёных шынялях, з насунутымі на самыя вочы каскамі, з вінтоўкамі i цьмянымі цесакамі, былі нібы каменныя, пазіралі цяжка i сапраўды звысоку.

Пасля полудня пямецкая салдатня паразыходзілася па прытоеным, пакорлівым Мінску, накінулася ў лаўках па булкі, сала i кумпякі, купляючы ix за нямецкія маркі, а пасля паперлася ў кінатэатры, у паркі. Афіцэры павалілі ў рэстараны.