Генрых Далідовіч - Жар кахання [Апавяданні пра жанчын]

— Можа, i трэба.

— Можа. Але гэта глуміць пачуццё, збядняе свет, радасць, шчасце, жыццё.

Карацей, колькі ехалі, Міхась угаворваў завітаць да яго, але Алеся адмаўлялася. Дома сёння ён не толькі адчуваў неспакой, ён быў сам не свой. Ён не проста жадаў, каб быць з Алесяй побач, ён адчуваў маладое хваляванне, а разам з гэтым усё глыбей i глыбей тануў у супярэчнасці: што рабіць? Калі будзе дабівацца Алесі, дык будзе мець грэх перад жонкаю i дзецьмі, ступіць на шлях распусніка, ці што. Ці, можа, пачуццё да Алесі нечаканае i нямоцнае? Можа, яно паволі ацішэе i адыдзе?

Назаўтра чакаў: можа, Алеся пазвоніць першая. Скажам, з жартам запытае: «Прайшло тваё каханне, выкліканае нашай сустрэчай?» Але яна не падала голасу. Паслязаўтра, хвалюючыся, як хлапчук, ён пазваніў ёй на працу сам (дома ў яе не было тэлефона).

— Ты — што? — здзівілася яна. — Сур'ёзна? Я ўжо забылася пра тую нашу размову. Палічыла: яна — жарт.

— Не жарт.

— Дык няхай будзе жартам. На гэта ёсць сотня прычын.

— Але ёсць сто першая, каб ты ўсё ж была маёй жаданаю госцяй.

— Не-не.

На наступны дзень ён узмацніў тэлефонную атаку.

— Міхась, — папрасіла Алеся, — паразваж, астудзіся. Падумай: што будзе, калі гэта здарыцца? Я маю на ўвазе не толькі, што пра гэта могуць уведаць Алёна i Юра... Гэта ж — вялікі пералом. Ты гатовы да яго?

— Здаецца, гатовы.

— Бачыш, сам кажаш: «здаецца...» А я не гатовая. Я — сем'янінка ад пят да галавы.

— Але ж ты ад пят да галавы чалавек, жанчына. А я — мужчына.

Ён настойваў i ўрэшце дабіўся ад яе: «Я падумаю».

Як ён чакаў канца рабочага дня ў яе бухгалтэрыі! Вярнуўшыся дамоў, падыходзіў да аднаго i іншага акна — выцікоўваў Алесю сярод люду на тратуары ці ў сваім двары, то падыходзіў да тэлефона альбо да дзвярнога вочка: вось-вось яна пазвоніць ці будзе цокаць абцасікамі, падымаючыся на іхні другі наверх! Ён i баяўся, i жадаў гэтай сустрэчы, што, канечне ж, павінна шмат змяніць у ягоным жыцці.

Дачакаўся. Пазваніла. Па тэлефоне.

— Гэта я, — падала голас толькі тады, калі ён, можа, разоў сем выдыхнуў «алё». — Я не магу прыйсці.

— Чаму? — запытаў апалым голасам.

— Ну, як ты не разумееш усяго?

— Разумею, але...

— ...але, — перахапіла яна ход ягонай думкі, — у цябе ёсць Алёна, Валерык i Дзімка, a ў мяне — Юра, Сярожка. Разумееш гэта, муж i бацька?

— Разумею, але ёсць i Яны — Ён i Яна. Я i ты. Яшчэ маладыя людзі, якія мала чаго бачылі ў жыцці. Што да мяне, кажу ж, я закахаўся. Не па-юнацку, слепа, а па-сталаму, глыбока. Чуеш?

— Ты, мабыць, прыдумаў штосьці сам сабе.

— Можа, прыдумаў. А можа, i не. Ды гэта не тэлефонная размова.

— Я званю з вуліцы. Пераканай мяне, што трэба прыйсці, дык прыйду.

— У трубку, Алеська, усяго не скажаш. Трэба бачыць цябе, лашчыщь позіркам, прытуліць i прашаптаць на вуха патаемнае.

— Ты — распуснік альбо летуценнік?

— А як ты лічыш?

— Не ведаю. Ты здзіўляеш мяне.

— Мабыць, хачу быць летуценнікам.

Змаўчала.

— Алеся, кажу ж, не давай волі цвярозай развазе i разліку, дай волю пачуццю! Не заўсёды трэба быць прагматыкам, калі-нікалі варта i палетуценіць.

— Ты адчуў захапленне? Тoe, што вядома з літаратуры як увлечение?

— Не толькі. Больш.

— Удовлетворение страсти?

— Больш.

— Закаханасць? Влюбленность?

— Больш.

— Хочаш сказаць: закахаўся?

— Закахаўся.

— A ці было яно калі, гэтае славутае каханне? Ці не выдумка яно, ідэалізацыя альбо жаданая мара кожнага?

— Я думаю: яно — i мара, i існасць.

— I ёсць цяпер? У наш час? Калі i Яна вымушана пастаянна дбаць пра кавалак хлеба i часта спрачацца з-за дробязей, калі Дом — усяго толькі шпакоўня, калі Радасць — газеты, тэлевізар ці бяседы, калі Шчасце — няўлоўнае штосьці, калі, урэшце, цягнеш сямейны воз, стамляешся, але церпіш i сам сябе падганяеш: пляціся, бо трэба ж плесціся наперад!

— Я думаю: усё падуладна нам i цяпер. Заземленасць, лірыка, сантыменты i эрас.

— Дык мы — нармальныя людзі?

— А чаму не, Алеська? Трэба, кажу, толькі крыху летуценнасці.

Змаўчала.

— Шчырае, страснае памкненне даецца як вялікі дар, як светлы пробліск душы. А значыць...

— Ты ўсё паэт!

— А ты няўжо не жадаеш памарыць, закахацца?

Зноў не адказала. Мабыць, думала, вагалася.

— Чакаю. Ідзі сюды, да мяне, — прашаптаў. — I хутчэй. Цяпер, бадай, тая хвіліна, якая вырашае наш далейшы лёс.

— Не баішся: сустрэча абцяжарыць яго?

— А ты?

— Баюся.

— А ты не бойся.

— А ты не думаў пра тое, што, можа, ускладаеш на мяне лішнія надзеі? Я — звычайная. З таго, з чаго i ўсе жанчыны.