Вінцэсь Мудроў - Жанчыны ля басейну

- Што стаіш? Давай дапамагай! - крыкнуў Івану Мішка Раднёнак, і Іван, азірнуўшыся і ўбачыўшы, што мапа Беларускай ССР вісіць на адным цьвіку, падышоў і наткнуў ражок на цьвік.

- Яшчэ раз сунецца, я гэтаму кіншчыку галаву адарву, - гукаў Раднёнак, поўзаючы вакол Івана.

Каб не замінаць, Іван узьлез на крэсла і стаў вывучаць мапу. Палец ягоны крануўся Віцебску, папоўз у бок Полацка, потым павярнуў на поўнач і спыніўся на кружляку з кароткім надпісам «Бычкі». Іван задаволена аддзьмуўся, зірнуў угору і замёр, ня выпусьціўшы ўсяго паветра зь лёгкіх. На мапе, у левым яе куце, сінела пляма возера, а пасярод гэтай плямы месьцілася яшчэ адна, зялёная і круглявая.

- Ты што, Ваня, прусака ўбачыў? - рагатнуў за сьпінаю Раднёнак, а Іван, кіўнуўшы на мапу, прашаптаў:

- Ненаселены востраў...

- Вось, Бянькоў... начытаўся «Рабінзонаў» – цяпер ненаселеныя астравы мрояцца, - пажартавала бібліятэкарка Люся.

Люся падышла да Івана, і той тыцнуў пальцам у мапу.

- Вунь, на Асьвейскім возеры.

- Цяпер ненаселеных астравоў няма. Усе населеныя. У мяне брат на Шпіцбэрген хадзіў. Казаў – голыя скалы, мароз сорак градусаў, і зь ежы толькі макароны. А жывуць людзі...

- Ці населены, ці не, гэта лёгка спраўдзіць, - прамовіла Люся, узьняўшы на Івана падфарбаваныя вейкі. – Трэба ў Асьвейскую школу ліста напісаць. Маўляў, так і так... просім паведаміць – што гэта за востраў, хто на ім жыве і як на яго патрапіць... Га, Бянькоў?

Прапанова была цікаваю, але лістоў Іван пісаць не любіў і ня ўмеў, і гэтая акалічнасьць яскрава адбілася на ягоным твары.

- Ну, хочаш, Бянькоў, я сама напішу? - запыталася бібліятэкарка, і Бянькоў, скочыўшы з крэсла, кіўнуў галавою.

Востраў на Асьвейскім возеры дарэшты паланіў душу і нават сьніўся па начах.

Іван зьезьдзіў у Азярышча, набыў там мапу Беларускай ССР і, правёўшы чырвоную рысу паміж Асьвеяй і Бычкамі, павесіў мапу над ложкам. Рыхтуючыся да выправы на востраў, ён стаў зьбіраць грошы, цягаючы іх з матчыных кішэняў, вечарамі плёў з алюмюніевага дроту нерат і за ўсімі гэтымі турботамі зусім забыўся на кнігі, якія прынёс зь бібліятэкі.

Кніжкі пыліліся на шафе, і невядома, якім слоем пылу яны б там пакрыліся, калі б маці не паведаміла аднойчы:

- Бібліятэкарка ў горад зьяжджае, зайсьці прасіла. - І Іван, укруціўшы кніжкі ў газэту, доўга стаяў у непаразуменьні, маракуючы – ці напісала бібліятэкарка ліста ў Асьвею, а прашаптаўшы: - Не напісала, - выйшаў з хаты.

Быў канец кастрычніка. На суседзкім агародзе палілі бульбоўнік, у паветры вісела імжа, і таму Іван не адразу разгледзеў – што гэта там стаіць ля бібліятэкі, а калі падышоў бліжэй і ўбачыў матацыкл з вазком, супыніўся і пачухаў патыліцу. У Бычках на такім матацыкле езьдзіў толькі ўчастковы Міхноў, але Міхнову было даўно за сорак, і Іван падзівіўся такому залётніку.

Газэта, у якую былі загорнутыя кнігі, распаўзлася ад імжакі. Іван закінуў у лужу газэтныя ашмёткі, прыхаваў кнігі за пазухай і ўжо зьбіраўся ступіць на ганак, як раптам бібліятэчныя дзьверы расчыніліся і перад Іванам паўстаў прысадзісты хлопец з валізай ў руках.

- Да Сьветкі заяжджаць будзем? - крыкнуў хлопец, зьбягаючы па прыступках, і тая, да якой ён зьвяртаўся, азвалася зь бібліятэчных глыбіняў:

- Якая там Сьветка... Да яе цяпер і на трактары не заедзеш.

Неўзабаве Люся выбегла на ганак, мяльком зірнула на Івана і, счакаўшы хвіліну, навесіла замок на прабой.

- Кніжкі, Бянькоў, можаш сабе пакінуць. Яны ўжо сьпісаныя, - прамовіла Люся, уздыхнула на астачу і, прыціснуўшыся лбом да дзьвярэй, малітоўна прашаптала: - Божухна, няўжо вырвалася?

Празь імгненьне яна пабегла аддаваць некаму ключы, а хлопец, паклаўшы ў вазок перахопленую рамянём валізу і накрыўшы яе брызэнтавай апонай, прыпаліў папяросу.

... Матацыкл ужо праехаў добрую сотню мэтраў, калі бібліятэкарка, ляпнуўшы хлопца па плячы, прымусіла таго спыніцца і, азірнуўшыся, крыкнула:

- Бянькоў, бяжы сюды... ліста табе аддам, - і Іван, пакінуўшы кніжкі на ганку, подбежкам кінуўся да матацыкла.

Ліст быў з Асьвеі, ад дзевяціклясьніцы Аляўціны Івановай. Зь невядомай прычыны дзевяціклясьніца размалявала ліст пунсовымі кветачкамі, І Іван, пабачыўшы такое, пагардліва пасьміхнуўся.

«Добры дзень, Люся, - пісала Аляўціна раўнюткім почыркам. – Ты пытаесься – ці населены востраў, і я табе адказваю: населены, і я сама на ім жыву. Вёска нашая невялічкая, усяго дзесяць двароў, але ходзяць чуткі, што нас хутка пераселяць у Асьвею. Хутчэй бы! А то жыцьця ня стала праз тых цялятаў. Іх да нас зь вясны завозяць, і яны тут да восені пасьвяцца...» – не дачытаўшы старонкі, Іван зірнуў на адваротны бок і прачытаў наступнае: