Вінцэсь Мудроў - Жанчыны ля басейну

- У магілу! – прашаптаў лейтэнант, малітоўна закаціўшы вочы на лямпачку. – Божа, што мне рабіць? – упершыню за апошнія дваццаць гадоў ён згадаў Бога, і адбіткі самотнай лямпачкі іскрамі кволай надзеі мільганулі ў вачах.

“Камандзіроўка сканчваецца ў панядзелак. Калі да гэтага часу палкоўніка накрыюць, можна яшчэ ўратавацца. Са сьледчага ізалятару загад на ліквідацыю не дасі…” – спатыкаючыся на пакручастых сходах, нават забыўшыся зачыніць валізу, лейтэнант рынуўся наверх і праз гадзіну ўжо ліхаманкава выцягваў цагліны з коміну на гарышчы шматпавярховага дому на Махавой. Дастаўшы са схову фотакарткі з выяваю палкоўніка, лейтэнант сьцёр са здымкаў чырванаваты пыл і перавёў дых. На адным са здымкаў палкоўнік абдымаў балерыну Прэабражэнскую – улюбёную бацькавы выляжанку, а на другім, пажоўклым, па-аматарску невыразным, палкоўнік сядзеў на лаўцы ля будынку францускай місіі, а за ягонай сьпінай стаяў яшчэ нехта – падхорцісты, у шэрым пыльніку, якога можна было прыняць за францускага рэзыдэнта.

– Валадарства табе нябеснае, таварыш палкоўнік, - уголас падумаў лейтэнант і ўпершыню за апошнія дваццаць гадоў перахрысьціўся.

У высокім, колеру выцьвілай валошкі небе раставаў празрысты лядзяш поўні. Вецер яшчэ ад раньня разагнаў пахмуру, неба праясьнела, і толькі на даляглядзе, напамінкам аб мінулай непагодзе цягнулася палоска нізкіх хмар. Здавалася, што там, на даляглядзе, разьлілося вялізнае возера, і шызая, на паўсьвету разьлеглая палоска была ягоным уяўным берагам. Ці мала часу лейтэнант аглядаў бязьлюдны абшар, які нагадаў яму роднае Прыдняпроўе, потым ямчэй захінуў ватоўку і расправіў на каленях мапу-пяцівёрстку. На даваеннай, дарэшты зацёртай у пляншэтах пяцівёрстцы было пазначана штосьці зусім ня тое: хутары, цэрквы, млыны на рацэ Вядрошы. Не падымаючыся з валуну, лейтэнант яшчэ раз агледзеў навакольле, маракуючы, дзе гэта ён мог зьбіцца з дарогі, і пачуў раптам як непадалёку пырхнуў конь і мерна зарыпелі колы.

Лейтэнант пасьпеў выпаліць “беламорыну”, перш чым з-за шчытнай сьцяны маладога ельніку выплыла даўгагрывая конская галава. Матляючы ў такт хадзе галавой, конь цягнуў наладаваны мяхамі воз, а на самім возе сядзела, сонна ківаючыся ў бакі, вясковая баба. На чарговым пад’ёме, акурат насупраць валуна, конь спыніўся, прыпаў пысай да травы, і абуджаная баба спалохана ўсхапілася.

- Як я, да Сеўрукоў выйду? – запытаўся лейтэнант, адзначыўшы, што возьніца, якую ён прыняў за старую бабу, наяве аказалася маладой і прыгожай жанчынай.

Прыбраўшы з вачэй кудзеркі валасоў, жанчына пасьміхнулася і, запрашаючы садзіцца, пасунулася на край калёсаў.

- Сядайце, сядайце… Не глядзіце, што конь худы. Цяпер да самых Сеўрукоў з гары паедзем, - прамовіла жанчына зь мяккім беларускім акцэнтам, і лазовы дубец у яе руках са сьвістам разрэзаў паветра.

Калёсы трэсла неверагодна. Ад тае калатнечы ў лейтэнанта нават памутнела ў галаве, і ён ніяк ня мог уцяміць, пра якога гэта палкоўніка вядзе гаворку спадарожніца.

- Нам яго артылерысты падаравалі. На правую нагу прыпадаў. На ўвесь калгас толькі гэты конь. Але і то добра. У суседнім, імя Кагановіча, і таго няма. Збожжа са станцыі на сабе носяць, - спадарожніца балбатала без супыну, і калдобіны на дарозе ёй не заміналі.

Праселіца завярнула ў хваёвы пралесак, калёсы пакаціліся па шыльніку, і лейтэнант здолеў, нарэшце, зварухнуць прыкушаным пад час язды языком.

- А што… здаецца, калісьці тут царква стаяла? – запытаўся ён, сьлізгаючы вачамі на дзідах хваёвых вершнякоў.

- Была царква. Нават дзьве. Адну дык яшчэ да вайны ў клюб перарабілі, а другую, што на гары стаяла, дык пазалетась… на печы разабралі.

- Цяжка, гляджу, вам тут, - прамовіў лейтэнант, скасіўшы вока на калена спадарожніцы.

- Анягож, - спадарожніца хвастанула Палкоўніка, памаўчала трохі і, павярнуўшы да лейтэнанта забранзавелы ад загару твар, акрыялым голасам запытала: - А вы да нас з раёну ці з самой вобласьці?

- З раёну. Па каморніцкай справе.

- Землеўпарадчык, значыцца?

- Ён самы, - кіўнуў лейтэнант, не адрываючы вачэй ад жаночых каленяў.

- То ж заходзьце, як час будзе. Я адна жыву…

На кароткі міг лейтэнант застыў у нерухомасьці. Прапанова была спакусьлівай, але ж служба… Лейтэнант возіркам глянуў на жанчыну і, сказаўшы сабе кароткае слова “Адставіць!”, скочыў з калёс.

- Калі тут заходзіць?... Загадалі ў аддзеле вунь тую гару абмерыць. Пайду, зірну.

- Ці ж пусьцяць вас туды? – зь нечаканай пасьпешнасьцю адказала жанчына. – Салдаты там нейкую халеру капаюць.