Барыс Пятровіч - Сон між пачвар

* * *

— Антоська, паслухай, цягнік жа ў гадзіну прыйшоў. Дзе ж ты быў? Дзе ж начаваў? Ай-я-яй, што ж я нарабіла... Мо хоць на вакзал вярнуўся? Усё ж сярод людзей... А ночы, ночы якія халодныя зараз!..

* * *

Калі з-за дзвярэй пачуўся заспаны мужчынскі голас «Хто там?», Антось асцярожна спытаў:

- Прабачце, Хомічы тут жывуць?

- Не, такія тут не жывуць, і дзе жывуць, не ведаю,— сярдзіта прабурчэў мужчына.— Шляюцца розныя сярэдначы, будзяць...

Антось епусціўся на пляцоўку між паверхамі, прысеў на падваконне, задумаўся: «Во патрапіў, дык патрапіў. Прыехаў, называецца, да сястрычкі на ўлазіны. На гарачыя дранікі ды халоднае вінцо... Дзякуй... Куды ісці цяпер? Куды падацца?.. Мо да раніцы перачакаць тут, на падваконні. Усё ж не на вуліцы».

Антось прыладзіўся ямчэй, прыціх. Снег у чаравіках пачаў падтаваць. Замёрзлыя ногі сталі адыходзіць, пабольваць і паколваць...

«А-ат,— вырашыў Антось,— пайду ў гэтую кватэру папрашуся. Растлумачу ўсё. Можа, не прагоняць. Зразумеюць, не звяры ж...»

Антось лёгенька націснуў на кнопку. Лёгенька, бо не хацелася ўстрывожваць людзей. Але званок за дзвярыма пачуўся, як падалося, аглушальны. Антось ажно прыгнуўся ад неспадзёўкі. Дзверы нечакана хутка расчыніліся.

На парозе, у паўзмроку стаяла жанчына ў начной сарочцы, з распушчанымі валасамі... Было ў яе постаці нешта да болю знаёмае. Аленка?.. Аленка!..— застыў на губах крык. Антось заплюшчыў вочы, трасянуў галавой, каб прагнаць мроіва.

- Праходзь, Антон,— сказала Алена сваім мяккім, запомненым на ўсё жыццё, голасам.— Праходзь, не стой на парозе, я цябе шчэ ў першы раз, пачуўшы, пазнала.

- Я, ведаеш, да сястры прыехаў,— пачаў тлумачыць Антось, крыху апамятаўшыся.— Ды вось дом яе аніяк не знайду. Напісана дваццаць першы, а тут такога няма...— Антось таптаўся ў парозе, лазіў па кішэнях, шукаў, лавіў паштоўку, а ў кватэру зайсці не адважваўся.— Прабач, што пабудзіў... А ты тут жывеш?..

- Жыву, як бачыш... Праходзь...

У цёплым пакоі Антось зусім размяк, зніякавеў і захмялеў. Пачаў быў нешта пытаць, блытаючыся і збіваючыся. Пра былых аднакурснікаў, пра змены, пра жыццё... Аднак Алена перапыніла яго:

- Кладзіся покуль спаць, а заўтра раніцой пра ўсё пагаворым. Будзе час.

* * *

— Дык, кажаш, на вакзале праседзеў... Я й бачу, што вочы стомленыя, чырвоныя. Ведама, які там сон. Хоць і ноч — цягнікі адзін за адным шнуруюць. Паўднёвы напрамак... Аб'явы раз-пораз гундосяцца. Я там і гадзіны не выседзела б... Мо падрамаў бы троху з дарогі, а то я за стол адразу...

* * *

I сапраўды, які там сон...

Хіба ж заснеш, калі ведаеш, што за сцяною, у суседнім пакоі, ляжыць і, мажліва, таксама не спіць, тая, пра каго марыў усё жыццё. Ляжыць побач з чужым, так, з чужым мужчынам, хай сабе і мужам.

Зноў згадваючы яе твар — цяперашні, у паўзмроку, які заўсёды скрадвае гады, Антось дзівіўся: як змянілася яна... Як змянілася... Стала падобнай да звычайнай жанчыны, якіх на вуліцы сустрэнеш на кожным кроку. Сустрэнеш і пройдзеш міма... На іхнім курсе яна лічылаея самай-самай... Усе прарочылі ёй шчаслівае, бестурботнае жыццё, шматлікіх каханкаў, прыгожыя апраткі... Дзе яно ўсё гэта? Змаршчынены твар... Замучаная клопатамі, затлумленая праблемамі, загнаная жыццём, шэрая, непрыкметная жанчына...

Антось кахаў яе ўсе пяць гадоў вучобы. Безнадзейна. Ад пачатку ведаючы, што ў гэтую латарэю яму не выйграць. Ен не спадзяваўся, ды і не думаў нават, узяць гэтую непрыступную вежу доўгай аблогай, цярпеннем. Хоць збоку магло менавіта гэтак падацца. Бо ён ніколі не ўтойваў сваё каханне да яе. I як ні балюча яму было бачыць яе з іншымі хлопцамі, ён усё ж пакідаў ёй заўсёдную надзею, што ў любы момант яна можа прыйсці да яго і ён будзе рады ёй, прыме яе... Яна не прыйшла. Пасля вучобы яны раз'ехаліся. Проста раз'ехаліся як чужыя. Адзіны плён гэтых пяці гадоў — верш, які напісаў Антось на пятым курсе ў прадчуванні блізкага расстання. Напісаў па-руску: «Свет сошелся клином... Все надежды тают, В небе журавлином, Вороны летают. Закрываю веки, И тебя я вижу, Открываю веки, Милую навеки, Лишь тебя я вижу, Вижу — ненавижу...» Гэта быў апошні ягоны верш.

I вось сустрэча. Ен ведаў, што па размеркаванні яна паехала ў гэты горад. I яшчэ ў цягніку мроілася яму сустрэча з ёю. Выпадковая, у старым гарадскім парку.

Менавіта ў парку — адзінай вядомай яму славутасці гэтага горада. Але... Жыццё часам апярэджвае мары...

Як усё ж змянілася яна. Сем гадоў прайшло. Толькі сем. А што засталося, акрамя хіба голасу, ад той, запомненай, мілай дзяўчынкі, лёгкай, як матылёк, смяшлівай і бесклапотнай...