Алесь Разанаў: Пчала пачала паломнічаць

Таго, хто бярэцца за зброю, зброя таксама забірае і абавязвае, каб ён укладаў у яе сваю змогу, сваё ўменне, свае жыццё.

Зброя пад забаронай: да яе нельга звяртацца, каб адплаціць за крыўду ці за абразу, нават калі свярбяць рукі, але калі да яе звяртаецца той, хто крыўдзіць і абражае,— яна найлепшая абарона.

I з аднаго, і з другога боку зброя з'ядноўвае ўсіх, як сяброў, як братоў, але паміж самімі гэтымі бакамі разворвае баразну барацьбы.

На зброі зазубрыны, аднак вызвоньзае ў ёй ста-радаўняе — «зубрынае» — высакародства брон-зы.

Зброя: на полі бою разбураны бор целаў, над полем бою абразовы рой душаў.

Конь тупае ступою, і, у адпаведнасці з тым, які тут топас, якая тут тапаграфія, яго ступа то спутаная, то свабодная. Аднак ступа ступы не залежыць ад гзтай — топкай ці тупкай — тапаграфіі, яна ў яе свая, і свой рухавік — памяло, і свой пілот — баба-яга, ці, па-іншаму, ёга; ступа ляціць, і расступаецца перад ёю адлегласць, і верталёты-«цюльпаны», «Ілы» і «Тупалі», калі сустракаюцца з ёю, захапляюцца ёю — для іх яна выступ у поступе, уступ у басконцасць.

Але калі ступа пачынае сама захапляцца сабою, яна робіцца сапсутаю і са сваёй ступені спадае на той план быцця, дзе пануе побыт.

Ды за лясамі, рэкамі, стэпамі ёсць у ступы свае сваякі і свае заступнікі — ступы-бажніцы, якія нястомна пытаюцца ў наступнасці: «Дзе пуп зямлі?» і якім наступнасць нястомна адказвае: «Пуп зямлі — ступа».

Лацінскае s o l — квінтэсенцыя свету, соль рэчаіснасці.

Нямецкае S o n n e знае сэнс (Sinn) усіх з'яў; яно ззяе, як звон, і, як звон сваю звонкасць, выпраменьвае сваё ззянне, свой «зной», на ўсе зоны прасторы.

Стараславянскае слъньце сланяецца ад небасхілу да небасхілу: у ім тая няспешнасць, тая ленасць, якая дазваляе ўсім істотам адчуваць сябе далучанымі да лона вечнасці.

Італьянскао s o l e ў арыі жыцця выконвае сольную партыю.

Рускае с о л н ц е пасылае свае пацалункі ўсім абліччам (лицам), але сланечнікам (подсолнухам) — найахвотней.

Беларускае с о н ц а — бясконцы сон, які абяцае, што некалі ён увасобіцца ў яву.

Чэшскае s l u n c e лунае па самай строміне неба, замкнёнае ў абалонцы — у «лунцы» — смугі, месяцовасці («луннасці»).

Славацкае s l n k o ласкавае і ўсяму, што ёсць у людзях ласкавага, яно адслонена, як акенца.

Сербскае с у н ц е з сумай гаркавых высноў сунецца ў восень, верачы, што там яны выспеюць у ласункі.

Літоўскае s a u l é насяляе сялібы, якія яму відаць і, хроснае гэтаму свету, надзяляе яго сваім найменнем: pasaulis.

Сарочка творыцца з сораму: калі Адам і Ева зразумелі, што яны голыя, яны паспляталі сабе ўборы, якія змаглі б засланіць ад боскіх вачэй іх галечу.

Ці яна крамная, ці шарачковая, ці, як у Індыі, сары, сарочка — родавы знак чалавека, ён ёю «сурочаны». Ён можа выбраць сабе сарочку, якая яму падабаецца, змяніць яе, скінуць, і гэтым ён розніцца ад усіх іншых жывых істотаў, чые «сарочкі» намёртва зрасліся з целам: каб вызваліцца ад іх — трэба памерці.

Выгнаны з раю, чалавек скіроўваецца ўпрочкі, у вонкавы свет, дзе ён будзе жыць па-сірочы і дзе адзінаю рэччу, якая яму застанецца як спадчына і як напамінак пра страчаную айчыну, будзе сарочка.

Прыкмета: хто родзіцца ў сарочцы,— шчаслівы.

Смяротны праклён: «Хай не чапае цябе сарочка!»

На таго, хто не мае сарочкі — ці, можа, сораму — сварыцца сарока.

I толькі ў сарачыны, праз сорак дзён пасля таго, як чалавек пакладзецца ў сырую зямлю альбо ў саркафаг, чалавечая душа канчаткова «рассу-рочваецца»,«рассарочваецца» і, вольная ад прыцягнення ўрочышча ценяў, паварочваецца да зор.

Пячора — як слімаковая ракаўка і чарапашы панцыр: у ёй туліцца жыццё, якое яшчэ не здольна быць сам-насам з вечнасцю і бязмежнасцю: яно мае патрэбу ў тым, што яго абмяжоўвала б, што яго ахоўвала б ад небяспечнай рэчаіснасці і такім чынам захоўвала для наступнасці,— у прасторы, якая была б яму ўпору.

Пячора — прарочыца: у яе чэраве назапаш-ваюцца магчымасці, песціцца «чалавекасць», датворваецца чалавек, паўтараючы сабой прызначэнне і долю пячоры: як і яна, ён у рэшце рэшт вычэрпваецца і адпрэчваецца, становячыся проста чэрапам, у вачніцы якога будзе ўглядацца будучы Гамлет.

Сваёй пашчай пячора ўчаперваецца ў вонкавы асяродак — у пясчанік, а сваёй прарочасцю ў таго, хто перакрочвае тое, што чуюць вушы і бачаць вочы.

Месцазнаходжанне пячоры ва ўчора, у па-заўчора, а можа, нават у праўчора. У пячоры гарыць вогнішча: на ім нешта смажыцца, нешта пячэцца. Па яе сценах скачуць чараўнікі — чырвоныя водсветы і чорныя водцені, і самі яны спярэшчаны пячаткамі «чалавекасці» — почыркамі і рысамі.