Алесь Разанаў: Пчала пачала паломнічаць

Маланка жне, гром малоціць, маланка — серп, гром — молат; яны такія розныя, такія непадобныя, але іх яднае гармонія.

Палова на палову — ловы: у іх адна палова ловіць другую, левае — правае, свавольнае — вольнае, змысловае — адмысловае.

Паволі, нібы яны валаводзяць, у ловы ўплываюць поплаў і волміна і, каб даўмецца, што гэта за «love», на злом галавы імкліва, падымаючы на дыбы логавы, убягае лес — во хваёвы, а во яловы.

Вымалёўваючы авальны гук «о», у ловах вымаўляе сваё слова паляўнічы рог, а чыннікі эвалюцыі — дзіда, страла ды волава — асвойваюць свае ролі.

Нібы палову ад зерня, ловы ацярушваюць ад першай паловы тое, што кволае і палахлівае, а ад другой найперш адымаюць тое, што вылучаецца,— волатавае.

Ловы авалодваюць галовамі і маюць набыткам тое, што бяруць у жыцця; і кожны раз жыццё пытаецца ў іх: ловы, мо ўжо даволі?!.

Камень пукаты, нібы яйка. Калі яйка (пры-намсі, велікоднае) выпрабоўваюць на моц, яго прыстаўляюць да зубоў і стукацяць: к-к-к-к... Які гук, такая і моц. Камень адразу аб'яўляе аб сваёй моцы, аб сваім мацакоўстве. Ягонае «к» перакананае і непранікальнае. Ён, зрэшты, увесь складаецца з «к», з суцэльнай шкарлупіны. Тая мяккасць, якая ўласцівая астатняй яго частцы, належыць не самому каменю, а асяродку, які яго атуляе і які для яго сапраўды мяккі.

У камені спіць імя абсалюту — аум, альбо, паводле іншай транскрыпцыі, амін. Быццам нямы прарок, камень звяртаецца да таго, хто праходзіць міма, да чалавека, з адным і тым жа спрадвечным — сфінксавым — запытаннем: камо градзешы (куды ідзеш)?

Калі чалавек спыняецца — ён камянее, а камень, у сваю чаргу, пераймае чалавечую іпастась: на ім пішуцца імя і лічбы.

Камень — камель часу: усё іншае ў параўнанні з ім зменлівае і нетрывалае. I кожны раз, калі жыццё распачынаецца нанова, яно распачына-ецца не ab ovo (з яйка), а з каменя.

Смага — «мага»: яна можа тое, чаго не могуць звычайныя станы, і там, дзе яны прызнаюць сваю паразу і згаджаюцца, што магіла магутнейшая за ўсіх і за ўсё, смага змагаецца і пасягае на перамогу.

У смагі няма ні масы, ні вагі, аднак яна прымушае самазадаволеную матэрыю хацець, мучыцца, намагацца, змяняцца і, перавыхоў-ваючы стыхіі, якія ў прыродзе варагуюць паміж сабой, прымушае агонь любіць ваду, а Магелана тварыць немагчымае і, як да магніта, цягнуцца да неадкрытых мацерыкоў.

Яна перайначвае многае ў адзінае, імгненнае ў працяглае, гаму — у магму, альфу — у амегу, пякельнае — у пекнае, смалу — у смарагды, а самасць — у дух.

Магістр магічных навук, смага прысвячае таго, хто згодны ў яе вучыцца, у асновы касмагоніі і дае пакаштаваць веды самым праўдзівым і першаісным чынам — на смак.

Карані пакараныя: гэткая іхняя карма — рыць дол, урывацца ў цемру, быць катаржнікамі.

Але ніхто ніколі не чуў ад іх ні скаргі, ні наракання — яны крэўныя з самым вышэй-шым, з сонечным пачаткам РА, і памятаюць вышэйшую праўду — праўду самаахвярнасці.

Карані кіруюцца да радовішчаў жыцця — да крыніц і, здабываючы з адмоўнага КА дадатнае РА, а са сваёй кары — карысць, кормяць ёю дрэва.

Для іх няма ні свайго ранку, ні свайго вечара: ранак для іх — калі дрэва цвіце, вечар — калі яно акрываецца асенняю скрухай.

Там, пад зямлёю, у сваёй краіне, яны каралі, яны карануюць дрэва кронай, яны багатыя будучай радасцю, але выцягнутыя на паверхню, ляжаць як пачварныя крывыя сутаргі — курчы.

Карані лёгка раняцца вонкавай — расся-кальнаю — сілай, аднак, перакананыя, як Каран, яны не могуць скарыцца са смерцю і нерухомасцю, і нават калі дрэва гіне — з іх, з каранёў, усё роўна ўзыходзяць новыя крэўнічы — парасткі.

Палонка не палон: яна праломка ў палоне, і лона ракі з палёгкаю дыхае праз палонку.

Сярод нерухомых загонаў зімы палонка — жывая. палонка — натхнёная, палонка —апалонавая («апалонка»), і толькі калі палонку пачынаюць палохаць сярдзітыя маразы, яна, як і ўсё наўкола, зацягваецца плёнкаю лёду.

У палонку акунаюцца конаўка і вядро.

Нібы да акна, да палонкі прывабліваюцца плоткі і акуні.

I на паклон да палонкі з пешняй і вудамі накіроўваюцца рыбакі — паломнікі.

Пастка — частка прасторы, аднак такая частка, якая, месцячыся ў прасторы, змяняе структуру самой прасторы: у яе лёгка ўвайсці, але з яе цяжка выйсці, у яе проста ўпасці, але няпроста выпасці.

Калі ўсе падаюцца спаць, пастка не спіць, яна ўстойлівая ў сваім пастаянстве, яна на пасту, яна посціць, і суткі мінаюць за суткамі, пакуль штось не стукнецца ў ёй, не ляснецца, не пасунецца — і яна не замкнецца.